Loài cá này là đặc sản ở vùng biển Cửa Lò (Nghệ An), từ xưa đã được người dân sử dụng trong mâm cỗ ngày Tết.
Cá thửng còn có tên gọi khác là cá mối, phổ biến ở vùng biển miền Trung, trong đó nhiều nhất là ở Cửa Lò (Nghệ An). Cá này có thân hình dài hình trụ với phần bên hơi hẹp, phần giữa thân phình lớn, đầu dài và hơi dẹt. Dù có nhiều xương, xương cứng nhưng thịt cá lại trắng, ngọt và có mùi thơm rất riêng, dễ để phân biệt với các loài cá khác.
Cá thửng là đặc sản ở vùng biển miền Trung, chúng cuộn tròn trông rất lạ mắt
Từ xưa, người dân miền biển đã rất chuộng cá thửng. Người dân ở đây đưa cá thửng vào các món ăn trong mâm cỗ ngày Tết. Mùa cá thửng bắt đầu từ tháng 10 đến hết tháng 12 âm lịch. Những tháng cuối năm, thuyền cập bến, những mẻ cá thửng vừa chuyển lên bờ, còn tươi xanh được thương lái trong làng mua hết sạch để làm cá thửng nương.
Theo đó, từ giữa tháng 11 âm lịch, người dân làng chài Nghi Thủy (thành phố Vinh, Nghệ An) đã tất bật xông đặc sản cá thửng để cung ứng cho thị trường Tết. Cá đem về rửa sạch, để cho ráo nước rồi bắt đầu khâu tạo hìn thành hình tròn. Khâu này là quan trọng nhất, đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỉ để con cá cân xứng, không làm gãy xương cá. Cá sau đó được cho vào nồi hấp chín vừa, xếp ra vỉ sắt cho ráo nước rồi đem đi xông.
Cá thửng nhiều xương hom nhưng thịt thơm ngọt
Cá được xông khói bã mía nên sẽ thơm và ngọt nhờ lớp mật mía còn sót lại trong bã, lớp vỏ của mía thấm vào từng con cá. Sau khi xông cá thửng sẽ ngả màu vàng ươm trông rất đẹp mắt.
"Cá thửng có quanh năm nhưng bán chạy nhất là vào mùa lễ Tết. Có thời điểm, sản phẩm làm ra không đủ bán cho khách hàng. Nhiều khách du lịch thích thú đặt mua vì cá thơm ngon, hình dáng độc đáo, đặc biệt còn để được rất lâu, càng kho càng ngon. Nhiều người cũng lựa chọn mua về làm quà Tết, gửi tặng bạn bè, người thân, thậm chí còn gửi ra nước ngoài…", chị Thu (ở Nghệ An) chia sẻ.
Trên chợ mạng hay các cửa hàng hải sản, cá thửng được bán với giá từ 80.000-130.000 đồng/kg tùy thời điểm. Phổ biến nhất là cá thửng kho cùng với mật mía, hành tăm, nước mắm ngon, thêm vài miếng ớt xắt, 1 ít hạt tiêu cho thơm mùi. Bắc bếp kho liu riu cho đến khi nước cạn, thịt cá săn chắc lại là ngon hết sảy. Chưa kể cá thửng càng kho lâu lại càng ngon hơn.
Cá thửng mang lại thu nhập cho người dân miền biển dịp Tết
Bạn Ngọc Anh (ở TP. Vinh) kể: "Cá thửng có nhiều xương hom, xương cứng nhưng thịt của chúng màu trắng, thơm ngọt. Mùi thơm của con cá thửng nướng rất đặc biệt khiến mình nhớ mãi.
Trước đây khi cuộc sống còn khó khăn, cùng với cá cơm, cá trích, cá thửng được mẹ mua về để làm thành những món ăn dân dã cho cả nhà. Cá này có thể hấp, gỡ thịt chấm muối chanh, nấu canh với lá bứa, nhưng non nhất là đem kho với mật mía".
Theo Ngọc Anh, bây giờ cá thửng được bán phổ biến hơn, trở thành đặc sản Tết nhiều người ưa chuộng. Với cá loại 1 khách sẽ phải đặt trước mới mua được.
