Tại phố cổ Hội An, bên cạnh những món ăn mang tính truyền thống địa phương còn có khá nhiều món ăn "ngoại nhập" độc đáo. Trong đó, món xí mà được đông đảo cư dân địa phương và du khách ưa thích.
Theo các cụ cao niên, nghề chế biến xí mà là một trong những nghề thủ công truyền thống gắn liền với sự hình thành, phát triển của đô thị thương cảng Hội An. Đô thị - thương cảng quốc tế phát triển cực thịnh vào thời Đại Việt từ thế kỷ XVII đến XIX. Trong giai đoạn này, tại đây đã diễn ra quá trình giao lưu – hội nhập văn hoá mạnh mẽ, sâu sắc giữa các cộng đồng cư dân Việt, Hoa, Nhật và một số nước Phương Tây, trong đó có lĩnh vực ẩm thực.
Chế biến xí mà là một trong những nghề thủ công truyền thống gắn liền với sự hình thành, phát triển của đô thị thương cảng Hội An. Ảnh: CTV.
Cách chế biến xí mà là một bí quyết nghề nghiệp mà người làm không dễ gì tiết lộ cho người khác. Chính vì yếu tố này mà xí mà cùng với một số món ăn khác đang "thất truyền" dần.
Xí mà là một trong những món ăn độc đáo, tiêu biểu, được đông đảo cư dân địa phương và du khách xa gần ưa thích. Ảnh: CTV.
Đem mè đen xay nát thành bột mịn, rau má, rau mơ cũng đem giã hoặc xay nát, vắt (lọc) lấy nước cốt, sau đó cho bột mè cùng nước rau má, rau mơ pha với nước nấu sôi lên rồi cho bột khoai vào làm cho xí mà đặc lại (sền sệt, không quá đặc). Đặc biệt, món này còn có thêm vị thanh địa nấu cùng các thứ trên để cho xí mà có màu đen lạ, tăng sự hấp dẫn thị giác và để phân biệt với các món ngọt tương tự…
Cách chế biến ra nó là một bí quyết nghề nghiệp mà người làm không dễ gì tiết lộ cho người khác. Ảnh: CTV.
Xí mà được nấu trong nồi kim loại bình thường, khi chín người ta vẫn để nguyên trong nồi và gánh đi bán. Xí mà chín có dạng hơi đặc như chè tàu xá, chè đậu xanh nhưng lại có màu đen, ít mùi, khi ăn thì mới nghe thoang thoảng mùi thơm của mè đen và mùi của rau mơ, rau má.
Xí mà được nấu trong nồi kim loại bình thường, khi chín người ta vẫn để nguyên trong nồi và gánh đi bán. Ảnh: CTV.
Xí mà vốn là món ăn có nguồn gốc từ Trung Hoa nhưng với sự tiếp biến qua thời gian đã thành món ăn đặc trưng của người Hội An, hiện nay được nhiều du khách trong, ngoài nước ưa thích bởi hương vị độc đáo, riêng có của món ăn này. Nguyên liệu chủ yếu của món xí mà là mè đen, bên cạnh một số nguyên liệu khác sẵn có tại địa phương như bột sắn dây, bột khoai, rau mơ, rau má, một số vị thuốc bắc có tính mát, nhuận trường. Vì vậy, xí mà không đơn thuần là món ăn truyền thống, ngon miệng mà còn hỗ trợ dinh dưỡng, chữa bệnh rất tốt.
Để bảo tồn món xí mà, ngày 19/6/2019 TP.Hội An sẽ tổ chức khai trương điểm tham quan tại nhà số 45/17 đường Trần Hưng Đạo, thành phố Hội An. Ảnh: CTV.
Được biết, để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, ẩm thực món xí mà, đồng thời góp phần làm phong phú thêm loại hình văn hóa phi vật thể trong tuyến tham quan tại Khu di sản phố cổ Hội An, thời gian tới Trung tâm Văn hóa-Thể thao và Truyền thanh Truyền hình TP.Hội An phối hợp với các cơ quan, ban ngành, địa phương liên quan và gia đình Ông Ngô Thiểu trong việc nâng cấp nội ngoại thất, lắp đặt hệ thống ánh sáng, bổ sung nhân sự,... đảm bảo tạo điểm trình diễn nghề xí mà, phục vụ khách du lịch.
Chính quyền Hội An đang tiến hành tổ chức buổi khai trương điểm tham quan trình diễn nghề xí mà ngày 19/6/2019 tại nhà số 45/17 đường Trần Hưng Đạo, thành phố Hội An, Quảng Nam.
