Công dân VN thứ 90 triệu sẽ là một bé gái

Ông Lê Cảnh Nhạc (Phó tổng Cục trưởng, Tổng Cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình - Bộ Y tế) có cuộc trao đổi với chúng tôi nhân sự kiện Việt Nam đón công dân thứ 90 triệu.

Thưa ông, ngày mai (1/11), Việt Nam sẽ đón công dân thứ 90 triệu ra đời. Con số này nói lên điều gì?

Phải khẳng định con số 90 triệu là thành công trong mục tiêu quốc gia về dân số kế hoạch hóa gia đình. Con số này cũng là một thông báo về cơ cấu dân số vàng. Đáng lẽ thời điểm này, số dân Việt Nam không chỉ 90 triệu mà là 108 triệu. Nước ta đã kiểm soát mức sinh tốt.

Trước đây, chúng ta có tổ chức chào đón công dân thứ 70 triệu, 80 triệu không? Vì sao lại đón số 90?

Chúng ta chưa bao giờ tổ chức sự kiện đón công dân thứ 70, 80 triệu. Ngày mai (1/11) là lần đầu tiên Việt Nam chào đón công dân thứ 90 triệu ra đời.

Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình chọn Bệnh viện Phụ sản Trung ương vì tại đây có 70 ca sinh/ngày, nhiều nhất cả nước.

Công dân thứ 90 triệu là dấu mốc quan trọng trong cuộc đời đứa bé. Nhìn vào em bé là người ta biết được con số 90 triệu.

Tổng Cục Dân số sẽ cố gắng chọn bé là giới tính nữ, không được nhà nước nuôi. Cháu có vinh dự được Phó Chủ tịch nước đến thăm, tặng quà. Điều này mang ý nghĩa mặt tinh thần. Chúng tôi để cho cháu phát triển bình thường như các bé khác, không có gì đặc biệt.

Chúng ta chỉ chọn 1 em bé trong khoảng thời gian ấy được cho là điển hình. Nếu trong khoảng thời gian đó có 3 em chào đời thì ta nên chọn 1 em gái. Điều đó cũng như một thông điệp về nỗ lực giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh.

Ông Lê Cảnh Nhạc (Phó tổng Cục trưởng, Tổng Cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình - Bộ Y tế)

Có ý kiến cho rằng, đón công dân thứ 90 triệu vừa mừng, vừa lo. Ông nghĩ thế nào?

Điều này đúng. Mừng vì chúng ta kiểm soát mức sinh. Nhưng lo là mức sinh không đồng đều. Chất lượng dân số vẫn thấp. Mất cân bằng giới tính đang tăng cao.

Tỷ lệ sinh hiện nay là cứ 100 trẻ em gái thì có 113 trẻ em trai. Mục tiêu của nước ta đến năm 2015, hạn chế được ở mức 100 trẻ em gái/115 trẻ em trai nhưng rất khó thực hiện.

Dân số Việt Nam tính từ thời điểm đạt 80 triệu đến nay tăng trưởng thế nào, thưa ông?

Dân số Việt Nam vẫn tiếp tục tăng nhanh. Hiện nay, số phụ nữ ở độ tuổi sinh đẻ đang ở mức độ cao nhưng chưa phải là đỉnh. Dự kiến số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ nhiều nhất là năm 2020. Và năm 2050 có thể con số này sẽ chững lại. Nhưng với điều kiện là chúng ta vẫn kiểm soát mức sinh tốt.

Dân số tăng nhanh đã ảnh hưởng gì đến chất lượng cuộc sống?

Dân số tăng nhanh những năm trước dẫn đến nhiều hệ lụy đối với đời sống người dân như công ăn việc làm, dân sinh xã hội, y tế, giáo dục…

Kiểm soát mức sinh tốt đồng nghĩa với giảm tỷ lệ tai biến sản khoa. Nhờ kế hoạch hóa gia đình nên hạn chế mức sinh, hạn chế tỷ lệ tử vong bà mẹ và trẻ em.

Năm 2002 tỷ lệ tử vong ở mẹ và trẻ em là 91/100.000 người. Nhưng hiện nay con số này giảm, chỉ còn 68/100.000 người. Dự kiến, tỷ lệ tử vong sẽ tiếp tục giảm. Mục tiêu của chúng tôi là đến 2015 chỉ còn 58/100.000 người. Như vậy, tính từ năm 1990 đến nay, chúng ta giảm ¾ tỷ lệ số bà mẹ tử vong.

Mặt khác, kiểm soát mức sinh cũng là gia tăng tuổi thọ. Dự báo năm 2050, người dân Việt Nam sẽ có tuổi thọ trung bình là 80,4 tuổi.

Tuy nhiên, hiện nay, cơ cấu, mức độ sinh nở ở nước ta không đồng đều giữa các vùng. Ở TP.HCM, mỗi phụ nữ chỉ có 1,33 con. Trong khi đó ở Tây Nguyên, mỗi phụ nữ có trên 3 con. Những vùng chất lượng cuộc sống cao thì mức sinh thấp, nơi cuộc sống thấp thì ngược lại.

Nếu TP.HCM là 1 quốc gia riêng lẻ thì mức sinh như hiện nay rất đáng báo động. Nhưng ở TP.HCM nằm trong tổng thể nên phải điều phối mức sinh cụ thể là sinh đủ 2 con. Điều phối mức sinh tốt sẽ chuẩn bị tốt nguồn lao động cho tương lai.

Hiện nay, giới trẻ thường có xu thế sinh 1 con rồi dừng lại. Theo ông, do những nguyên nhân nào?

Đúng là xu thế sinh con 1 con  rồi dừng lại đang diễn ra ở giới trẻ. Là người phụ nữ, vị thế và điều kiện của họ được nâng cao. Họ không muốn lệ thuộc vào chồng, con gia đình. Thậm chí nhiều phụ nữ không muốn lấy chồng. Khi người phụ nữ thoát ra khỏi vòng cương tỏa của gia đình thì họ muốn có cuộc sống thanh nhàn hơn. Nhưng nếu phụ nữ nào cũng có ý định chỉ đẻ 1 con là hiểm họa của đất nước.

Mức sinh giảm làm suy giảm dân số và nguồn lực lao động sẽ thiếu trong tương lai. Lực lượng lao động giảm, đẩy nhanh tốc độ già hóa dân số.

Sinh ít sẽ dân đên tình trạng, đầu tiên 6 người nuôi 1 đứa con, nhưng sau một giai đoạn, 1 người lại phải nuôi 6 người. Do đó, suy giảm dân số là vấn đề hiểm họa không khác gì bùng nổ dân số.

Ở Việt Nam định bao giờ đón công dân thứ 100 triệu?

Dự kiến năm 2050 dân số của Việt Nam sẽ đạt mức 108 triệu.

Mục tiêu dân số của Việt Nam hiện nay như thế nào?

Hiện nay, chúng tôi nỗ lực làm sao để cân đối tỷ lệ sinh nở giữa các vùng.Tỷ lệ phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ ở nước ta luôn rất cao nên nhu cầu kế hoạch hóa gia đình cũng rất cao. Làm sao để cả nước có mức sinh đồng đều, tất cả đều 2 con.