Các chuyên gia am tường về hoạt động của EVN (Tập đoàn điện lực Việt Nam) khẳng định, không chỉ năm nay mà cả năm 2015, EVN có thể vẫn lãi “vài trăm tỉ đồng”. Như vậy, việc tập đoàn này tiếp tục kiến nghị tăng giá điện tới 9,5% là điều khó có thể chấp nhận với người tiêu dùng…
Tăng giá trái luật?
Điểm rất quan trọng trong việc điều chỉnh giá điện, mà đến thời điểm hiện tại vẫn chưa thấy EVN thực hiện là đánh giá và công bố mức giá thành sản xuất điện của năm 2014.
“Nếu EVN vẫn tiếp tục đưa ra phương án kiến nghị điều chỉnh giá điện mà không thực hiện quy định trên sẽ là trái luật”-một đại diện của Bộ Công Thương mới đây đã khẳng định.
Đây cũng là lý do EVN chưa được chấp thuận điều chỉnh giá bán điện bình quân trong năm 2014 (vào tháng 12.2014) lên 1.652,19 đồng/kWh, tăng 9,5% so với giá bán điện bình quân hiện hành (1.508,85 đồng/kWh) theo đề xuất, vị đại diện này cho biết.
Việc điều chỉnh giá điện phải phụ thuộc vào diễn biến giá cả của các yếu tố đầu vào như tỉ giá, giá dầu, cơ cấu nguồn phát.
Theo nhận định của Bộ Công Thương, tốc độ tăng trưởng phụ tải điện năm 2015 dự kiến đạt 11,16%. Các nguồn điện mới sẽ được đưa vào vận hành trong năm 2015 có tổng công suất khoảng 2.500 MW. Xét đến cân đối giữa nhu cầu điện và khả năng cung cấp điện thì ngành điện hoàn toàn có khả năng đảm bảo an ninh cung cấp điện trong năm 2015, thậm chí có dự phòng, không phải mua nhiều điện giá cao của Trung Quốc.
Theo ông Trần Viết Ngãi, Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam (VEA), năm 2015, nguồn cung thủy điện sẽ có dự phòng khoảng 25-30%. Đồng thời, hợp đồng mua điện với Trung Quốc với giá cao hơn rất nhiều so với giá mua thủy điện trong nước cũng sẽ chấm dứt kể từ thời điểm kết thúc năm 2014.
Thực tế, theo số liệu của Bộ Công Thương, lượng điện nhập khẩu từ Trung Quốc năm 2014 theo kế hoạch là 2.460 triệu KWh, giảm 26,4% so với năm 2013. Tính chung 10 tháng đầu năm 2014, sản lượng điện nhập khẩu từ nước này chỉ đạt 1.723,3 triệu KWh, giảm tới 40,6% so với cùng kỳ.
Ngoài ra, ngày 22.12 mới đây, giá xăng dầu đã tiếp tục giảm sâu với mức kỷ lục trong năm khi dầu diesel giảm được 1.420 đồng/lít xuống 16.990 đồng/lít, dầu mazut giảm 1.690 đồng/kg xuống còn 13.130 đồng/kg. Đây cũng chính là 2 loại dầu được dùng trong phát điện chạy dầu hiện nay.
Việc điều chỉnh giá điện phải phụ thuộc vào diễn biến giá cả của các yếu tố đầu vào như tỉ giá, giá dầu, cơ cấu nguồn phát… Như vậy, với diễn biến thực tế cho thấy giá các yếu tố đầu vào đã giảm (giá dầu giảm, thủy điện giá rẻ phát nhiều, tỉ giá ổn định) thì việc điều chỉnh giá cũng phải tuân theo chi phí đầu vào, không phải muốn tăng giá là tăng.
Khó chứng minh “lỗ”
Thực tế hiện nay, EVN đang lâm vào thế khó khi phải chứng minh hoạt động kinh doanh lỗ để được tăng giá điện. Báo cáo về tình hình sản xuất kinh doanh điện mới đây của EVN cho thấy, doanh thu bán điện của cả năm 2014 dự kiến sẽ đạt 198.858 tỷ đồng, tăng 15,59% so cùng kỳ. Trong đó, riêng tháng 12 ước đạt 16.404 tỷ đồng, tăng 14,42% so cùng kỳ.
Năm nay, EVN đã sản xuất và mua ngoài sản lượng 142.250 triệu kWh, tăng 11,28% so cùng kỳ, trong đó điện sản xuất ước đạt 61.100 triệu kWh. Sản lượng điện thương phẩm cả năm nay ước đạt 128.330 triệu kWh. Như vậy, tính bình quân, giá điện thực hiện trên thực tế của EVN vào khoảng 1.549,95 đồng/kWh, cao hơn 41,1 đồng/kWh.
Mặc dù năm 2014 chưa có đợt tăng giá điện nào, song dự kiến EVN kinh doanh điện năm nay vẫn sẽ lãi lớn.
Nhiều năm nay, giá điện thực tế của EVN thường thực hiện cao hơn giá bình quân được Chính phủ duyệt. Ví dụ, năm 2013, giá điện thực hiện của EVN đạt 1.498,8 đồng/kWh, cao hơn 134,5 đồng so với giá năm 2013. Đó là nhờ 2 lần tăng giá, tương ứng tỷ lệ 9,8% đã giúp EVN có lãi lớn.
Năm 2012, mảng kinh doanh điện của EVN đã bắt đầu lãi trở lại với mức 4.404 tỷ đồng. Năm 2013, doanh thu bán điện toàn EVN khoảng 172.470 tỷ đồng, tăng 19,85% so với năm 2012. EVN cũng đã lãi sau thuế 9.197 tỷ đồng toàn tập đoàn, riêng công ty mẹ lãi 8.239 tỷ đồng, vượt kế hoạch được giao.
Tuy nhiên, Tập đoàn này đã phải bù lỗ luỹ kế lớn, toàn tập đoàn chỉ còn lãi sau thuế 547 tỷ đồng, công ty mẹ lãi sau thuế 267 tỷ đồng.
Tỷ suất lợi nhuận của EVN cũng tăng rất mạnh. Năm 2013, tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản là 2,2%, trên vốn chủ sở hữu là 5,5%.
Theo báo cáo của tập đoàn này, chỉ riêng doanh thu bán điện tháng 12.2014 ước đạt 16.404 tỉ đồng, tăng 14,42% so cùng kỳ. Doanh thu bán điện lũy kế 12 tháng năm 2014 ước đạt 198.858 tỉ đồng, tăng 15,59% so cùng kỳ.
Là chuyên gia am tường về hoạt động của EVN, ông Trần Viết Ngãi đã dự đoán với tình hình sản xuất, kinh doanh như hiện nay, ngành điện có thể lãi “vài trăm tỉ đồng” trong năm 2015.
Lãi mà vẫn muốn tăng giá điện là điều vô cùng khó hiểu với người dân, doanh nghiệp. Họ đang cần ngành điện có một lời giải thích chính đáng.
Thực tế, từ năm 2012, tập đoàn này có tổng lợi nhuận khoảng 5.000 tỉ đồng trên tổng doanh thu bán điện hơn 143.000 tỉ đồng. Lợi nhuận hợp nhất năm 2013 của EVN đạt trên 9.000 tỉ đồng trên tổng doanh thu 177.000 tỉ đồng. Đáng lưu ý, trước đó, EVN đã tăng giá điện 5% vào ngày 22.12.2012 và thu lợi khoảng 7.000 tỉ đồng. Lần tăng giá điện tiếp theo với 5% vào ngày 1.8.2013 cũng giúp EVN thu lợi về tương đương.
