Theo bác sĩ Lý Thị Hồng Vân, quá trình thụ thai sẽ diễn ra theo từng bước và kết quả cuối cùng chính là một sự sống mới được hình thành.
 |
Tác giả bài viết: Bác sĩ chuyên khoa II Chuyên ngành sản khoa Lý Thị Hồng Vân (Dịch vụ Sinh con Trọn gói – Khu khám và điều trị theo yêu cầu – Bệnh viện Trung ương Quân đội 108). |
Bác sĩ chuyên khoa 2 chuyên ngành Sản khoa Lý THị Hồng Vân (Bệnh viện Trung ương Quân đội 108)
Quá trình thụ thai bắt đầu với một quả trứng thụ tinh, phát triển trong tử cung của mẹ và kết thúc khi thai nhi sẵn sàng để được sinh ra. Sự kết hợp giữa trứng và tinh trùng chính là quá trình tuyệt diệu và bí ẩn nhất vì chúng sẽ tạo ra một thực thể sống mới. Vậy quá trình thụ thai diễn ra như thế nào, ở đâu và kéo dài bao lâu?
Xem thêm video: Thử thai tại nhà thế nào cho đúng?
Quá trình thụ thai diễn ra ở đâu?
Trong một thai kỳ bình thường thì ống dẫn trứng chính là nơi quá trình thụ thai xảy ra. Nếu chỉ tính mang thai tự nhiên thì thụ thai sẽ bắt đầu khi một người đàn ông và một người phụ nữ quan hệ tình dục với nhau, người đàn ông phóng tinh dịch vào âm đạo của người phụ nữ. Mỗi lần phóng tinh, trong tinh dịch có thể chứa khoảng 150 triệu tinh trùng tiến vào ống dẫn trứng nhưng chúng phải bơi với tốc độ nhanh nhất có thể vì tinh trùng sẽ chết sau 12-48 giờ rụng trứng.
Ngoài ra, quá trình thụ tinh có thể xảy ra ở các bộ phận khác của tử cung hoặc thâm chị là bên ngoài đường sinh dục trong trường hợp người phụ nữ vị chứng viêm vùng chậu. Những trường hợp này được gọi là mang thai ngoài tử cung, thai sẽ không thể giữ lại và cũng gây nguy hiểm lớn cho người mẹ.
Trong một thai kỳ bình thường thì ống dẫn trứng chính là nơi quá trình thụ thai xảy ra. (ảnh minh họa)
Chuẩn bị cho quá trình thụ thai
Để quá trình thụ thai diễn ra thì hai “nhân vật” chính là tinh trùng và trứng phải ở trong tư thế sẵn sàng.
Vận chuyển tinh trùng đến địa điểm thụ thai
Việc vận chuyển tinh trùng phụ thuộc vào nhiều yếu tố:
- Tinh trùng phải có khả năng tự đẩy mình qua môi trường âm đạo và cổ tử cung.
- Môi trường này trong tử cung người phụ nữ, dưới sự kiểm soát hoocmon tuần hoàn, phải thuận lợi để thừa nhận tinh trùng mà không phá hủy chúng.
- Tinh trùng phải có khả năng chuyển thành một dạng có thể xâm nhập vào màng tế bào của trứng (gọi là điện tích).
Sau khi xuất tinh, tinh dịch tạo thành một gel bảo vệ tinh trùng khỏi môi trường axit của âm đạo. Gel được hoá lỏng trong vòng 20 đến 30 phút bởi các enzyme từ tuyến tiền liệt. Sự hóa lỏng này rất quan trọng để giải phóng tinh trùng và vận chuyển nó đến nơi thụ tinh.
Những tinh trùng được bảo vệ và có tốc độ di chuyển nhanh nhất sẽ đi qua các lớp niêm mạc cổ tử cung bảo vệ lối vào tử cung. Trong quá trình rụng trứng, rào cản này trở nên mỏng hơn và thay đổi tự thay đổi nồng độ axit để tạo ra một môi trường thân thiện hơn cho tinh trùng. Chất nhầy cổ tử cung hoạt động như một hồ chứa để tinh trùng tổn tại trong đó.
Một khi tinh trùng đã vào tử cung, các cơn co thắt sẽ đẩy tinh trùng tiến vào ống dẫn trứng. Tinh trùng đầu tiên nhập vào ống vài phút sau khi xuất tinh. Tuy nhiên, tinh trùng đầu tiên có thể không phải là tinh trùng thụ tinh. Tinh trùng có thể sống sót trong hệ thống sinh dục nữ trong vòng 5 ngày.
Tinh trùng có thể sống sót trong hệ thống sinh dục nữ trong vòng 5 ngày.
Vận chuyển trứng đến địa điểm thụ thai
So với tinh trùng, trứng sẽ có mặt sớm hơn tại địa điểm thụ thai. Quá trình vận chuyển trứng bắt đầu từ khi trứng rụng và kết thúc khi trứng đến tử cung. Sau khi rụng trứng, các sợi tua nằm rải rác trên buồng trứng sẽ chịu trách nhiệm cho việc lấy trứng và đưa nó vào ống dẫn trứng. Quá trình này còn được hỗ trợ bởi sự co bóp của các cơ tử cung. Sẽ mất khoảng 30 giờ sau khi rụng để trứng có thể đến ống dẫn trứng và chờ tinh trùng đến.
Các vấn đề như nhiễm trùng khung chậu và nội mạc tử cung có thể làm suy giảm chức năng buồng trứng vì chúng khiến lớp lông mao hay tua nằm trong buồng trứng và ống dẫn trứng bị tổn thương.
Các bước quan trọng trong quá trình thụ thai
Rất khó để xác định chính xác ngày bạn bắt đầu có thai. Các bác sĩ thường xác định dựa vào ngày kinh cuối, tức là khoảng 2 tuần trước khi sự thụ thai diễn ra. Chi tiết quá trình thụ thai diễn ra như sau:
Trứng rụng
Mỗi tháng một lần, trứng sẽ thoát khỏi nang và rụng một vài tuần trước khi kỳ kinh nguyệt bắt đầu.
Hormon tăng lên
Một khi trứng đã rụng, các phần còn lại của nang trứng sẽ biến thành thể vàng. Thể vàng sản xuất progesterone, estrogen, relaxin và inhibin kích thích tử cung sẵn sàng vận chuyển trứng bằng cách sinh ra một lớp dịch nhày trên các tua.
Trứng chuyển sang ống dẫn trứng
Trứng nằm trong ống dẫn trứng khoảng 24 giờ để đợi tinh trùng đến thụ tinh.
Điều gì xảy ra nếu trứng không thụ tinh
Nếu trứng không thụ tinh, nó sẽ đi qua tử cung và tan rã. Hooc môn trở lại bình thường, tử cung bóc lớp lót của nó, thải ra ngoài và chu kỳ kinh nguyệt bắt đầu.
Tinh trùng đi tìm trứng để thụ thai
Sau khi quan hệ tình dục và người đàn ông phóng tinh vào âm đạo người phụ nữ, sẽ có từ 150 – 300 triệu tinh trùng tiến vào âm đạo. Các tinh trùng này sẽ bắt đầu hành trình tiến về phía trứng bằng cách bơi qua âm đạo đi tới tử cung và vào ống dẫn trứng. Trong quá trình đó, rất nhiều tinh binh sẽ bị “chết yểu” do gặp phải những “chướng ngại vật”.
Sau đó, số tinh trùng còn lại sẽ phải vượt qua một quãng đường 20cm từ cổ tử cung tới ống dẫn trứng với tốc độ 2-3mm/phút. Thời gian ngắn nhất để chúng gặp được trứng là 45 phút, cũng có những tinh trùng phải mất 12 giờ mới tới được ống dẫn trứng. Tại đây, nếu chưa gặp trứng, chúng có thể sống tối đa 3-5 ngày.
Tới khi gặp được trứng, giữa các tinh trùng sẽ xảy ra một “cuộc chiến“. Chúng thi nhau tiết một chất làm mềm vỏ trứng để chui được vào bên trong noãn. Sau khi có một tinh trùng đầu tiên chui được vào, trứng sẽ tiết ra một chất làm cứng lại vỏ để ngăn không cho các tinh trùng khác chui vào. 12 giờ tiếp theo, trứng và tinh trùng sẽ diễn ra quá trình thụ tinh tạo thành hợp tử.
Quá trình thụ thai diễn ra
Quá trình thụ thai được tính từ khi trứng thụ tinh tới khi phôi thai làm tổ được trong tử cung. Sau khi thụ tinh 3 – 4 ngày, trứng bắt đầu di chuyển ra khỏi ống dẫn trứng để vào tử cung, tìm nơi làm tổ. Trong quá trình di chuyển, hợp tử sẽ bắt đầu phân bào với 3 lần: lần 1 thành 2 tế bào mầm, lần 2 thành 4 tế bào mầm, lần 3 thành 8 tế bào mầm trong đó có 4 tế bào mầm to, 4 tế bào mầm nhỏ. 4 tế bào mầm to sau này sẽ phát triển thành lá thai còn 4 tế bào mầm nhỏ hình thành lên lá nuôi.
Tế bào mầm nhỏ bắt đầu phát triển nhanh chóng, bao bọc lấy tế bào mầm to, tạo thành phôi dâu rồi hình thành lên một buồng chứa dịch đẩy các tế bào khác sang một bên, gọi là phôi nang. Khi tới được buồng tử cung, phôi nang đã hình thành xong. Quá trình này có thể mất vài ngày nhưng cũng có khi mất tới một tuần.
Cấy phôi vào thành tử cung, bắt đầu phát triển thành thai nhi
Khi tới được tử cung, phôi nang sẽ tìm một chỗ thích hợp để bám vào thành tử cung bằng cách chân giả của lá nuôi bám vào niêm mạc, dần dần hình thành lên nhau thai. Còn lá thai là tiền đề để tạo thành các cơ quan trong cơ thể thai nhi. Quá trình làm tổ này thường kéo dài từ 7 – 10 ngày. Tức là tính từ lúc thụ tinh, quá trình thụ thai sẽ diễn ra trong khoảng 13 – 14 ngày.
