ThS. Bs CK II Nguyễn Công Định cho biết, khi mang bầu, hệ miễn dịch ở các thai phụ thường bị suy giảm.
 |
Tác giả bài viết: ThS. Bs CK II Nguyễn Công Định - Phó Giám đốc Trung tâm Khám, điều trị sản phụ khoa và Chăm sóc sức khỏe sinh sản - Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội (Cơ sở II) |
Ths. BS CKII Nguyễn Công Định - Bệnh viện Phụ sản Hà Nội |
Bà bầu bị cảm cúm, cảm lạnh hay bị sốt sổ mũi là dấu hiệu thường thấy trong thai kỳ.
Khi bà bầu có dấu hiệu bị cảm, cần thận trọng phân biệt bà bầu bị cảm cúm hay bà bầu bị cảm lạnh. Từ đó có hướng can thiệp và xử trí hợp lý.
Bởi khi bà bầu bị cảm nếu không được chăm sóc cẩn thận không chỉ ảnh hưởng đến thai phụ mà còn tác động đến sự phát triển của thai nhi.
Dưới đây, bác sĩ sẽ giúp các mẹ bầu phân biệt cụ thể triệu chứng, nguyên nhân của 2 hiện tượng bị cảm ở bà bầu. Từ đó các mẹ có cách phòng tránh và điều trị cụ thể.
I. BÀ BẦU BỊ CẢM CÚM
Cảm cúm là thuật ngữ chung chung, cần phân biệt cảm lạnh thông thường hay bị cúm vì phòng ngừa hay chữa trị của mỗi loại bệnh khác nhau, đặc biệt với những trường hợp cảm cúm khi mang thai, vì khi mang thai ngoài tác động của virus lên mẹ còn liên quan đến bào thai trong bụng.
Bệnh cúm tiến triển thường lành tính, nhưng cũng có thể biến chứng nặng và nguy hiểm hơn ở những người có bệnh lý mạn tính về tim mạch và hô hấp, người bị suy giảm miễn dịch. Bệnh có thể gây viêm phổi nặng, suy đa phủ tạng dẫn đến tử vong.
1. Dấu hiệu nhận biết cảm cúm ở bà bầu
- Ho khan
- Bị sốt khi mang thai , sốt từ vừa phải đến cao, mặc dù không phải ai bị cúm sẽ bị sốt
- Viêm họng
- Ớn lạnh
- Đau cơ nghiêm trọng hoặc cơ thể
- Đau đầu
- Nghẹt mũi và chảy nước mũi
- Mệt mỏi nghiêm trọng kéo dài đến hai tuần.
Các triệu chứng cúm xảy ra nhanh chóng và có thể nghiêm trọng. Triệu chứng có xu hướng nghiêm trọng hơn và kéo dài hơn, thường kéo dài từ 1 đến 2 tuần.
Mẹ bầu có thể mắc cúm quanh năm, nhưng đặc biệt là vào mùa đông. Nếu mẹ đang mang thai và nghĩ rằng mình bị cúm, nên nói chuyện với bác sĩ càng sớm càng tốt, trong vòng 48 giờ đầu tiên khi có các dấu hiệu.
Bà bầu bị cảm cúm, cảm lạnh hay bị sốt sổ mũi là dấu hiệu thường thấy trong thai kỳ. Ảnh minh họa
2. Nguyên nhân cảm cúm ở bà bầu
Nguyên nhân bà bầu bị cúm là do ở giai đoạn đầu thai kỳ, em bé mới đang bắt đầu hình thành và phát triển dần dần các bộ phận của cơ thể. Lúc này thai nhi đáp ứng kém với sự gia tăng thân nhiệt của người mẹ. Bên cạnh đó một số chủng virus cúm có thể khiến thai nhi bị dị tật bẩm sinh như sứt môi, đục thuỷ tinh thể, sinh non hoặc thai chết lưu.
Bà bầu bị cúm không nên chủ quan trước tình trạng bệnh. Mẹ bầu nên đi khám để được bác sĩ tư vấn kê đơn thuốc và các biện pháp chăm sóc thai kỳ thích hợp. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc uống.
Tuy nhiên, bà bầu bị cúm, nhất là trong giai đoạn tam cá nguyệt thứ nhất cũng không nên quá lo lắng, hoang mang để ảnh hưởng đến sức khỏe của thai nhi trong bụng.
3. Biến chứng cúm khi mang thai
Có nhiều bằng chứng rõ ràng rằng phụ nữ mang thai có nguy cơ cao tiến triển các biến chứng nếu họ bị cúm. Một trong những biến chứng phổ biến nhất của cúm là viêm phế quản, hay nghiêm trọng hơn là triển thành viêm phổi.
Các biến chứng khác không phổ biến, như: Viêm tai giữa, nhiễm trùng máu gây ra sự giảm huyết áp nghiêm trọng (sốc nhiễm khuẩn), viêm màng não, viêm não, viêm nội tâm mạc…
Nếu mẹ bị cúm trong khi đang mang thai, điều này có nguy cơ mẹ sinh sớm hoặc bé khi sinh ra có trọng lượng thấp và thậm chí có thể dẫn đến thai chết lưu hoặc tử vong trong tuần đầu tiên của cuộc đời. Mẹ nên liên hệ với bác sĩ ngay lập tức nếu các triệu chứng của mẹ không cải thiện hoặc nếu chúng trở nên trầm trọng như: Khó thở, đau họng nhiều, ho khạc đàm xanh, sốt cao dai dẳng và tức ngực.
4. Cách phòng ngừa cảm cúm khi mang thai
Không có thuốc chủng ngừa cho chứng cảm cúm thông thường. Còn cách tốt nhất để ngăn ngừa cúm là tiêm phòng cúm. Tiêm phòng cúm khi mang thai sẽ bảo vệ cả mẹ và con yêu. Việc chủng ngừa bệnh cúm là an toàn trong bất kỳ giai đoạn nào của thai kỳ, từ vài tuần đầu tiên đến ngày dự sinh.
Hầu hết các bác sĩ khuyên mẹ nên chủng ngừa cúm vào tháng 10 hoặc ngay khi bắt đầu mùa cúm. Tuy nhiên, mẹ vẫn có thể chủng ngừa vào cuối mùa thu hoặc mùa đông.
Các virus gây cảm cúm có thể lây lan qua không khí khi một ai đó bị bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Nhưng nó cũng lây lan bằng tay khi sử dụng chung đồ dùng với người bị nhiễm bệnh, sau đó mẹ chạm vào mũi, miệng hoặc mắt của mình.
Vì chứng cảm cúm lan truyền dễ dàng, việc ngăn ngừa tốt nhất là tránh xa bất cứ ai có triệu chứng cảm cúm. Để tránh bị nhiễm virus gây cảm cúm, mẹ nên rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước ấm, hoặc sử dụng chất rửa tay có chất cồn. Tránh chạm mũi, mắt và miệng.
Điều quan trọng là phải áp dụng các thói quen lành mạnh để ngăn ngừa virus gây cúm. Mẹ cũng nên đảm bảo rằng mình ngủ đầy đủ, ăn nhiều trái cây và rau củ, tập thể dục.
II. BÀ BẦU BỊ CẢM LẠNH
Cảm lạnh là do hệ thống miễn dịch của cơ thể phản ứng với virus chứ không phải do virus gây ra, bao gồm các biểu hiện như hắt hơi, sổ mũi, không sốt... và không ảnh hưởng đến thai nhi trong 3 tháng đầu.
1. Triệu chứng cảm lạnh của bà bầu
Cảm lạnh là do hệ thống miễn dịch của cơ thể phản ứng với virus gây ra. Các bà bầu hãy nghĩ tới khả năng mình đã bị nhiễm cảm khi có các triệu chứng sau:
- Sốt cao khoảng 38-39 độ C.
- Rét run, cảm giác ớn lạnh
- Đau đầu, mệt mỏi
- Có thể kèm theo đau họng, ho khan hoặc ho có đờm
- Hắt hơi, sổ mũi nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi.
- Đau nhức cơ bắp, ăn không ngon miệng
2. Bà bầu bị cảm lạnh chữa như thế nào?
Cơ thể của phụ nữ mang thai đặc biệt nhạy cảm với các tác nhân gây bệnh, hơn nữa hệ thống miễn dịch suy giảm hơn khi phụ nữ bắt đầu mang thai khiến họ dễ bị nhiễm trùng, mắc ho, cảm lạnh. Và trong các trường hợp này chỉ có bác sĩ mới có những lời khuyên tốt nhất bởi không phải mọi trường hợp mắc cảm lạnh là giống nhau.
Bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng sức khỏe của bà bầu cũng như khả năng ảnh hưởng tới thai nhi để có những biện pháp cụ thể. Hãy nên nhớ rằng sự nguy hiểm của các bệnh truyền nhiễm đối với thai nhi là rất cao, bạn không thể tự điều trị như cách thông thường.
Dưới đây là một số phương pháp giúp bà bầu nhanh khỏi cảm:
- Xông mũi ngay khi có dấu hiệu cảm
Xông là phương pháp dân gian, lành tính và rất dễ thực hiện tại nhà. Mẹ bầu có thể sử dụng các loại lá cây hoặc củ chứa tinh dầu có trong vườn nhà, đem nấu sôi với nước sạch sau đó mở hé nắp và ghé mặt hít hơi nước nóng bay lên.
Hãy hít thở thật đều đặn và cảm nhận triệu chứng nghẹt mũi của mẹ đang giảm đáng kể. Một số nguyên liệu gợi ý cho nồi xông của mẹ bao gồm lá kinh giới, tía tô, lá bưởi, húng quế, bạc hà, chanh, củ gừng, sả, rau tần dầy lá…
- Nhỏ mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý NaCl 0.9%
Nước muối sinh lý vô cùng lành tính và có thể dễ dàng tìm mua ở bất kì hiệu thuốc tây nào. Dung dịch này dùng để rửa và vệ sinh mũi hàng ngày, hiệu quả rất tốt trong giai đoạn bệnh cảm ghé thăm.
Ngoài ra, mẹ cũng có thể pha 1 thìa muối vào cốc nước ấm để súc miệng trước khi đi ngủ và buổi sáng sau khi thức dậy.
- Chanh kết hợp với mật ong
Mẹo nhỏ dân gian này hết sức đơn giản. Dùng hỗn hợp chanh mật ong hoặc pha chanh mật ong với nước ấm không chỉ giúp bà bầu giải cảm, trị ho mà còn cung cấp thêm lượng vitamin C cần thiết cho cơ thể. Ngoài ra, mẹ bầu có thể sử dụng quất (miền Nam gọi là trái tắc) chưng mật ong để giải cảm, trị ho để an toàn cho mẹ bầu và thai nhi.
- Tỏi
Bài thuốc dân gian trị cảm lạnh cho bà bầu bằng tỏi được nhiều mẹ bầu sử dụng. Tỏi chứa chất kháng sinh allicin giúp đẩy lui các virus gây bệnh. Khi bị cảm, mẹ bầu hãy giã 3 – 5 tép tỏi vắt lấy nước rồi dùng xông hàng ngày. Nếu muốn hiệu quả nhanh hơn, mẹ bầu có thể giã tỏi uống với nước.
Thời kỳ mang thai, chị em có thể ăn nhiều tỏi hơn để tăng sức đề kháng. Mẹ bầu có thể cho thêm tỏi khi xào rau hoặc ngâm một hũ giấm tỏi để sử dụng trong các bữa ăn hàng ngày, giúp phòng cảm lạnh.
Tỏi là bài thuốc dân gian trị cảm lạnh cho bà bầu bằng tỏi được nhiều mẹ bầu sử dụng. Ảnh minh họa
- Không sử dụng thuốc kháng sinh
Một số trường hợp mẹ bầu không đi khám bác sĩ mà tự ý mua thuốc để uống là rất không nên. Kháng sinh là thuốc khi sử dụng phải hết sức thận trọng, không chỉ riêng phụ nữ có thai mà với tất cả mọi người.
Tuy nhiên, trong trường hợp bệnh cảm, sử dụng kháng sinh không những có nhiều nguy cơ mà nó thật sự không đem lại lợi ích điều trị nào cả. Lí do là nguyên nhân gây bệnh cảm đa số là virus, không phải nguyên nhân từ vi khuẩn. Kháng sinh không có hiệu quả trên virus.
- Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ
Bệnh cảm khiến cho các mẹ bầu ăn uống không ngon miệng. Tuy nhiên các mẹ hãy cố gắng ăn uống đầy đủ, uống nhiều nước để nâng cao sức khỏe, tăng sức đề kháng tự nhiên giúp đẩy lùi bệnh tật.
Một bát cháo giải cảm cũng rất hữu hiệu. Khi nấu cháo nên thêm hành, tiêu, tía tô và ăn nóng giúp mẹ toát nhiều mồ hôi.
Những phương pháp trên không chỉ dùng được với các bà bầu bị cảm mà ngay cả người bình thường cũng có thể áp dụng. Đó là những cách điều trị vừa hiệu quả vừa an toàn, giúp nhanh chóng bình phục mà không để lại một số hậu quả như nhờn thuốc, suy giảm miễn dịch, dị ứng thuốc…
