Mỗi dịp Tết đến xuân về, phiên chợ Tết ở làng Mỹ Lợi (Thừa Thiên - Huế) lại trở thành điểm hẹn quen thuộc, nơi lưu giữ nét văn hóa truyền thống đã tồn tại hàng trăm năm. Không chỉ là nơi trao đổi sản vật nông nghiệp đặc trưng, phiên chợ còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, là dịp để bà con cầu may mắn và cùng nhau chào đón năm mới trong không khí rộn ràng, ấm áp.
Vào những ngày đầu xuân, người dân làng Mỹ Lợi, xã Vinh Mỹ, huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên - Huế lại náo nức tụ hội tại một gò đất cao thuộc khu vực xóm Cồn, gần quốc lộ 49A, để tham gia phiên chợ Tết truyền thống. Phiên chợ này đã tồn tại hàng trăm năm, được truyền lại qua nhiều thế hệ như một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của người dân nơi đây. Theo các bậc cao niên, chợ phiên đầu năm khởi nguồn từ phong tục họp chợ ngày Tết nhằm gắn kết cộng đồng và cầu may mắn. Truyền thống này không chỉ phản ánh nét đẹp văn hóa mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc.
Hàng hóa trong phiên chợ chủ yếu là sản vật nông nghiệp do người dân tự tay trồng trọt và thu hoạch, như những buồng cau, nải chuối, bó cải xanh mướt, hay rổ đậu tươi ngon. Những sản phẩm này được chăm sóc cẩn thận trong suốt năm, nên vừa mang giá trị sử dụng vừa là biểu tượng của sự cần cù, chịu khó. Điều thú vị ở chợ là không hề có tình trạng nói thách hay mặc cả. Mọi người mua bán với tinh thần vui vẻ, tin tưởng lẫn nhau, tạo nên một không khí giao thương đầy thân thiện và ấm áp.
Trong các món hàng bày bán, cau trầu là sản phẩm được bà con ưa chuộng nhất. Với quan niệm dân gian, nếu mua được lá trầu đẹp, quả cau ngon thì đó là dấu hiệu của "lộc đầu năm" – mang lại may mắn, thịnh vượng và bình an cho cả năm. Đặc biệt, ở Mỹ Lợi, những buồng cau tròn trịa, xanh mướt được trồng từ các khu vườn cổ thụ của làng vốn nổi tiếng về chất lượng. Đây là lý do khiến cau trầu ở phiên chợ đầu xuân này trở thành món hàng mang giá trị tâm linh, được mọi người ưu ái.
Ngoài việc mua bán, phiên chợ còn là nơi để bà con gặp gỡ, trao đổi tâm tình và dành cho nhau những lời chúc tốt đẹp nhất. Bầu không khí ngày chợ rộn ràng với tiếng nói cười, lời chúc tụng, và sắc màu rực rỡ của áo quần ngày xuân. Các trò chơi dân gian như kéo co, đánh đu, hay bịt mắt bắt dê được tổ chức ngay tại khu vực chợ, tạo nên không khí vui nhộn, thu hút đông đảo người tham gia, từ trẻ nhỏ đến người cao tuổi.
Theo các bậc cao niên, chợ phiên ngày Tết còn mang ý nghĩa đặc biệt khác: Đây là dịp để người dân dọn dẹp vệ sinh khu chợ chính trong làng và làm lễ “tẩy uế”. Nghi lễ này nhằm cầu mong sự thanh sạch, loại bỏ những điều không may mắn để đón một năm mới suôn sẻ, hạnh phúc. Đồng thời, đây cũng là cách để chuẩn bị chào đón các tiểu thương trở lại buôn bán sau những ngày nghỉ Tết.
So với các phiên chợ Tết khác trong vùng Thừa Thiên - Huế, chợ phiên ở Mỹ Lợi có nét riêng biệt nhờ địa điểm họp chợ đặc trưng trên gò đất cao và tinh thần mua bán giản dị, không mặc cả. Trong khi đó, ở những nơi khác, chợ Tết thường diễn ra tại các khu trung tâm làng hoặc gần đình chùa. Điều này làm nổi bật sự độc đáo của phiên chợ Mỹ Lợi – nơi vừa gắn bó với thiên nhiên, vừa là biểu tượng cho sự khởi đầu tươi mới của năm.
Ngày nay, mặc dù xã hội có nhiều đổi thay và sự hiện đại hóa ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống nông thôn, nhưng phiên chợ Tết ở Mỹ Lợi vẫn giữ được bản sắc riêng. Dù một số mặt hàng hiện đại như bánh kẹo đóng gói hay hàng tiêu dùng bắt đầu xuất hiện, nhưng các sản phẩm nông nghiệp truyền thống vẫn chiếm ưu thế. Người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, vẫn duy trì thói quen đi chợ để giữ gìn phong tục của tổ tiên. Hơn nữa, phiên chợ còn là một điểm đến thu hút khách du lịch đến trải nghiệm không khí Tết cổ truyền, giúp quảng bá nét đẹp văn hóa của làng quê Mỹ Lợi.
Phiên chợ Tết ở Mỹ Lợi chỉ diễn ra trong ba ngày đầu năm, từ mùng Một đến mùng Ba Tết Nguyên đán. Đây là khoảng thời gian quý báu để bà con mua bán những sản vật địa phương, cầu mong lộc xuân và cùng nhau gìn giữ một nét đẹp văn hóa đặc sắc. Không khí của chợ phiên không chỉ phản ánh sự giàu có về sản vật mà còn là biểu tượng của tinh thần cộng đồng, sự đoàn kết và niềm hy vọng vào một năm mới tốt đẹp hơn.
