Sự phát triển của hoạt động du lịch đặt ra những áp lực về vấn đề xử lý rác thải tại Phú Quốc, một trong những địa phương đón lượng khách đông đảo đến tham quan, nghỉ dưỡng hằng năm.
Được mệnh danh là đảo ngọc trên vùng biển phía Tây Nam, Phú Quốc thu hút khách du lịch trong và ngoài nước đông đảo bậc nhất Việt Nam. Biển Phú Quốc đứng đầu danh sách các bãi biển có vẻ đẹp tiềm ẩn, được các hãng thông tấn và khách du lịch nước ngoài đánh giá, bình chọn là một trong 5 bãi biển đẹp nhất thế giới. Mới đây, Phú Quốc vừa được tạp chí Travel + Leisure vinh danh là một trong 25 hòn đảo hàng đầu thế giới vào năm 2022.
Phú Quốc nằm trong vịnh Thái Lan là hòn đảo lớn nhất Việt Nam. Về mặt hành chính, đảo Phú Quốc cùng các đảo nhỏ hơn ở gần và quần đảo Thổ Chu cách 55 hải lý về phía Tây Nam hợp thành phố đảo Phú Quốc, trực thuộc tỉnh Kiên Giang. Với 150 km đường bờ biển, Phú Quốc sở hữu nhiều bãi biển đẹp, trải dài từ phía Bắc đến phía Nam.
Phú Quốc thu hút đông khách du lịch trong và ngoài nước hằng năm nhờ cảnh sắc thiên nhiên xinh đẹp
Phú Quốc có tiềm lực mạnh mẽ về du lịch biển. Tuy nhiên, việc phát triển du lịch cũng đem đến những hệ lụy, đơn cử trong số đó là tình trạng rác thải tràn lan, ùn ứ, chưa có biện pháp xử lý kịp thời, gây ảnh hưởng đến hình ảnh Phú Quốc trong mắt du khách trong nước lẫn quốc tế.
Trong năm 2021, Phú Quốc đón 634.000 lượt khách du lịch, phát sinh khoảng 180 tấn chất thải rắn sinh hoạt/ngày, 17.500 m3 nước thải/ngày. Vào năm 2020, mỗi ngày tại Phú Quốc thải ra khoảng 300 tấn rác, nhưng chỉ thu gom được 50% lượng rác. Từ tháng 7/2020, rác được đưa về bãi rác Đồng Cây Sao (xã Cửa Dương). Lượng rác tại đây đã ùn ứ trên 100.000 tấn và càng ngày càng phình to, cao lên, gây ô nhiễm nghiêm trọng cả một vùng rộng lớn.
Khách du lịch từng đến Phú Quốc đã có những phản hồi về câu chuyện rác thải khiến những trải nghiệm của họ trở nên tệ hơn. Đa số đều cảm thấy hài lòng về chất lượng dịch vụ tại Phú Quốc, nhưng rác thải chính là điều còn tồn đọng cần được xử lý.
Rác thải xâm chiếm nhiều khu vực bờ biển ở Phú Quốc
Rác ở khu vực Bãi Dăm (Ảnh: Phú Quốc Sạch và Xanh)
Dưới 1 bài viết về Phú Quốc lọt top những hòn đảo tốt nhất thế giới trên fanpage Tuoi Tre News của báo Tuổi Trẻ, nhiều cư dân mạng nước ngoài bày tỏ sự tiếc nuối khi một hòn đảo xinh đẹp như Phú Quốc lại có quá nhiều rác thải:
Các bình luận trên fanpage Tuoi Tre News của báo Tuổi Trẻ
"Tôi vừa đến đó tuần trước, khách sạn và dịch vụ tuyệt vời nhưng bãi biển thì quá tệ, rất bẩn với toàn rác là rác".
"Phú Quốc là một hòn đảo đẹp, phải công nhận như vậy nhưng ngoại trừ rác thải đang hủy hoại môi trường khủng khiếp".
"Việt Nam cần phải giải quyết các vấn đề rác thải. Thật buồn khi thấy một nơi xinh đẹp như vậy chìm trong rác".
Bên cạnh đó, vẫn có những du khách thể hiện sự hài lòng và thích thú với những trải nghiệm ở Phú Quốc, mong muốn được đến hòn đảo xinh đẹp này thêm nhiều lần nữa.
Rác thải du lịch không phải là vấn đề mới ở Phú Quốc mà đã tồn đọng từ nhiều năm qua. Mặc dù những phương pháp xử lý đã được đưa ra như chủ trương xây dựng nhà máy nhưng tình trạng vẫn chưa được cải thiện.
Phú Quốc thu hút khách du lịch nhờ những bãi biển đẹp và đa dạng loại hình vui chơi giải trí
Vào cuối tháng 7, khi trả lời báo Tuổi trẻ Online về việc khách du lịch than phiền tình trạng rác thải ùn ứ nhiều nơi trên đảo Phú Quốc, ông Nguyễn Thanh Nhàn - phó chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang thừa nhận từng có lúc rác thải sinh hoạt ở thành phố Phú Quốc ùn ứ. Tuy nhiên, chính quyền đã tổ chức thu gom và đưa về bãi rác tạm để xử lý, không để rác thải còn tồn đọng ở nơi phát sinh. Nguyên nhân là nhà máy xử lý rác không vận hành theo tiến độ đầu tư mà nhà đầu tư đã cam kết với tỉnh.
Từ năm 2012, UBND tỉnh Kiên Giang đã ban hành quyết định số 1418 ngày 6-7-2012 về việc phê duyệt đồ án quy hoạch quản lý chất thải rắn vùng tỉnh Kiên Giang đến năm 2025. Tỉnh cũng đã kêu gọi được các nhà đầu tư nhà máy xử lý rác theo quy hoạch nói chung và cho thành phố Phú Quốc.
Tháng 3/2022, Ban Quản lý trình UBND tỉnh Kiên Giang với nội dung chấp thuận chủ trương cho Công ty TNHH Minh Thuận Thành thực hiện dự án nhà máy xử lý rác với công suất 100 tấn/ngày (chạy thử trong 2 tháng) theo công nghệ xử lý rác đã được Sở TN&MT, Sở KH&CN thẩm định tiến hành đánh giá tác động môi trường. Tuy nhiên thời gian qua công nghệ và hiệu quả xử lý nhà đầu tư mang lại chưa đáp ứng yêu cầu, mong đợi của tỉnh đặt ra.
Ngày 11/5/2022, UBND tỉnh Kiên Giang ban hành quyết định số 1176 phê duyệt danh mục các dự án kêu gọi đầu tư nhằm thực hiện kế hoạch ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, sạt lở bờ biển, bờ sông giai đoạn 2021 - 2025 trên địa bàn tỉnh. Trong đó có dự án khu xử lý chất thải rắn Phú Quốc công suất 150 - 200 tấn/ngày, vốn đầu tư 337 tỷ đồng.
Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp thành phố Phú Quốc sớm triển khai phân loại rác tại nguồn, giai đoạn đầu thí điểm ở một số khu vực như: trường học, công sở, điểm du lịch, khu nghỉ dưỡng…sau đó nhân rộng ra toàn thành phố với mục tiêu sẽ giải quyết căn cơ, dứt điểm vấn đề rác thải của Phú Quốc trong thời gian sớm nhất.
Hoạt động thu gom rác của nhóm Phú Quốc Sạch và Xanh cùng các tình nguyện viên ở Bãi Dăm (Ảnh: Phú Quốc Sạch và Xanh)
Song song với những giải pháp về xây dựng và xử lý rác thải, Phú Quốc nên ban hành các quy định dành cho khách du lịch, tuyên truyền nâng cao ý thức người dân như cách làm ở một số địa phương khác: tại huyện đảo Cô Tô (Quảng Ninh), từ ngày 1/9 sẽ tiến hành cấm du khách mang theo chai nhựa, túi nilon, các vật liệu có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường hay huyện Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu) đẩy mạnh vận động hành khách không mang rác thải nhựa đến đảo.
Những vấn đề về rác thải là điều không thể tránh khỏi, tuy nhiên cần có những hướng xử lý, khắc phục kịp thời từ nhiều phía gồm chính quyền địa phương, người dân, các đơn vị kinh doanh, khách du lịch…để hướng đến một Phú Quốc xanh - sạch - đẹp hơn trong tương lai.
Được biết, trên cả nước, một số địa phương đã nhận được lời khen ngợi từ khách nước ngoài về cảnh quan, ít rác thải dù cũng phát triển các mô hình dịch vụ du lịch biển, có thể kể đến như: Nha Trang, Lý Sơn, Vũng Tàu, Côn Đảo…
