Nhiều người tin rằng xác ướp Pedro là bằng chứng về sự tồn tại của một chủng người tí hon trong truyền thuyết. Số khác lại cho rằng đó là sinh vật ngoài hành tinh.
Tháng 6 năm 1934 ở miền trung tiểu bang Wyoming nước Mỹ, Cecil Main và Frank Carr, hai thợ đào vàng cùng nhau tìm kiếm vận may tại một khe đá sâu trong dãy núi San Pedro. Họ quyết định dùng mìn để mở đường vào nơi được cho là một hang động cổ bị bít kín.
Vụ nổ thổi bay lớp đất đá, làm lộ ra miệng hang bị vùi lấp. Cecil Main lách mình bò vào cửa hang chật hẹp, lòng hang gần như chỉ bằng một chiếc tủ quần áo. Tuy nhiên họ không tìm thấy vàng bạc hay của cải quý giá mà phát hiện ra một xác ướp tí hon kỳ quái được đặt trên một gờ đá.
Nó trông giống như một người đàn ông già nua ngồi trên mỏm đá, đôi mắt nhắm nghiền, hai tay vòng trước ngực còn chân khoanh gọn phía dưới thân. Nước da của xác ướp có màu nâu sậm, nhăn nheo và khô đét lại bởi khí hậu khô cằn tại địa phương.
Trán của xác ướp rất thấp, đôi mắt to, mũi lớn, miệng rộng, khuôn mặt có vẻ đăm chiêu… Nhưng điều kỳ lạ nhất là ở kích thước nhỏ xíu của xác ướp. Với chiều cao ngồi là hơn 15cm, chiều cao khi đứng ước tính 35,5cm, nặng xấp xỉ 1 pound (khoảng 450 gram), rõ ràng đây không phải là một xác ướp bình thường.
Thời điểm đó, hai thợ đào vàng không hề biết rằng họ đã tìm thấy một trong những hiện vật bí ẩn và kỳ quái nhất trong lịch sử khảo cổ. Họ chỉ đơn giản tiện tay mang xác ướp về vì không tìm thấy bất cứ thứ gì khác trong hang.
Xác ướp tí hon được tìm thấy trong một hang động nhỏ ở dãy núi San Pedro.
Xác ướp trên núi San Pedro bắt đầu xuất hiện trước công chúng 2 năm sau khi được tìm thấy. Lúc đó, nó đã thuộc quyền sở hữu của một chủ hiệu thuốc tên Floyd Jones tại thị trấn Meeteese Wyoming. Floyd Jones đặt xác ướp bên cửa sổ để thu hút sự chú ý của những vị khách đi ngang qua tiệm thuốc của mình. Chiêu thức kinh doanh này đã mang lại hiệu quả bất ngờ, hầu như ai trông thấy cũng đều ghé lại để ngắm nghía “người đàn ông tí hon” kỳ lạ.
Nhận ra tiềm năng kinh tế của hiện vật mà mình đang sở hữu, Floyd bắt đầu tổ chức thu tiền của những người muốn chiêm ngưỡng xác ướp, thậm chí cho in cả những bưu thiếp có hình cái xác để bán ra thị trường.
Xác ướp sau đó nhanh chóng trở nên nổi tiếng, thu hút rất đông khách tham quan và cả những nhà nghiên cứu. Đồng thời nó cũng gây nên những cuộc tranh cãi nảy lửa về nguồn gốc và cả tính xác thực trong câu chuyện của những người khai thác vàng.
Bên dưới phần da thịt nhăn nheo khô đét là một cấu trúc bộ xương gần như hoàn chỉnh.
Nhiều người cho rằng xác ướp chỉ là một trò lừa bịp và là câu chuyện được dàn dựng lên để kiếm tiền từ công chúng hiếu kỳ. Họ suy đoán đây là hài cốt của đứa trẻ sơ sinh đã qua đời tại một cơ sở y tế sau đó được "xử lý" để trở thành một xác ướp kỳ bí.
Trong khi đó các nhà khoa học cũng đổ xô đến khu vực với mong muốn xác định sự thật đằng sau xác ướp người tí hon, có biệt danh là “Pedro” này.
Các chuyên gia đã tiến hành một số thử nghiệm trên Pedro. Đầu tiên, họ xem xét các bằng chứng vật chất bên ngoài. Pedro được tìm thấy trong tư thế ngồi bắt chéo chân với đôi mắt lồi và một chiếc hộp sọ dẹt. Xác ướp được bảo quản cực kỳ tốt - đến mức có thể nhìn thấy cả móng tay. Một chất sền sệt phủ lên đầu Pedro và rõ ràng chất này đã được dùng để bảo quản thi thể. Chiếc mũi tẹt, hàm răng đầy đặn, làn da nâu nhăn nheo khiến Pedro có dáng vẻ của một ông già.
Nhiều năm sau khi phát hiện ra Pedro, người ta tiếp tục sử dụng tia X để khám phá cái xác và kết quả đã chứng minh đây là một cơ thể thực sự. Bên dưới phần da thịt nhăn nheo là một cấu trúc bộ xương gần như hoàn chỉnh.
Cấu trúc xương của nó rõ ràng mang các đặc điểm của bộ xương con người với những đốt xương sống, khung sườn, xương cánh tay, xương chân… Chỉ có điều tất cả đều nhỏ bé hơn rất nhiều so với kích thước của một người bình thường.
Một số nhà nhân chủng học ban đầu kết luận rằng hài cốt là của một đứa trẻ sơ sinh, có thể là sinh non hoặc tử vong ngay sau khi chào đời.
Nguồn gốc của xác ướp Pedro khiến các nhà khoa học tranh cãi nảy lửa.
Nhóm các nhà khoa học thứ hai thì tin rằng hài cốt là của một người lớn. Nhóm này nói rằng kết quả chụp X-quang cho thấy những chiếc răng sắc nhọn và sự hiện diện của thức ăn trong dạ dày có vẻ là thịt sống. Vì thế họ cho rằng xác ướp Pedro là của một nam giới trưởng thành. Các bức ảnh chụp X-quang cũng chỉ ra Pedro dường như đã phải trải qua một cái chết đau đớn khi xương bị gãy, cột sống và hộp sọ bị tổn thương. Nhưng quả thật rất khó để tin rằng xác ướp có tầm vóc nhỏ bé như vậy có thể là một người ở độ tuổi trưởng thành.
Trong khi đó, vẫn có những người tin rằng xác ướp Pedro là bằng chứng của một chủng tộc giống yêu tinh được đề cập trong truyền thuyết của người dân bản địa hoặc là bằng chứng về một sinh vật ngoài Trái đất.
Các bộ lạc thổ dân Mỹ bản địa thường kể những câu chuyện về “những người tí hon”, “những linh hồn nhỏ bé”, hay Nimeriga. Trong một số câu chuyện của họ, những người tí hon thậm chí sở hữu sức mạnh ma thuật hoặc khả năng chữa bệnh. Trong những câu chuyện khác, họ là một bộ tộc hung ác đã tấn công thổ dân châu Mỹ bằng những mũi tên tẩm độc.
Công nghệ hiện đại ngày nay có thể cung cấp nhiều manh mối về nguồn gốc của Pedro nhưng đáng tiếc xác ướp hiện không rõ tung tích.
Người ta nói rằng nó từng được trưng bày trong các buổi trình chiếu vào những năm 1940 và sau đó được một người tên Ivan Goodman mua lại. Sau cái chết của Goodman vào năm 1950, xác ướp được chuyển cho một người đàn ông tên Leonard Waller (có báo cáo ghi là Walder) nhưng nó đã không được nhìn thấy kể từ đó.
Vì xác ướp mất tích không dấu vết nên những bí ẩn về Pedro vẫn tồn tại cho đến ngày nay. Rất nhiều thắc mắc như Pedro đến từ đâu, liệu “anh ta” có bị bệnh tật hay tình trạng bẩm sinh nào không, chất sền sệt trên đầu xác ướp là gì và làm thế nào để thi hài được niêm phong trong một lớp đá dày, … chỉ có thể được giải đáp khi xác ướp Pedro xuất hiện một lần nữa.
