Bạn hiểu gì về lão hóa và nó đến khi nào? Những thông tin của bài viết dưới đây sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khoẻ bản thân và gia đình.
Những nếp nhăn trên khuôn mặt, sức lực suy giảm, bệnh tật thường xuyên… là những dấu hiệu khiến nhiều người cảm thấy mình đang dần héo mòn. Lão hóa là điều không thể tránh khỏi, nhưng một số người không tin rằng mình đang thực sự già đi từng ngày. Dưới đây là 6 sự thật về lão hóa mà bạn biết càng sớm thì càng tốt.
1. Lão hóa xảy ra ngay lập tức
Bước ngoặt đầu tiên đánh dấu sự lão hóa có thể là năm 34 tuổi. Một nhóm nghiên cứu từ Đại học Stanford ở Hoa Kỳ đã công bố một nghiên cứu, phát hiện qua những thay đổi trong protein huyết tương, dẫn đến con người có ba nút lão hóa đột ngột: 34 tuổi, 60 tuổi và 78 tuổi. Nghiên cứu cho thấy, những thay đổi về nồng độ protein trong máu người có liên quan chặt chẽ đến sự lão hóa của các chức năng cơ thể và sự thay đổi về mức độ protein ở ba độ tuổi này là đáng kể nhất.
Nói cách khác, ngay từ khi 34 tuổi, từ da đến xương, từ tóc đến cơ bắp... đều bắt đầu lão hóa. Cơ thể bạn có thể đã trải qua một giai đoạn lão hóa đáng kể, giống như một chiếc ô tô cũ đã chạy được 100.000 km, không thể tránh khỏi "hỏng vặt", bắt đầu xuống cấp về chức năng và bước vào giai đoạn cần được bảo trì thường xuyên.
Lão hóa là một quy trình tất yếu. (Ảnh minh họa).
2. Tỷ lệ mắc các bệnh liên quan đến lão hóa sẽ tăng mạnh ở hai độ tuổi 44 và 60
Bài báo của Đại học Stanford tập trung vào những thay đổi về protein liên quan đến độ đàn hồi và độ bóng của da người. Tuy nhiên, nghiên cứu này chỉ phân tích sự thay đổi protein huyết tương và mẫu quá đơn lẻ nên kết luận còn nhiều nghi vấn. Các nhà khoa học đặt câu hỏi: Từ góc độ sức khỏe tổng thể, liệu các chức năng của cơ thể có bị lão hóa như vách đá không?
Vào tháng 8 năm nay, một nghiên cứu mới nhất được công bố trên tạp chí học thuật quốc tế hàng đầu “Nature Aging” đã trả lời câu hỏi này. Thật không may, đúng vậy, thời điểm chính xác khiến con người già đi nhanh chóng là 44 và 60. Ở hai độ tuổi này, quá trình trao đổi chất của con người sẽ chậm lại đáng kể và tỷ lệ mắc các bệnh liên quan đến lão hóa sẽ tăng mạnh.
Nghiên cứu đã lấy nhiều mẫu hơn ngoài protein huyết tương, bao gồm máu, phân, da, khoang miệng và mũi... và cuối cùng thu được gần 250 tỷ điểm dữ liệu, bù đắp cho những thiếu sót của nghiên cứu Stanford. Nghiên cứu cho thấy những thông tin sau:
Tuổi 44: Những thay đổi đáng kể sẽ xảy ra trong quá trình chuyển hóa tim mạch, lipid và rượu.
Tuổi 60: Quá trình điều hòa miễn dịch và chuyển hóa carbohydrate bị thay đổi đáng kể.
3. Một số bệnh trở nên ít nghiêm trọng hơn theo tuổi tác
Chúng ta đã nghe quá nhiều câu chuyện về việc già đi và bệnh tật, vì vậy hãy nói về điều gì đó tích cực. Một số triệu chứng làm phiền bạn trong một thời gian dài sẽ dần biến mất khi bạn già đi, ví dụ như chứng đau nửa đầu.
Các nghiên cứu cho thấy bắt đầu từ độ tuổi 50 đến 60, tỷ lệ mắc chứng đau nửa đầu giảm dần. Trong số những người trên 70 tuổi, chỉ có 10% phụ nữ và 5% nam giới vẫn mắc chứng đau nửa đầu. Bệnh tật đến và đi, nếu chúng ta tích cực tập thể dục và ăn uống cân bằng thì có thể giữ sức khỏe được lâu hơn.
4. Dù đã 70 tuổi nhưng não bộ vẫn có thể được cải thiện
Lão hóa không chỉ là khía cạnh thể chất mà đôi khi còn là khía cạnh khái niệm xã hội. Trước khi chào đón sự già đi một cách rõ rệt, chúng ta có thể đã phải đối mặt với sự phân biệt tuổi tác ở tuổi trung niên. Sự phân biệt tuổi tác ngày càng đến sớm hơn, như thể con người sẽ thoái lui về mặt tinh thần ngay khi bước qua một độ tuổi nhất định và không thể tiếp tục đạt được sự tiến bộ trong công việc.
Tuy nhiên, từ quan điểm sinh lý học, điều này hoàn toàn không đúng. Nghiên cứu cho thấy, bộ não con người trở nên linh hoạt hơn khi được sử dụng nhiều. Nghiên cứu từ Đại học Johns Hopkins chỉ ra rằng bộ não thay đổi khi nó hoạt động. Khi quá trình học tập tiếp tục, sự kết nối giữa các tế bào thần kinh sẽ tăng lên.
Nghiên cứu của Seattle cũng chứng minh điều này. Trong nghiên cứu dài hơi này, tất cả các tình nguyện viên đều được kiểm tra bảy năm một lần. Nghiên cứu theo dõi khả năng tinh thần của 6.000 người bắt đầu từ năm 1956. Nghiên cứu cho thấy khi tuổi tác tăng lên, phản ứng của tình nguyện viên sẽ chậm lại. Nhưng từ vựng, không gian, khả năng định hướng, trí nhớ lời nói và kỹ năng giải quyết vấn đề ở độ tuổi 40 và 50 của họ tốt hơn so với độ tuổi hai mươi.
Có thể nói, đến tuổi trung niên không có nghĩa là trí lực suy giảm mà là thời kỳ đỉnh cao của quá trình hoàn thiện dần dần.
Sau khi bước sang tuổi 60, già đi không có nghĩa là bạn hay quên và không thể học hỏi những điều mới.
Một nghiên cứu trên tạp chí Tâm lý học, tạp chí tâm lý học hàng đầu, cho thấy xét về trí nhớ và tốc độ phản ứng, con người đạt đỉnh cao vào khoảng tuổi 20, sau đó bước vào giai đoạn suy thoái chậm, nhưng cho đến tuổi 70, sự suy giảm tương đối nhẹ nhàng. Về mặt ngôn ngữ, tương tác xã hội, hiệu suất tiếp tục được cải thiện cho đến tuổi 60.
Ngay cả ở tuổi 70, một số khả năng nhận thức của chúng ta vẫn đang được cải thiện. Một bài nghiên cứu đăng trên tạp chí "Thiên nhiên và Hành vi con người" vào tháng 8 năm nay đã chỉ ra người ta thường tin khả năng chú ý và chức năng điều hành sẽ suy giảm theo tuổi tác, nhưng họ phát hiện ra rằng các yếu tố chính trong sự chú ý và chức năng điều hành vẫn thay đổi theo tuổi tác.
Vậy tại sao chúng ta luôn gắn liền tuổi già với trí nhớ kém? Điều này có thể liên quan đến định kiến. Một nghiên cứu của Đại học Bắc Carolina cho thấy những người trên 60 tuổi thường đánh giá thấp khả năng ghi nhớ của mình, từ đó hình thành thói quen trốn tránh trí nhớ và không phát huy hết khả năng của não.
5. Kết bạn còn vui hơn nuôi con dưỡng già
Có thể làm gì để cuộc sống tốt hơn ở tuổi già? Tương tác xã hội có thể là một yếu tố lớn. Nhiều nghiên cứu đã phát hiện ra sự cô đơn có thể gây tổn hại đáng kể đến hạnh phúc của người cao tuổi và có liên quan đáng kể đến chứng trầm cảm ở người cao tuổi.
Một nghiên cứu tổng hợp đã phân tích 286 nghiên cứu trước đây về tình trạng kinh tế xã hội, tương tác xã hội và sức khỏe chủ quan ở người lớn tuổi. Họ tìm ra một kết luận bất ngờ: Giao tiếp với bạn bè có thể cải thiện hạnh phúc của người già hơn là với con cái họ.
Đón nhận cuộc sống tích cực giúp bạn khỏe mạnh hơn. (Ảnh minh họa).
6. Già đi không có nghĩa là buồn
Một nghiên cứu khảo sát hơn 340.000 người cũng cho thấy người lớn tuổi ít căng thẳng, lo lắng và tức giận hơn, mức độ hạnh phúc trong cuộc sống khi về già cũng sẽ tăng lên so với tuổi trung niên.
Ở tuổi này, luyện tập lâu dài đã giúp phát triển một cơ thể tốt hơn, tích lũy kinh nghiệm sống và của cải, thu hoạch được tình yêu và được yêu thương, đồng thời có nhiều thời gian và không gian hơn để theo đuổi bản thân...
Già đi có thể không tệ như bạn nghĩ. Điều chúng ta cần không phải là lo lắng về việc già đi mà là chuẩn bị cho điều đó và kéo dài chu kỳ sức khỏe của cuộc sống càng nhiều càng tốt.
Một nghiên cứu kéo dài 10 năm trên tạp chí phụ JAMA cho thấy việc chủ động đối mặt với lão hóa có thể làm giảm tổn thương tim mạch do căng thẳng gây ra, nâng cao năng lực bản thân và thúc đẩy mọi người duy trì lối sống lành mạnh hơn. Ở một mức độ nhất định, những thay đổi tích cực này cũng có thể bù đắp cho sự suy thoái của các chức năng cơ thể do lão hóa.
