Người lính già vinh dự ba lần được gặp Bác Hồ

Ký ức dọc đường hành quân

Tiếp chúng tôi, chủ nhân những kỷ vật vừa được đưa về Bảo tàng Quân khu IV ấy là một người tóc đã bạc, da mồi, nhưng vẫn còn minh mẫn và khỏe mạnh. Ông là Trần Văn Trọng (SN 1933), trú tại khối 3, phường Đội Cung, TP Vinh, Nghệ An. Trong câu chuyện với chúng tôi, những ký ức tưởng chừng chìm khuất trong ông đã sống dậy hào hùng.

Ông Trần Văn Trọng quê ở Thừa Thiên Huế. Từ khi còn rất nhỏ, cậu bé Trọng đã phải đi ở cho địa chủ, một mình chăn đàn trâu gần 30 con, từ lúc tờ mờ sáng cho tới khi tối mịt. Một ngày, cậu bé Trọng gặp một anh Vệ Quốc quân, được anh kể chuyện chiến đấu và “nhờ” làm liên lạc. Thế là, cậu bé Trọng bỏ luôn cả đàn trâu trong rừng rồi cứ thế đi theo các anh làm cách mạng, không một lần ngoái đầu nhìn lại. Năm đó, cậu bé Trọng chưa đầy 15 tuổi. Ông Trọng kể lại: “Hồi đó cứ rứa là đi. Mình chưa đủ tuổi, nên chưa được làm quân nhân. Đi từ năm 1948, nhưng mãi đến 10/10/1949 mới được công nhận là quân nhân, được phát quân trang, quân dụng. Còn trong một năm trời đó, đi làm liên lạc, theo các anh đi bộ đội thôi”.

Thời kỳ đó, Bình – Trị - Thiên có 3 Trung đoàn, sau này hợp thành Sư đoàn 325 thuộc Quân khu 4. Trần Văn Trọng chiến đấu ở Trung đoàn 101. Tham gia chiến đấu trong những năm tháng mà cuộc kháng chiến chống Pháp của nhân dân ta bước vào thời kỳ khó khăn, gian khổ và ác liệt nhất, chiến sĩ trẻ Trần Văn Trọng đã trải qua hàng chục trận đánh như: Thanh Lâm Bồ, Thanh Thương, Dương Hòa, An Gia, Bố Trạch… “Trận Thanh Lâm Bồ chúng tôi bắt được một quan hai, tức là trung úy Pháp. Sau chiến công đó, tôi được thưởng huân chương luôn. Cái huân chương mà tôi mới mang tặng bảo tàng vừa rồi đấy”, ông Trọng say sưa kể.

Ông Trọng kể chuyện về những năm tháng chiến tranh. Ảnh: H.H

Năm 1953, đơn vị của Trần Văn Trọng đi chiến dịch Trung – Hạ Lào để phối hợp với chiến dịch Điện Biên Phủ. Ông nhớ lại: “Nhớ nhất là lần đi qua Hương Sơn, Hương Khê, Hà Tĩnh, qua đường 12, có cái đèo gọi là đèo Phu Ác. Cái đèo này, đi từ trên đỉnh đèo lúc 12 giờ trưa, thì đến 12 giờ đêm mới xuống được tới chân đèo. Vừa mới xuống đến nơi đã nhận được ở trên điện xuống tin có 2 tiểu đoàn lính lê dương về đóng cách chúng tôi 4 – 5km. Vậy là không kịp nghỉ ngơi, anh em chiến sĩ tiếp tục hành quân 4km đánh giặc luôn. Đánh trận chiến thắng, chúng tôi lấy được 4 khẩu đại bác 75 ly, bắt được hàng trăm tù binh. Sau này, tháo rời 2 khẩu đại bác chuyển sang chiến trường Điện Biên Phủ.

Sau đó có lệnh cho Trung đoàn tiếp tục giải phóng xã Tà Khẹt thuộc Khăm Muộn, Lào, bởi địch có khả năng bỏ chạy. Chúng tôi vừa đi vừa chạy, cả đêm, đến sáng hôm sau vào được đến Tà Khẹt thì địch đã rút lui. Quân ta tham gia tiếp quản Tà Khẹt, ở đó 3 ngày thì giao lại cho bộ đội địa phương. Bộ Tổng tư lệnh có lệnh cho Trung đoàn 101 tiếp tục hành quân về phía Trung – Hạ Lào. Cứ liên tục như thế, khi tham gia trực tiếp chiến đấu, khi phân tán từng tiểu đội nhỏ đi xây dựng cơ sở, đi giúp chính quyền nước bạn…”.

Tháng 4/1954, Chiến dịch Điện Biên Phủ vào thời điểm ác liệt. Sau đó trận Điện Biên Phủ đã thắng lớn, Hiệp định Giơ-ne-vơ được ký kết, đơn vị của ông được lệnh về đóng quân ở Đồng Hới. Về phần mình, anh lính trẻ Trần Văn Trọng được cử đi học văn hóa, rồi sau này được cử sang Trung Quốc học phi công, trở thành một chiến sĩ kiên cường, anh dũng của Không quân nhân dân Việt Nam thời bấy giờ.

Những kỷ niệm gặp Bác Hồ

Những kỷ vật chiến tranh ông Trần Văn Trọng tặng Bảo tàng Quân khu IV.

Những kỷ niệm đáng quý nhất mà ông suốt đời không thể nào quên là 3 lần được gặp Bác Hồ. Dù mỗi lần chỉ là những phút giây ngắn ngủi, chỉ đủ nghe Bác dặn đôi ba câu, để nhìn ngắm vị Cha già dân tộc bằng xương bằng thịt trước mắt mình, thì với ông, đó cũng là điều mà không phải ai cũng may mắn có được.

Đã bao nhiêu năm trôi qua, nhưng kỷ niệm về lần đầu tiên được gặp Bác Hồ vẫn vẹn nguyên trong ông: “Lần đầu tiên tôi được gặp Bác là vào năm 1955. Ngày ấy, tôi được cử đi học văn hóa ở Hà Nội. Học 3 tháng thì có đợt tổng duyệt để đón Trung ương Đảng và Bác Hồ từ Việt Bắc trở về Thủ đô. Hôm đó, anh em đang tập duyệt ở sân bay Bạch Mai. Mặc quần áo xong xuôi thì có lệnh tất cả dừng lại để gặp cấp trên về thăm.

Chúng tôi chỉ biết là cấp trên, chứ không biết đó là ai. Đúng 4 giờ chiều thì bỗng nghe ầm ầm từ phía sau, rồi ai nấy đều hô to “Hồ Chủ Tịch muôn năm!”. Lúc đó, mọi người chạy ùa ra đón Bác. Bác mới nói: “Các cháu tập hợp về đội hình như cũ đi. Ngày mai, duyệt binh, khi qua lễ đài, các cháu sẽ nhìn thẳng, nên không được nhìn thấy Bác đâu, vì thế hôm nay các cháu bước lên trước để nhìn cho Bác cho rõ”. Gặp Bác chỉ được 10 phút thôi, Bác bắt nhịp bài hát Kết đoàn cho tất cả chiến sĩ rồi lại vội vàng đi. Ngắn ngủi thế thôi mà hình ảnh Bác, sự quan tâm của Bác đến từng điều nhỏ như thế, làm tôi nhớ suốt cuộc đời không thể nào quên được”.

Hai năm sau, Trần Văn Trọng được tuyển chọn là 120 chiến sĩ được cử đi Trung Quốc học phi công. “Trước ngày lên đường đi học, 120 chiến sĩ ưu tú được thông báo có cấp trên về thăm. Tất cả tập trung tại nhà số 3 đường Phạm Ngũ Lão, Hà Nội, khoảng 5h45, đích thân Đại tướng Nguyễn Chí Thanh đã đến và nói “Các đồng chí chuẩn bị”. Sau đó, đúng 6h, mọi người xếp hàng nhìn ra phía cổng và thấy một dáng người cao gầy, giản dị đang tiến vào. Chúng tôi nhận ra Bác Hồ. Đó là một ngày đầy xúc động, Bác nói những lời hết sức giản dị, nhưng chân thành, sâu sắc. Bác dặn dò: “Các cháu cố gắng học tập thật tốt. Nhiệm vụ các cháu đi học nước ngoài là vô cùng quan trọng, để phục vụ cho cuộc kháng chiến còn lâu dài”. Lần này, Bác gầy lắm, tóc Bác đã bạc đi nhiều so với lần trước đó”, ông Trần Văn Trọng nhớ lại lần thứ hai được gặp Bác. Sau này, khi người lính trẻ năm xưa đã dạn dày trong chiến đấu, càng thêm trân trọng những phút giây đó, càng nhắc nhớ những lời Bác đã nói.

Năm 1964, khi Mỹ dựng lên sự kiện Vịnh Bắc Bộ, gây chiến tranh phá hoại ra miền Bắc, những người lính không quân như ông Trọng đã chiến đấu vô cùng anh dũng, quả cảm và quyết tử. Trong năm đó, khi đang trực tại sân bay Nội Bài, ông Trần Văn Trọng thêm một lần nữa được gặp Bác Hồ. Lần này, ông cũng được gặp các vị lãnh đạo cấp cao của Đảng và Nhà nước như: Lê Duẩn, Trường Chinh…

Giản dị, tình nghĩa giữa đời thường

Năm 1985, sau khi đã hoàn thành nghĩa vụ với Tổ quốc, ông Trần Văn Trọng nghỉ hưu với quân hàm Thượng tá, quyết định gắn bó cuộc đời còn lại của mình ở mảnh đất xứ Nghệ. Đây là quê hương của vợ ông - bà Đặng Thị Hương Nhân (SN 1933). Hai người gặp nhau trong chiến đấu rồi nên duyên vợ chồng. Chiến tranh chia xa đôi lứa, ông đi chiến đấu một đường, bà cũng là văn công phục vụ các chiến sĩ ở các chiến trường khác.

Khi hòa bình, may mắn còn về được với nhau, nhưng người đồng đội - anh trai kết nghĩa của ông Trọng, cũng là chồng của người chị vợ - thì đã mất. Vì cái tình, cái nghĩa ở lại chăm sóc chị vợ và hương khói cho anh kết nghĩa nên ông không về Huế nữa. Gần 30 năm trôi qua, ông tích cực tham gia vào Hội Cựu chiến binh và công tác Đảng ủy, đoàn thể khác của khối, phường. Cuộc sống của ông giản dị và nuôi dạy con cái thành đạt.

Đơn vị không quân ông Trọng năm nào 120 người đã ra đi hơn 80 người. Số người còn lại đều đã ở tuổi xưa nay hiếm. Những ký ức chiến tranh nằm lại ở những bức ảnh đen trắng, bộ quân phục, những huân, huy chương chiến sĩ thi đua, Chiến sĩ giải phóng, Chiến sĩ vẻ vang… Ông Trần Văn Trọng tặng một số kỷ vật cho Bảo tàng Quân khu IV, số còn lại ông giữ làm kỷ niệm cho riêng mình, cũng là để gói ghém những năm tháng chiến tranh đã qua mà sống cuộc sống hòa bình cho xứng đáng với cha ông, đồng đội đã ngã xuống.