Loại quả này được ví như yến sào của núi rừng Tây Nguyên, mấy năm nay người thành phố lùng mua vì vừa ngon vừa bổ.
Cây đười ươi (còn gọi là cây ươi) mọc tự nhiên ở trong rừng, nhưng phải 4 năm mới cho ra quả một lần nên quả đười ươi là hàng hiếm, được ví như "lộc trời" ban tặng cho người dân nơi đây.
Trên thị trường, hạt ươi có 2 loại, loại ươi bay là loại quả tự chín rồi theo gió thổi bay xuống đất và hạt ươi do người dân tự hái trên cây sau đó mang về sấy khô. Giá thành của 2 loại cũng khác nhau, hạt ươi bay được bán với giá dao động từ 280.000-300.000đ/kg có khi cao điểm lên tới 500.000đ/kg, trong khi đó, hạt ươi do người dân tự sấy có giá mềm hơn, khoảng 180.000-250.000đ/kg.
Quả ươi làm thành món giải nhiệt mùa hè, giòn sần sật, vừa ngon vừa tốt cho sức khỏe
Chị Hạnh An (người bán đặc sản núi rừng trên chợ mạng) chia sẻ: "Hạt ươi chị đang bán có xuất xứ từ Đồng Nai. Loại hạt này mỗi năm chỉ có một mùa, thường từ tháng 4 đến tháng 6 dương lịch nên không mua nhanh sẽ phải đợi sang năm mới có.
Loại quả này mọc dại nhưng rất hiếm, lại tốt cho sức khỏe, nó được ví như yến sào ở Tây Nguyên. Mấy năm gần đây chúng rất được ưa chuộng, những ai đã biết tới hạt ươi thì năm nào cũng chờ đến mùa để đặt mua về thưởng thức".
Loại quả này mỗi năm chỉ có một mùa, nên không mua nhanh sẽ phải đợi sang năm mới có.
Cây ươi là dạng cây to cổ thụ, có chiều cao trung bình từ 25-30 m, thân thẳng đuột, quả thường hay mọc ở đầu ngọn, đầu cành nên rất khó trèo để hái mà chỉ chờ chúng chín già rồi bay xuống, theo gió đẩy đưa có thể bay xa ra khỏi gốc ươi bán kính từ vài ba mét đến vài chục mét. Trước đây, người dân vào rừng nhặt trái ươi về để bồi bổ, còn bây giờ vì chúng mang lại giá trị kinh tế cao, nên nhiều người rủ nhau vào rừng để hái chúng từ trên cây rồi về sấy khô, sau đó bán cho thương lái.
Khi còn non, quả ươi có vỏ ngoài màu đỏ, mặt phía trong màu bạc, bên trong quả chứa hạt khô kích thước hạt tương đương đầu ngón tay của người lớn. Khi chín, hạt ươi gắn liền với phần đài to như một chiếc lá, xoay tròn khi rụng từ trên xuống, vỏ ngoài hạt màu đen, hơi nhăn.
"Vì nhiều người khai thác nên cây bị cưa, cành bị chặt nhiều, diện tích rừng bị thu hẹp, nên ươi ngày càng hiếm. Tôi ưu tiên cho những khách quen đặt trước, còn lại mới bán lẻ ra thị trường", chị Hạnh An nói thêm.
Cách dùng hạt ươi khá đơn giản, chỉ cần lấy 5-6 hạt ươi, ngắt bỏ 2 đầu rồi ngâm trong nước ấm cho đến khi nó nở ra, bỏ phần vỏ bên ngoài và hạt cứng bên trong, lấy phần thịt mềm sau đó pha thêm với đường phèn hoặc sữa đặc sẽ có ngay ly nước giải khát ngon lành. Ươi có vị ngọt nhẹ, mát, ăn giòn sần sật như thạch.
Hạt ươi mua về nếu bảo quản đúng cách có thể để tới 2 năm. Người tiêu dùng sẽ mua về và cất trong ngăn mát tủ lạnh, tránh để chúng chạm nước vì chúng sẽ nở bung hết.
Lương y Nguyễn Đức Nghĩa (Hội Dược liệu TP.HCM) cho biết, hạt đười ươi hay còn gọi là an nam tử, có vị ngọt nhạt, tính hàn. Loại hạt này có tác dụng giải nhiệt, thanh phế, lợi yết hầu, nhuận tràng... thường dùng khi cơ thể bị táo bón, ho khan, đau họng, sốt âm ỉ, nhức răng, mụn nhọt,...
