Bước vào những ngày đầu tiên của mùa hè, cái oi bức, nắng nóng ở Hà Nội khiến người dân chợt nhớ nhung hương vị của 5 món ăn này.
Bún ốc nguội
Bún ốc nguội vẫn là một trong những thức quà chứa đựng cái tinh tế, cầu kỳ của ẩm thực Hà thành. Nhà văn Vũ Bằng từng dành những mỹ từ để nói về bún ốc rằng: “Đó là thứ quà đạt được tới cái đích nghệ thuật ăn ngon của người Hà Nội”.
Để có những bát bún ốc nguội ngon thường phải ra các chợ ốc để chọn những mẻ ốc vặn, ốc mít không nhớt, không tanh. Sau đó, người bán đem ốc về ngâm và xát cho sạch. Khâu này cần làm kĩ vì nước dùng lấy từ chính nước luộc ốc. Ốc luộc vừa đủ để thịt vẫn được tươi, và vị phai ra nước. Nước luộc ốc sẽ được đun thành canh để thực khách thưởng thức.
Nếu đựng nước dùng trong chum sẽ giữ được vị ngon lâu hơn so với để trong nồi hay thúng. Nước dùng chính là nước luộc hoà cùng giấm bỗng, gia giảm sao cho vừa miệng. Bún ăn cùng bún ốc nguội phải là bún đồng xu, còn gọi là bún hến, bún vẩy ốc. Chuẩn vị nhất là bún của làng Phú Đô.
Đa số thực khách thích ăn bún ốc nguội vào mùa hè, bởi hương vị thanh mát, nhẹ nhàng, không chứa dầu mỡ. Trái với những bát bún ốc hiện đại đầy những ốc, giò, bò, thậm chí cả trứng vịt lộn, bún ốc nguội vẫn chỉ dung dị với một tô nhõn có ốc, vài lá bún chan nước dùng điểm chút dầu màu điều, ớt...
Điểm làm nên hương vị đặc trưng cho nước dùng là giấm bỗng từ nếp cái hoa vàng. Giấm bỗng có nơi tự ủ nên vị sẽ khác nhau. Dù ăn được cay hay không thì thực khách cũng nên cho một chút ớt chưng để bát bún ốc nguội của thêm màu sắc đậm đà, vị cay làm bật vị thanh chua, thơm dịu trong nước dùng.
Thực khách có thể tìm đến một số địa chỉ để thưởng thức bún ốc nguội như phố Tây Sơn, Hàng Chiếu, Bùi Thị Xuân, Nguyễn Siêu... Thường những nơi bán bún ốc nguội chỉ là gánh vỉa hè, có vài chiếc ghế nhỏ, phần nào gợi lại nét cũ của ẩm thực Hà Nội xưa. Mỗi phần bún ốc nguội giá khoảng 30.000 đến 50.000 đồng.
Thạch găng
Sở hữu vẻ ngoài hấp dẫn với màu xanh óng ánh, thạch găng là món quà vặt gắn liền với nhiều người dân Thủ đô. Món thạch này được chế biến cực kỳ đơn giản, chỉ sử dụng lá găng, loại lá mọc nhiều trên các bìa rừng, và đem rửa sạch, sau đó vo hoặc chà xát thật mạnh để có được phần nước cốt lá với màu xanh bắt mắt và để đông mà thôi. Giản đơn như thế nhưng món thạch Hà Nội này đã luôn là một trong những cái tên hàng đầu được nhiều người nghĩ ngay đến mỗi khi trời nắng nóng.
Có một điểm thú vị là khi ăn thạch găng, có khi bạn chẳng cần phải nhai nữa. Món thạch mềm mịn này khi xắn một miếng đưa vào khoang miệng sẽ trôi tuột xuống, nhiều người thường hay nói vui rằng “chưa đến môi đã trôi đến cổ” cũng vì thế.
Ngày trước, thạch găng chỉ đơn giản là dùng kèm với tí nước đường mật cho ngọt ngào hơn mà thôi. Thế nhưng hiện nay, món thạch Hà Nội này đã được biến tấu và sở hữu nhiều phiên bản độc đáo hơn với sự kết hợp của vô số các món topping ăn kèm. Nếu đi dọc khắp những phố phường Hà Nội, bạn sẽ có thể nhìn thấy vô vàn những cửa hàng bán món thạch Hà Nội này kết hợp với nhiều topping khác như trân châu, dừa, thậm chí là cả khúc bạch nữa. Bật mí với bạn là phiên bản thạch găng nào cũng rất ngon và hấp dẫn cả đó.
Kem xôi
Kem xôi Hà Nội là sự kết hợp giữa vị ngọt mát của kem và độ dẻo thơm của cơm xôi. Bước vào những quán kem xôi nổi tiếng, bạn sẽ được chìm đắm trong một thế giới đa dạng với nhiều loại kem xôi hấp dẫn. Từ kem xôi sữa mềm mịn, kem xôi cà phê, cho đến kem xôi sầu riêng…, mỗi loại đều cho bạn những trải nghiệm khó quên.
Điểm đặc biệt của món ăn này không chỉ nằm ở hương vị ngon lành mà còn ở sự công phu trong quá trình chế biến. Xôi phải được nấu dẻo mềm, kết hợp với nước cốt dừa thơm. Lớp xôi lót ở đáy ly, phủ lên là muôi kem lạnh và trái cây thái lát như sầu riêng, dừa khô…
Khi thưởng thức kem xôi, sẽ cảm nhận được sự hài hòa cả vị giác và khứu giác. Sự dễ chịu của kem lạnh trên đầu lưỡi, kết hợp với độ dẻo của xôi, tạo nên một trải nghiệm ẩm thực không thể quên.
Bánh đúc nộm
Nếu như bánh đúc nóng được ưa chuộng mỗi dịp gió mùa về thì bánh đúc nộm lại trở thành thức quà không thể thiếu của người Hà thành trong dịp hè. Bánh đúc nộm Hà Nội vừa rẻ, vừa ngon, ăn hoài cũng không biết ngán.
Thành phần chính của bánh đúc nộm là bột gạo, được nấu cho đến khi quánh lại, sền sệt và có màu trắng đục. Phần bánh rất quan trọng, quyết định không nhỏ đến độ ngon của món ăn dân dã này nên yêu cầu người đầu bếp phải lựa chọn nguyên liệu khéo léo và chú ý thời gian khi làm bánh. Thông thường, bánh đúc sẽ được nấu chín từ tối hôm trước để nguội mà vẫn giữ được độ mềm mịn của bánh.
Cái hồn của bánh đúc nộm Hà Nội đặc biệt nhất vẫn là ở nước dùng, chan đều ngập bánh mỗi khi có khách gọi món. Nước dùng được làm từ nước cốt lạc vừng và nước dùng có ngon thì món bánh đúc này mới ngon. Điểm thú vị ở thứ nước cốt này là ăn béo béo ngậy ngậy nhưng lại không hề cảm thấy ngán.
Thoạt nhìn, thực khách có thể thấy nước dùng bánh đúc nộm không có gì hấp dẫn nhưng khi nếm thử mới thấy được bao tinh hoa và sự khéo léo từ chủ quán. Khi có khách mua hàng, chủ quán mới xắt từng miếng bánh đúc thành sợi nhỏ vừa miệng rồi cho vào bát sứ, thêm giá đỗ rồi chan đều nước nộm lạc vừng béo ngậy lên trên.
Khi ăn, bạn cho thêm các loại rau thơm như rau tía tô, rau húng chó, hoa chuối, rau ngổ... để món ăn thêm đậm đà và phong phú. Nhiều thực khách sành ăn thích vị cay tê tê nơi đầu lưỡi thì có thể cho thêm ớt.
Tô bánh đúc nộm hoàn chỉnh là sự kết hợp hoàn hảo giữa vị thanh mát của các loại rau, vị thơm bùi của lạc, vị mềm mịn của bánh đúc... ăn đến đâu cảm nhận đến đó. Sở dĩ nộm bánh đúc được yêu thích bởi nó vừa miệng, dễ ăn, hợp với khẩu vị của đa số mọi người, đặc biệt là các bạn trẻ. Khi ta đã chán ngấy các món dầu mỡ hay các món thịt... thì thức quà này sẽ giúp bạn “làm mới” tâm hồn ăn uống và xóa tan đi cái oi bức của mùa hè.
Bánh đúc nộm thường được người dân Hà thành ăn vào lúc xế chiều, để lót dạ nhẹ nhàng trước bữa chính và là món ăn để bạn bè rủ nhau la cà phố xá. Trong một chiều du lịch Hà Nội, hãy thử ghé qua các quán nộm bánh đúc và thưởng thức. Món này có giá cực phải chăng, chỉ từ 20.000 đồng/bát mà thôi.
Tào phớ
Thực ra, tào phớ không phải món riêng có của Hà Nội, nhưng Hà Nội lại tạo cho món ăn dân dã này những nét riêng. Tào phớ của người Hà Nội là sự kết hợp của phần cái được làm từ đậu tương và phần nước làm từ đường hoa mai, chứ không có gừng, không có nước cốt dừa như người miền Trung, miền Nam.
Phần cái – tào phớ - có màu trắng ngà, sánh mịn, thơm ngậy mùi của đậu tương và lá nếp do được nấu từ những hạt đậu tương ngon, đãi sạch vỏ, ngâm qua đêm. Sau khi đun thành sữa đậu nành, người làm sẽ lọc bỏ bã rồi tiếp tục đun với thạch rau câu và lá nếp.
Điều đặc biệt của phần nước ở chỗ, nước được chưng từ đường hoa mai chưa tinh luyện. Đường hoa mai đun lên cho sôi rồi để nguội, ăn đến đâu lấy đến đó chứ không pha bằng cách dùng thìa khuấy. Chính vì thế, khi thưởng thức ta vẫn còn cảm nhận được dư vị thơm ngon của mật mía.
Một điều quan trọng nữa để tạo nên hương vị không thể nào quên của tào phớ, đó chính là hoa nhài. Người bán thường ủ hoa nhài với nước đường, ủ càng lâu thì nước càng thơm và đến khi mở ra, thực khách được đắm mình trong mùi hương thanh mát và màu trắng tinh khiết của những cánh hoa mỏng manh.
Ngày nay, nhiều hàng tào phớ “hiện đại” cũng xuất hiện với hàng loạt “sáng tạo” như: thay nước đường bằng nước đậu, rồi thêm vào tào phớ đủ loại "nhân" phụ như thạch, trân châu, hoa quả, hạt sen, dừa sợi,... thậm chí có cả si-rô đủ vị thêm vào. Nhưng tựu chung lại, những bát tào phớ mát lạnh, thơm lừng, mềm mịn vẫn là món ăn được người dân Thủ đô đặc biệt yêu thích mỗi khi hè về.
