Lắng nghe và đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của hệ tiêu hóa

Lắng nghe nhu cầu dinh dưỡng của hệ tiêu hóa

Hệ tiêu hóa là nơi đảm nhiệm các vai trò tiêu hóa, hấp thụ chất dinh dưỡng từ thực phẩm, đảm bảo nguồn năng lượng ổn định cho các hoạt động thường ngày của cơ thể, đồng thời phối hợp với hệ bài tiết nhằm thải độc từ thực phẩm ra khỏi cơ thể. Ngoài ra 70% hệ miễn dịch của cơ thể nằm ở đường ruột thuộc hệ tiêu hóa (*). Với vai trò đặc thù như vậy, hệ tiêu hóa cũng có nhu cầu riêng về dinh dưỡng nhằm đảm bảo hoạt động bền bỉ và ngăn ngừa các bệnh lý về tiêu hóa.

Bữa ăn dinh dưỡng cân bằng, hài hòa dưỡng chất sẽ là điều kiện đầu vào tối ưu giúp đảm bảo hoạt động của hê tiêu hóa. Tuy nhiên, cuộc sống trong thời đại công nghiệp khiến cho nhiều người quay cuồng với công việc, không có thời gian chăm lo cho bữa ăn từ đó dần hình thành thói quen ăn uống tùy tiện, không đúng giờ giấc, bỏ bữa, hoặc ăn uống qua loa làm thiếu hụt các dưỡng chất quan trọng cho cơ thể. Bên cạnh đó, sử dụng thức ăn nhanh, các chất kích thích, hay nạp quá nhiều các loại thực phẩm có hại cho cơ thể, … đã gây ra những ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe nói chung và hệ tiêu hóa nói riêng.

Trong điều kiện nguồn dinh dưỡng đầu vào mất cân bằng như vậy, hệ tiêu hóa phải làm việc quá sức. Và sau thời gian dài, hệ tiêu hóa bắt đầu phát đi những cảnh báo về sức khỏe tiêu hóa mà ít người để ý đến như: tiêu chảy, đầy hơi, ăn khó tiêu, táo bón, … Nếu bạn là người không lắng nghe “tiếng lòng” của hệ tiêu hóa, bạn sẽ có nguy cơ mắc phải các bệnh lý tiêu hóa quen thuộc như viêm loét dạ dày, viêm túi mật, viêm đại tràng hoặc nặng hơn là ung thư.

Vậy phải làm sao để bảo vệ hệ tiêu hóa của chúng ta, đảm bảo vận hành ổn định?

Đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của hệ tiêu hóa

Cũng như các hệ cơ quan khác trong cơ thể, để đảm bảo vận hành một cách bền bỉ và ổn định, hệ tiêu hóa cũng có nhu cầu dinh dưỡng riêng của mình.

- Nhu cầu dinh dưỡng đầu tiên của hệ tiêu hóa cần chính là hấp thu các lợi khuẩn giúp hỗ trợ tiêu hóa.

Nghiên cứu cho thấy, một hệ tiêu hóa khỏe mạnh cần có 85% lợi khuẩn và 15% hại khuẩn đường ruột. Hại khuẩn gây các bệnh hệ tiêu hóa như viêm loét dạ dày, đầy hơi, ngộ độc, tiêu chảy, táo bón, viêm ruột, trĩ… Trong khi lợi khuẩn bám vào thành ruột non, cạnh tranh chỗ đứng với hại khuẩn, sản sinh ra axit ức chế sự tăng trưởng của hại khuẩn. Nhờ đó mà đường ruột và cơ thể được bảo vệ tốt trong khi rất nhiều loại vi khuẩn đi theo thức ăn vào cơ thể mỗi ngày. Vì vậy, bổ sung lợi khuẩn là cách hiệu quả kiềm chế hại khuẩn, tăng cường sức khỏe hệ tiêu hóa.

- Các lợi khuẩn điển hình trong đường ruột là: Lactobacillus, Bacillus clausii, Bifidobacteria,… Trong đó, Bifidobacteria là lợi khuẩn có vai trò điển hình, tạo nên hàng rào bảo vệ đường ruột, đồng thời thúc đẩy đáp ứng miễn dịch tổng thể. Ngoài ra, hệ thống lợi khuẩn này cũng có nhiều vai trò trong tăng cường sức khỏe đường ruột cũng như hỗ trợ tiêu hóa hoạt động ổn định.  

Việc bổ sung lợi khuẩn cũng nên đi kèm với bổ sung chất xơ, vốn có vai trò cầu nối quan trọng giúp hệ tiêu hóa và hệ bài tiết được làm việc trơn tru và hiệu quả.

- Chất xơ là một thành phần của thực phẩm có nguồn gốc thực vật mà cơ thể không tiêu hoá được và thường làm tăng lượng chất thải (chất bã) trong quá trình tiêu hoá.

- Thực phẩm có nhiều chất xơ thì có ít chất béo gây độc hại. Thức ăn có nhiều chất xơ làm ta chóng no, giảm sự thèm ăn các món khác. Khi vào ruột chất xơ xúc tiến quá trình tiêu hóa, có thể hút nhiều nước, làm tăng khối lượng của phân và kích thích nhu động ruột làm tăng co bóp để tống phân ra ngoài. Từ đó, giúp đại tiện đều đặn hàng ngày, cơ thể thải chất độc thường xuyên, giảm sự tồn tại của chất độc và tránh việc ngấm chất độc từ phân vào máu.

- Chất xơ giúp điều hòa hệ vi khuẩn đường ruột: Một số loại vi khuẩn sống tại ruột có khả năng phân giải và sử dụng chất xơ làm thức ăn. Chất xơ tạo điều kiện hỗ trợ sự phát triển vi khuẩn có lợi. Nhờ có tác dụng điều hòa hệ vi khuẩn tại ruột nên chất xơ còn có vai trò giúp tăng cường quá trình tiêu hóa hấp thu tại ruột.

Bên cạnh lợi khuẩn và chất xơ, hệ tiêu hóa cũng mong mỏi nhận được nguồn dinh dưỡng đa dạng và cân bằng từ bữa ăn hàng ngày cho nhu cầu trao đổi chất thiết yếu hàng ngày như vitamin & khoáng chất, từ đó xây dựng một hệ tiêu hóa khỏe mạnh, góp phần nâng cao sức để kháng, xây dựng một cơ thể khỏe mạnh.

Theo khuyến nghị từ American Family Physician, trẻ em nên dùng 5 đến 10 tỷ đơn vị lợi khuẩn (CFU) mỗi ngày và với người trưởng thành khỏe mạnh, con số này là 10 đến 20 tỷ CFU.

Nhu cầu chất xơ khuyến nghị cho người Việt Nam ít nhất là 20 – 25g/người/ngày (**).