Những ngày còn đói kém hay mưa bão, hầu như nhà nào ở Nghệ An cũng có một vại dưa môn muối chua để ăn kèm với cơm, khoai.
Dưa môn muối chua là đặc sản của Nghệ An. Ngày còn nghèo đói, thịt cá là thứ xa xỉ thì hầu như nào cũng có một vại dưa môn muối để ăn kèm với cơm, khoai.
Dưa môn muối chua có thể ăn sống, chấm cùng với nước mắm hoặc mắm ruốc, nấu canh chua hay bóp gỏi.
Dưa môn muối chua là đặc sản ở Nghệ An, từng gắn với những ngày nghèo khó
"Cây môn chính là cây dọc mùng, có hình dáng khá giống với khoai nước hoặc khoai môn nhưng bẹ trắng hơn. Cây này mọc đầy ở ao hồ, bờ mương, chúng có quanh năm. Các bà các mẹ hái vào để nấu canh hoặc làm nộm. Ở quê tôi, môn muối chua là thứ dân dã, gắn với biết bao thế hệ người dân ở Nghệ An. Ngày trưa, dưa môn ăn cùng khoai cho đỡ ngán, đỡ nghẹn, vị chua của dưa môn khiến món ăn hấp dẫn hơn.
Dưa môn muối chua ngọn phải đảm bảo dai, giòn và thơm, không bị ngứa, không bị nát", chị Thanh (ở TP.Vinh, Nghệ An) chia sẻ.
Cây môn sau khi cắt vào sẽ được phơi sơ 1 nắng để cây hơi héo. Không nên phơi nơi nắng quá to sẽ khiến cây môn bị khô, mất nước và khi muối sẽ không còn giòn nữa. Sau đó rửa sạch, chú ý loại bỏ hết bụi bẩn trên bề mặt của từng bẹ môn rồi để ráo nước. Cắt cây môn thành từng khúc vừa ăn, đem ngâm trong nước muối loãng khoảng 30 phút rồi tiếp tục rửa lại với nước vài lần cho sạch để không bị ngứa.
Dưa môn có thể xào, nấu canh chua hoặc ăn sống
Sau khi rửa sạch và đã ráo nước, người ta đem bẹ môn bóp với muối trắng, cho vào vại muối tầm vài ngày là có thể ăn được. Lúc đó dưa môn sẽ chuyển sang màu vàng bắt mắt và tỏa mùi thơm đặc trưng.
"Mẹ mình kể rằng cây môn phải mọc ở những nơi ít người qua lại. Nếu có trâu bò đạp qua thì chỗ đó môn hay bị ngứa, muối lên không ngon. Dưa môn nấu với cá biển hay cá nước ngọt đều hợp. Cá phải tươi thì hương vị của canh chua mới ngon, mới ngọt. Ngày trước chỉ cần ra đồng bắt một mẻ cá vặt, cá rô đồng là về nhà có nồi canh chua thơm phức, mì hương tỏa ra đậm đà, đánh bay nồi cơm", bạn Thanh Loan (ở Nghệ An) kể.
Có một thời gian, món dưa môn dần dần bị lãng quên và chỉ còn một vài người biết đến món dưa này. Còn bây giờ, dưa môn muối chua đã trở thành món đặc sản nổi tiếng ở thành phố, được bán trong siêu thị, trên chợ mạng hay sàn thương mại điện tử với giá khoảng 60.000 đồng/kg.
Nộm dưa môn với giá đỗ cũng là món ngon "tốn cơm" ngày hè
Chị Khánh An - một người bán đặc sản dưa môn trên chợ mạng chia sẻ: "Lúc đầu tôi chỉ nghĩ đây là món ăn chơi chơi, thỉnh thoảng mẹ tôi muối lại gửi lên cho tôi vài hộp ăn dần. Sau đó tôi thử bán trên chợ chung cư thì bất ngờ khi mọi người đặt hàng rất đông, từ đó tôi bắt đầu bán dưa môn, mỗi ngày bán được chục hộp. Vào dịp lễ Tết có khi bán được cả trăm hộp".
Theo chị An, dưa môn muối chua có thể xào tỏi, nấu canh chua hoặc ăn sống. Ở quê chị thường ăn kèm dưa môn muối với bánh đa, bánh mướt và mắm tôm. Ngoài ra, nộm dưa môn với giá đỗ cũng là món ngon "tốn cơm" ngày hè được nhiều người ưa chuộng. Tại một số nhà hàng, quán ăn ở Hà Nội cũng đưa dưa môn vào thực đơn để đãi khách.
