Nguyên nhân sự việc bắt nguồn từ khoảng 400 năm trước, khi trưởng bạ làng Quang Ốc và trưởng bạ làng Nội Rối còn là hai người bạn thân thiết, bén duyên thông gia với nhau.
Cuộc hôn nhân định mệnh
Đã khoảng 400 năm nay, trai, gái hai làng Quang Ốc và Nội Rối thuộc xã Bắc Lý, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam đã không bén duyên và đi đến hôn nhân với nhau. Theo ông Trần Đại Cải (SN 1952, thủ từ đình làng Quang Ốc) cho biết nguyên nhân sự việc bắt nguồn từ khoảng 400 năm trước, khi trưởng bạ làng Quang Ốc và trưởng bạ làng Nội Rối còn là hai người bạn thân thiết, bén duyên thông gia với nhau.
Ngược dòng lịch sử, khoảng 400 năm trước, làng Quang Ốc và làng Nội Rối bấy giờ vẫn là hai người hàng xóm bình thường với nhau. Không những thế, ông trưởng bạ (người giữ sổ sách ruộng đất) làng Quang Ốc và trưởng bạ làng Nội Rối còn là hai người bạn thân thiết.
Ông Trần Đại Cải, thủ từ đình làng Quang Ốc.
Năm tháng qua đi, ông trưởng bạ làng Quang Ốc có một người con gái đến tuổi gả chồng, trong khi đó ông trưởng bạ làng Nội Rối cũng có một người con trai đến tuổi thành gia lập thất. Hai người đã quyết định trở thành thông gia với nhau, con gái trưởng bạ làng Quang Ốc đã nên duyên với con trai trưởng bạ làng Nội Rối từ đó.
Theo ông Cải, thời kỳ đó làng Quang Ốc có rất nhiều đất ruộng để không, chẳng ai cày cấy còn phía làng Nội Rối thì ruộng đất chẳng đủ để cho dân làng làm nông. Vì lẽ đó, con gái trưởng bạ làng Quang Ốc sang làm dâu bên làng Nội Rối có cuộc sống chẳng mấy khá giả. Một ngày nọ ông trưởng bạ làng Nội Rối mới gọi con dâu đến hỏi chuyện và bảo con dâu về “mượn” cuốn sổ điền (sổ địa chính) màu xanh của bố đẻ mang sang cho mình để cắt ít đất cho vợ chồng con trai có kế sinh nhai.
Thấy bố chồng nói cũng xuôi tai, trong một lần về thăm nhà đẻ, con gái trưởng bạ làng Quang Ốc đã tìm cách lấy cuốn sổ điền của bố ruột mang sang cho bố chồng. Nhận cuốn sổ nơi tay, ông trưởng bạ làng Nội Rối đã sửa sổ điền, cắt 100 mẫu đất ruộng đầu làng Quang Ốc, chuyển sang làng Nội Rối rồi bảo con dâu đem trả sổ về chỗ cũ cho bố đẻ.
“Theo các cụ cao niên kể lại cho tôi, ông trưởng bạ làng Nội Rối ngày ấy là một người học giỏi và biết luật pháp. Sau khi con gái trưởng bạ làng Quang Ốc trả lại cuốn sổ điền cho bố đẻ, ông trưởng bạ làng Nội Rối cũng không cho dân làng ấy qua cày cấy 100 mẫu ruộng ấy ngay mà lẳng lặng đi đóng thuế. Về phía làng Quang Ốc, vì ruộng đất nhiều quá, thấy quan phủ không thu thuế 100 mẫu đất thì cũng chẳng hỏi, cứ không thu thì không chủ động đóng, trốn được chút nào thì hay chút ấy”, ông Cải kể lại.
Đưa nhau lên quan phân xử
Sau ít năm kể từ ngày ông trưởng bạ làng Nội Rối sửa sổ điền, một ngày kia, tại 100 mẫu ruộng để không vốn dĩ thuộc làng Quang Ốc, người dân làng Nội Rối “bỗng nhiên” ra cày bừa, cấy lúa. Thấy việc này, người làng Quang Ốc mới gọi nhau ra tranh chấp, cãi vã với dân làng Nội Rối, thậm chí là xảy ra xô xát, đánh nhau giữa người dân hai làng.
Khu ruộng ngày xưa là nơi xảy ra tranh chấp, xô xát giữa hai làng.
Sự việc lùm xùm cứ kéo dài, người dân hai làng đều cho rằng 100 mẫu đất này đều là của làng mình, chẳng ai chịu thua ai nên đều kéo nhau lên quan phủ để phân xử. Đến tận lúc này, ông trưởng bạ làng Quang Ốc vẫn cứ chắc mẩm rằng mình sẽ thắng kiện vì có sổ sách vẽ đất rõ ràng.
“Khi kéo nhau lên quan phủ rồi, quan yêu cầu mang sổ điền hai làng lên đối chiếu. Ông trưởng bạ làng Quang Ốc về giở sổ ra mới thấy đã bị chỉnh sửa thì hoảng hốt, không rõ tại sao, cũng chẳng rõ ai làm. Lúc hai ông trưởng bạ mang sổ lên quan, 100 mẫu ruộng trên sổ sách đã là của làng Nội Rối, chưa kể mấy năm qua ông trưởng bạ làng Nội Rối đều đóng thuế nên quan phân xử số đất ruộng này thuộc về làng Nội Rối”, ông Cải nói.
Theo người thủ từ đình làng Quang Ốc, dù quan đã đưa ra phân xử nhưng người làng Quang Ốc lúc bấy giờ không phục vì cho rằng 100 mẫu ruộng ấy vốn dĩ phải là của làng mình nên đã tổ chức toàn bộ dân làng đắp một bờ đất ngay trong tối ngày quan xử kiện. Lúc này, vì số đất này vẫn đang tranh chấp nên chưa có cọc phân chia rõ ràng, người dân làng Nội Rối cũng chưa kịp cắm đất để nhận rõ ranh giới hai làng. Đồng thời, một cuộc họp giữa những người có chức sắc trong làng đã được tổ chức để tìm rõ nguyên do cuốn sổ điền bị người “động tay chân”. Từ đây, một hành động lịch sử được chức sắc làng Quang Ốc đưa ra và kể từ đó, qua hàng trăm năm, trai gái trong làng không ai dám kết hôn với trai gái làng Nội Rối.
|
Mặc dù quan phủ đã phân xử 100 mẫu ruộng đang tranh chấp thuộc về làng Nội Rối với lý do ai đóng thuế thì thuộc về người ấy thế nhưng người dân làng Quang Ốc vẫn không phục. Ngay trong tối hôm quan phân xử, người dân làng Quang Ốc đã kéo nhau ra đắp một bờ đất phân rõ ranh giới hai làng. Đồng thời, các vị chức sắc trong làng cũng tổ chức một cuộc họp để truy ra người “động tay chân” với cuốn sổ điền của làng Quang Ốc. |
