Lần đầu tiên trong 20 năm qua, Trung Quốc đã mất danh hiệu Vô địch Toán học thế giới sang tay Mỹ. Điều lạ là có rất nhiều người ở quốc gia đông dân nhất thế giới đang cảm thấy hài lòng vì điều đó.
Đoàn Trung Quốc đã để đoàn Mỹ vượt qua để giành chức vô địch trong kỳ thi Olympiad Toán học quốc tế. Đây là kỳ thi rất uy tín được tổ chức hàng năm cho lứa tuổi học sinh trung học và Trung Quốc đã giành được vị trí cao nhất 18 lần liên tiếp kể từ năm 1990.
Nhưng đối với một số người, mất chức vô địch lần này có thể là một cơn ác mộng đối với các em học sinh ở kỳ thi năm sau. Các em có thể sẽ phải tham gia các khóa luyện thi với cường độ cao hơn nữa.
Tại Hong Kong, giáo dục mầm non bắt đầu từ tuổi lên 3. Thậm chí nhiều ông bố bà mẹ còn vạch kế hoạch từ khi con chưa được sinh ra.
Một người sử dụng mạng xã hội Weibo hào hứng: “Thật là một tin tức tuyệt vời. Cuối cùng Trung Quốc đã mất danh hiệu vô địch. Hy vọng rằng kỳ thi Toán quốc tế sẽ không còn đè nặng lên con em chúng ta nữa. Nó đã làm tan vỡ giấc mơ tuổi thơ của rất nhiều thế hệ trẻ em”.
Đây là tâm lý chung của rất nhiều bậc phụ huynh ở Trung Quốc. “Tôi không quan tâm ai nhận cúp vàng đó. Tôi chỉ cần kỳ thi không còn phổ biến ở Trung Quốc nữa và con tôi sẽ không bị ép buộc theo đuổi nó”, một bà mẹ bày tỏ.
Áp lực học tập đổ lên đầu những đứa trẻ.
Học sinh phải học thêm tại trung tâm hoặc thuê gia sư sau giờ học. Mục tiêu là thi đỗ kỳ thi tuyển sinh đại học quốc gia (Gao Kao) hàng năm.
9,5 triệu học sinh Trung Quốc tham gia kỳ thi Gao Kao vào đầu tháng 6/2015.
Một số người khác còn dùng lời lẽ mỉa mai hơn: “Bây giờ Hoa Kỳ đã đánh bại Trung Quốc trong các kỳ thi. Lẽ ra nền giáo dục theo định hướng học chỉ để đi thi của chúng ta phải xếp trên họ chứ?”.
Tại sao học sinh Trung Quốc học môn toán?
Không giống như học sinh Mỹ, học sinh Trung Quốc coi việc giải các bài toán hóc búa là chuyện bình thường. Học sinh thường bắt đầu được đào tạo để thi Olympic toán học ngay ở bậc tiểu học. Nhu cầu đào tạo để thi Olympic là quá cao dẫn đến các lớp và các lò luyện thi xuất hiện ở khắp mọi nơi trên đất nước.
7,5 triệu sinh viên tốt nghiệp trong năm 2015 này. Tuy nhiên, gần 8% cử nhân năm ngoái vẫn đang trong tình trạng thất nghiệp.
Không hẳn vì học sinh yêu thích môn toán nhiều đến thế. Động lực của việc này là khá thực dụng: người chiến thắng trong kỳ thi Olympic toán sẽ nhận được những ưu tiên trong kỳ thi tuyển sinh đại học và mọi người nghĩ rằng nó có thể thay đổi tương lai của học sinh.
Vì vậy, các cuộc thi toán học trở thành những viên thuốc đắng mà các em học sinh phải cố nuốt trên con đường khốc liệt dẫn đến thành công.
Wei Wei, một nhà bình luận Trung Quốc, đã ví von kỳ thi Olympic toán với “dầu bẩn”, một loại dầu ăn giá rẻ chưng cất từ nước cống được một số nhà hàng sử dụng để cắt giảm chi phí.
Một số học sinh thì kỳ thi Gao Kao trở nên không quan trọng. Trong năm 2014, có tới 460.000 học sinh học tập ở nước ngoài. Các quốc gia như Mỹ, Anh, Canada và Úc tăng trưởng nhanh chóng sinh viên Trung Quốc trong thập kỷ qua.
Ông đã viết trên trang web tin tức ifeng.com : “Nó khiến mọi người khó chịu khi ăn, cảm thấy chán ghét khi suy nghĩ về nó, nhưng họ vẫn lao vào như thiêu thân vì nó là lợi nhuận”.
Trong năm qua, một số tỉnh ở Trung Quốc đã tiến hành các bước để loại bỏ chính sách điểm thưởng bởi lẽ họ đã bắt đầu cảm thấy băn khoăn: liệu các kỳ thi Olympic toán học có đang thực sự phục vụ đúng mục đích?
Trong một bài xã luận trên tờ China Youth Daily ngày 5/8, giám đốc của một viện nghiên cứu giáo dục nổi tiếng, Yang Dongping, đã viết các cuộc thi Olympic đang làm “lãng phí” tài năng.
"Câu hỏi mà chúng ta nên đặt ra là tại sao Trung Quốc không có nhà toán học nào tên tuổi", ông nói.
Sau đó, ông tự trả lời câu hỏi của chính mình: “Không có nhiều nhà vô địch toán học của chúng ta tiếp tục nghiên cứu toán học. Nhiều người trong số họ chuyển đến làm việc cho khu phố Wall tài chính nổi tiếng của Mỹ”.
