Theo TS.BS Nguyễn Hoài Bắc - Trưởng khoa Nam học và Y học giới tính, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, xét nghiệm tinh dịch đồ là một trong những bước căn bản và thiết yếu trong quá trình chẩn đoán vô sinh ở các cặp vợ chồng.
Kết quả xét nghiệm sẽ phản ánh tình trạng tinh trùng có trong tinh dịch và khả năng sinh sản tự nhiên của nam giới.
Tại sao phải xét nghiệm tinh dịch đồ?
Theo TS.BS Nguyễn Hoài Bắc, tinh dịch đồ là một xét nghiệm quan trọng nhằm cung cấp các thông tin về số lượng và chất lượng tinh trùng. Nhờ xét nghiệm tinh dịch đồ mà việc chẩn đoán và điều trị vô sinh hiếm muộn ở nam giới trở nên dễ dàng hơn. Bên cạnh đó, nhờ các kết quả của tinh dịch đồ, bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác kết quả về hiện tượng xuất tinh ra máu, viêm ống dẫn tinh,...
"Tinh dịch đồ là phương pháp xét nghiệm giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán sơ bộ về khả năng sinh sản của người chồng, để có cơ sở thăm khám chuyên sâu hơn và tìm ra nguyên nhân hiếm muộn - vô sinh. Chính vì vậy, tinh dịch đồ hầu hết chỉ mang tính chất là một xét nghiệm sàng lọc, không có ý nghĩa tuyệt đối" - BS. Hoài Bắc nhấn mạnh.
Tinh dịch đồ là một xét nghiệm quan trọng và cần thiết giúp đánh giá sơ bộ khả năng sinh sản của nam giới.
Các mẫu tinh dịch đồ cho ra những chỉ số quá tốt hoặc quá xấu (như không có tinh trùng trong tinh dịch, 100% tinh trùng dị dạng,...) mới có ý nghĩa kết luận cao. Trong khi đó, các mẫu tinh dịch cho kết quả không quá tốt cũng không quá xấu thường không đủ mạnh để kết luận tình trạng sinh sản của người bệnh nhưng đủ để định hướng chẩn đoán và điều trị về sau.
Việc đánh giá và phân tích kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ giúp hỗ trợ chẩn đoán nguyên nhân gây ra bất thường trong tinh dịch. Điều này đòi hỏi phải đọc, tư vấn và đưa ra giải pháp điều trị tốt nhất bởi những chuyên gia nhiều kinh nghiệm về lĩnh vực sức khỏe nam giới và hiếm muộn.
Ý nghĩa các chỉ số của xét nghiệm tinh dịch đồ
Phân tích về vấn đề này, BS. Bắc cho rằng, mẫu tinh dịch của nam giới sẽ được đo lường (theo thể tích bình thường khoảng từ 1,5 - 4ml) và phân tích dưới kính hiển vi để:
- Đếm số lượng tinh trùng.
- Quan sát hình dạng tinh trùng.
- Xác định tỷ lệ tinh trùng di động.
Xét nghiệm giúp phát hiện các bất thường về số lượng, chất lượng của tinh trùng và đó có thể là lý do khiến các cặp đôi gặp khó khăn trong việc mang thai (vô sinh).
Xét nghiệm tinh dịch đồ là một trong những bước căn bản và thiết yếu trong quá trình chẩn đoán vô sinh ở các cặp vợ chồng.
Kết quả xét nghiệm thường rơi vào 1 trong 3 trường hợp sau:
- Chỉ số bình thường: Thể tích trung bình từ 1,5ml, mật độ tinh trùng trên 15 triệu/ml, tỉ lệ sống trên 58%, hình dạng tinh trùng bình thường trên 4%, có dưới 1 triệu bạch cầu trong 1ml tinh dịch (theo WHO 2010).
- Chắc chắn bất thường, có thể là: Rất ít tinh trùng (oligospermia) hoặc không có tinh trùng (azoospermia);Hình dạng và kích thước tinh trùng bất thường (teratozoospermia);Rất ít tinh trùng di động bình thường (asthenozoospermia);Hoặc có thể kết hợp các nguyên nhân trên (thường ít gặp).
- Có thể nằm ở "khoảng giữa": tức là có nhiều tinh trùng bình thường hơn, tỷ lệ phần trăm tinh trùng di động cao hơn, có nhiều cơ hội thụ thai hơn.
Nếu kết quả xét nghiệm bất thường, nam giới có thể tiến hành xét nghiệm lại, bởi có một số yếu tố khác có thể làm thay đổi sự sản xuất tinh trùng. Nam giới cần đợi khoảng 3 tháng sau mới xét nghiệm lại - thời gian này chính là chu kỳ sản xuất tinh trùng mới của cơ thể.
Lưu ý trước khi thực hiện tinh dịch đồ
Để có được kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ đúng và phản ánh chính xác khả năng sinh sản nhất ở nam giới, BS. Bắc cho rằng cần phải chú ý điều sau:
- Nam giới kiêng xuất tinh từ 3-5 ngày và tối đa là 7 ngày trước khi kiểm tra.
- Cần ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, xây dựng chế độ tập luyện và nghỉ ngơi hợp lý trong vòng 3 tháng trước ngày kiểm tra để có được chỉ số tốt nhất.
- Nên bổ sung thêm hải sản trong khẩu phần ăn mỗi ngày giúp không chỉ tăng cường dưỡng chất cần thiết mà còn cung cấp thêm nhiều vitamin và khoáng chất, đặc biệt là kẽm, selen rất cần thiết cho việc sản xuất tinh trùng.
- Nên sắp xếp thời gian kiểm tra tinh dịch đồ vào buổi sáng để có được tinh thần thoải mái và lượng tinh dịch nhiều nhất.
- Uống nhiều nước để tránh gây tình trạng tinh dịch bị cô đặc, hạn chế tối đa rượu, bia, thuốc lá.
- Không nên xét nghiệm tinh dịch đồ khi trong người có chất kích thích như rượu, bia.
- Không nên xét nghiệm tinh dịch đồ khi đang trong tình trạng sốt cao hoặc viêm nhiễm ở một vị trí nào trên cơ thể.
