“Bội thực” đề thi lạ

Ngày 19.4,  đề thi kiểm tra học kỳ II năm học 2015 – 2016 môn vật lý của Trường THPT Nguyễn Hữu Thọ (TP.Hồ Chí Minh) đã gây “sốt” và được chia sẻ với tốc độ chóng mặt trên mạng xã hội. Nguyên nhân là đề thi này có một câu hỏi liên quan đến bộ phim “Hậu duệ mặt trời” của Hàn Quốc đang “làm mưa làm gió” trên cộng đồng trẻ.

Nhiều đề thi “lạ” làm khó thí sinh. Ảnh minh họa: Thí sinh tham dự kỳ thi THPT quốc gia năm 2015. Ảnh: T.A

Cụ thể, nội dung của câu hỏi số 5 trong đề thi viết: "Trong tập 1 bộ phim "Hậu duệ mặt trời", cảnh đại uý Yoo Shi Jin (do diễn viên Song Joong Ki thủ vai) hất điện thoại trên tay bác sĩ Kang Mo Yeon (do diễn viên Song Hye Kyo thủ vai) thật ấn tượng. Giả sử chiếc điện thoại nặng 150g được đại uý ném thẳng đứng lên cao với vận tốc 18km/giờ từ vị trí cách mặt đất 1,5m. Chọn gốc thế năng ở mặt đất. Học sinh hãy tính động năng, thế năng, cơ năng của điện thoại ở vị trí ném; tính độ cao cực đại mà điện thoại lên đến; ở độ cao nào thì có thế năng bằng một nửa động năng? Tính vận tốc lúc đó".

Mặc dù nội dung bộ phim chả liên quan gì đến môn… vật lý, nhưng đã được giáo viên “lồng ghép” có chủ định khiến nhiều học sinh thích thú. Cũng “ăn theo” bộ phim này, trước đó, trong đề kiểm tra 15 phút môn tiếng Anh của học sinh lớp 10 Trường THPT Yên Hòa (Hà Nội) thầy giáo Nguyễn Đức Hưng cũng đưa nhân vật chính Song Joong Ki vào câu hỏi kiểm tra. Thầy Hưng cho biết: “Bài học có liên quan đến bộ phim mà các em yêu thích khiến các em thích thú và hào hứng hơn nên bài kiểm tra đạt điểm khá cao”.

Không chỉ có bộ phim đình đám “Hậu duệ mặt trời”, rất nhiều nhân vật thần tượng của giới trẻ cũng đã được đưa vào các đề thi, kiểm tra gây nhiều tranh cãi. Ngay sau khi nhạc sĩ, ca sĩ Trần Lập (nhóm Bức Tường) qua đời, Trường THPT Thái Phiên (Hải Phòng) đã dành trọn đề thi chọn học sinh giỏi lớp 11 môn ngữ văn để nói về nhạc sĩ, ca sĩ này với 1 câu hỏi bình luận về sự kiện, 1 câu liên hệ hình ảnh đối nghịch từ đám tang của Trần Lập trên báo chí và chương “Hạnh phúc của một tang gia” trong tác phẩm văn học của Vũ Trọng Phụng.

 Đề thi có đưa bộ phim “Hậu duệ của mặt trời”.

Tương tự, đề thi chọn học sinh giỏi tỉnh của Sở GDĐT Bà Rịa – Vũng Tàu cũng đưa hình ảnh “đôi bàn tay thắp lửa” của Trần Lập để học sinh bày tỏ cảm xúc. Theo ông Nguyễn Thanh Giang – Giám đốc Sở GDĐT Bà Rịa – Vũng Tàu, việc Sở chủ trương ra đề thi này là nhằm thực hiện chỉ đạo của Bộ GDĐT về đổi mới đánh giá năng lực, đề thi không bắt học thuộc lòng máy móc, giúp học sinh phát triển năng lực cá nhân và khả năng vận dụng vào thực tế. Tuy nhiên, ông Giang cũng thừa nhận, những đề thi “hóc” cần yêu cầu kiến thức thực tiễn, nâng cao chỉ nên dành cho đối tượng là học sinh giỏi.

Trước đó, hình ảnh Sơn Tùng - MTP ngậm kẹo, Hoài Lâm – gương mặt thân quen, đội tuyển U23 Việt Nam, thậm chí cả “nữ hoàng nội y” Ngọc Trinh, “thảm họa” Bà Tưng… cũng lần lượt được đưa vào đề thi của các trường phổ thông.

Không nên lạm dụng

Nói về vấn đề này, nhiều giáo viên và các chuyên gia giáo dục cho rằng: Việc đưa các vấn đề thời sự, hình ảnh thần tượng là ca sĩ, nhạc sĩ, diễn viên… vào trong đề thi, đề kiểm tra có thể gây hứng thú cho học sinh nhưng nếu không cẩn thận sẽ phản tác dụng.

PGS-TS Trần Xuân Nhĩ – Phó Chủ tịch Hiệp hội các Trường ĐH, CĐ Việt Nam cho rằng, chủ trương ra các đề thi mở, áp dụng kiến thức thực tiễn tránh học vẹt, học thuộc là đúng đắn, tuy nhiên không nên lạm dụng. “Cũng giống chuyện lâu nay học sinh quen… ăn rau, bây giờ cho ăn chút… thịt chó, rất lạ miệng, ngon, nhưng ăn nhiều sẽ không tốt. Việc đưa đề thi dạng mở cũng vậy, không nên đưa một cách tùy tiện với những kiến thức chỉ dành cho 1 nhóm đối tượng học sinh không phổ biến là những em ham xem phim, nghe nhạc, đam mê thần tượng. Nếu các em chăm học lại không chăm… xem phim sẽ làm khó các em” – ông Nhĩ nói.

Đồng tình với quan điểm này, thầy Đỗ Hoàng Trọng - Phó Hiệu trưởng Trường THPT Khúc Thừa Dụ (Ninh Giang, Hải Dương) thì cho rằng, việc ra đề thi lồng ghép các vấn đề mang tính thời sự thường sẽ tạo sự hứng thú đối với học sinh khiến các em dễ nhớ, dễ thuộc bài hơn. Trường cũng thường khuyến khích các thầy cô lồng ghép kiến thức thời sự vào môn học như văn, lịch sử, địa lý,... như xoay quanh tình hình Biển Đông, câu chuyện người tử tế trong đời sống để các em ngoài kiến thức trong sách vở có thể bắt kịp thông tin, sự kiện thời sự.

Tuy nhiên, thầy Trọng cũng cho rằng, việc ra đề đòi hỏi học sinh THPT phải có cái nhìn bao quát chung: "Sẽ là "cái khó" đối với những em không theo dõi thông tin thời sự, hoặc cập nhật liên tục những sự kiện nóng hằng ngày. Điều này sẽ là hạn chế đối với học sinh vùng núi vì các em không có điều kiện tiếp xúc với công nghệ, các phương tiện thông tin đại chúng so với học sinh khu vực thành thị, đồng bằng" - thầy Trọng nói.

Đồng tình với quan điểm này, Nhà giáo Ưu tú Đào Ngọc Đình – giáo viên sử Trường THPT chuyên Hưng Yên cho rằng, muốn ra đề thi dạng mở giáo viên cũng phải là người am hiểu thời sự, nắm bắt được nhu cầu và thị hiếu của học sinh, điều này giáo viên trẻ sẽ làm được tốt hơn những giáo viên đã nhiều tuổi: “Đối với những đề thi kiểu như đưa ca sĩ, diễn viên vào chỉ dành cho những học sinh thường xuyên xem thời sự, đam mê phim ảnh, ngưỡng mộ các ca sĩ… Những điều này không phải là thế mạnh của học sinh nông thôn, miền núi” – thầy Đình nói.