Việt Nam là một quốc gia rất giàu truyền thống văn hóa và các tín ngưỡng, phong tục tập quán. Do đó không ít các du khách khi đến thăm Việt Nam đều cảm thấy ngạc nhiên trước một số phong tục độc đáo, kỳ lạ của người Việt.
1. Xông đất đem lại may mắn trong năm mới
Xông đất trong năm mới là một hình thức giúp mang lại may mắn, xua đuổi tà ma, quỷ dữ và những điều không may mắn cho gia chủ. Người được lựa chọn xông nhà sẽ phải có mệnh hợp với mệnh của gia chủ, cũng như không bị xung với năm mới. Người đó có thể là người thân trong gia đình hoặc bạn bè thân thiết của gia chủ. Khi đồng hồ điểm thời khắc giao thừa, người xông nhà sẽ từ bên ngoài để đi vào nhà, trở thành vị khách đầu tiên trong năm mới.
2. Đốt tiền âm phủ
Đốt tiền âm phủ hay vàng mã vốn là một phong tục bắt nguồn từ Trung Quốc nhằm giúp người đã khuất có thể yên nghỉ, cũng như giúp họ có được một khoản tiền lớn để mang sang thế giới bên kia. Các loại tiền âm phủ được in trên giấy với đủ mệnh giá và chủng loại khác nhau, không phân biệt đồng tiền Việt hay đồng Đô la Mỹ,... Việc đốt vàng mã sẽ được thực hiện sau khi nghi lễ cúng bái kết thúc.
3. Tục lệ bắt vợ
Đây là một phong tục tập quán đã có từ rất lâu đời của bà con dân tộc H’Mông. Đây là một nét đẹp văn hóa giúp nâng cao giá trị của người phụ nữ và khiến gia đình gặp nhiều may mắn, hạnh phúc lâu dài bên nhau. Các chàng trai H’Mông muốn cưới được người mình yêu thương thì phải thể hiện được bản lĩnh của mình thông qua tục lệ này. Trước khi lễ cưới chính thức diễn ra, chàng trai sẽ cùng với bạn bè, người thân tìm cách để “bắt” được cô gái về nhà.
Việc bắt vợ đòi hỏi sự khéo léo, khôn ngoan để khiến cô gái không chống cự quyết liệt, cũng không gây thương tích, không gây ra bất kỳ hệ lụy nào bất cập đằng sau. Sau khi bắt được vợ, chàng trai sẽ giữ cô gái trong nhà mình suốt 3 ngày rồi mới thông báo chính thức cho nhà gái. Khi này đám cưới chính thức mới được diễn ra.
4. Tục lệ nhảy lửa
Tục lệ nhảy lửa là một phong tục truyền thống của người dân tộc Pà Thẻn. Đây là một hoạt động văn hóa tâm linh thú vị, với mong muốn thể hiện ý chí và sức mạnh kiên cường, xua đuổi tà ma và các loại bệnh tật. Tục lễ này thường được tổ chức vào cuối năm, khi mà mùa đông đang ở thời kỳ lạnh giá và khắc nghiệt nhất.
Để bắt đầu lễ hội, thầy mo sẽ làm lễ cúng thần linh, cầu chúc cho người dân Pà Thẻn để họ có thể nhảy lửa thành công. Sau đó đống lửa sẽ được thắp lên, các thanh niên tụ tập xung quanh đống lửa và nhảy qua theo nhịp gõ của thầy mo. Thậm chí có những thanh niên đi chân trần qua những viên than đỏ, hay bỏ cục than đỏ hòn vào trong miệng rồi mới nhảy qua đống lửa. Những người ở bên ngoài sẽ vỗ tay, cổ vũ để tán dương.
5. Tục lệ ăn trộm để lấy may
Đi ăn trộm để lấy may là một phong tục khá kỳ lạ nhưng không kém phần thú vị của người dân tộc Lô Lô. Họ tin rằng vào thời khắc chuyển giao sang năm mới, nếu ai đó mang được thứ gì về nhà mình sẽ gặp nhiều điều may mắn, tốt lành cho cả năm. Do đó vào thời khắc chuẩn bị giao thừa, bà con dân tộc Lô Lô sẽ lặng lẽ và âm thầm đi “ăn trộm” theo đúng nghĩa đen. Tuy nhiên việc ăn trộm sẽ chỉ dừng lại ở các món đồ cơ bản hoặc các loại rau củ mà thôi. Do đó mà phong tục này vẫn tồn tại từ nhiều năm và trở thành một nét đẹp văn hóa của người dân tộc Lô Lô.
6. Sùng tín phong thủy
Không chỉ riêng Trung Quốc, người Việt Nam ta cũng rất sùng và tin tưởng vào phong thủy. Nhiều gia đình sẵn sàng cải tạo lại ngôi nhà, mua những đồ vật phong thủy đắt tiền để có thể cải vận, tạo điều kiện cho vượng khí xuất hiện, giúp môi trường sống được cân bằng, hài hòa. Bên cạnh đó, người Việt còn kiêng đặt một số thứ như tấm gương không đặt ở cửa chính hay đối diện giường ngủ để tránh mất đi năng lượng tích cực, tà ma quỷ dữ có cơ hội xuất hiện.
7. Thức ăn giải đen
Người Việt Nam tin rằng, khi bị vạn hạn đen đủi đeo bám, nếu ăn được những loại thức ăn đặc biệt thì có thể giúp hóa giải vận đen, mang lại may mắn. Một số loại thực phẩm có thể giải đen như trứng vịt lộn, thịt chó, thịt vịt, mực, chuối tiêu, mắm tôm,... Tuy nhiên với mỗi loại thực phẩm lại có những nguyên tắc nhất định không được bỏ qua để giải đen hiệu quả.
8. Không quét dọn nhà trong 3 ngày Tết
Tết là một trong những dịp quan trọng nhất của người Việt mỗi năm. Ngày Tết không chỉ mang đến nhiều niềm vui mà còn mang lại sự may mắn, tốt lành. Do đó mà người Việt quan niệm rằng, trong 3 ngày đầu tiên của năm mới không được phép quét dọn nhà cửa. Điều này sẽ giúp gia chủ xua đuổi, vứt bỏ vận may ra khỏi nhà, khiến cả năm tiếp theo không được thuận lợi, may mắn.
9. Kiêng kỵ khi đi thi
Thi cử là điều vô cùng quan trọng đối với thế hệ học sinh, sinh viên. Vậy nên trước mỗi kỳ thi, nhiều người quan niệm rằng có những điều không nên làm hoặc nên kiêng để giúp việc thi cử thuận lợi, đạt nhiều kết quả tốt đẹp. Ví dụ như không ăn chuối trước khi thi để tránh “trượt vỏ chuối”, không cắt tóc để tránh “mất trí nhớ”, không ăn trứng để tránh bị “điểm 0”,... và còn nhiều thứ kiêng kỵ khác.
10. Kiêng kỵ cho bà bầu
Một số địa phương ở Việt Nam có nhiều điều cần kiêng tránh đối với phụ nữ đang mang thai để khiến em bé sau khi sinh ra được khỏe mạnh, thông minh và không mắc bệnh tật. Một số tập tục kiêng kỵ cho bà bầu phổ biến hay gặp như: Tránh đi lễ chùa để không gặp các linh hồn vất vưởng, tránh dự đám cưới để không làm xui xẻo cho cô dâu chú rể, tránh dự đám tang để không làm em bé sau khi sinh hay khóc,... và còn nhiều điều cần kiêng tránh khác.
