Ông trời cho nghệ sĩ Thu Hà một nhan sắc nhiều người mơ ước, một sự nghiệp đáng tự hào nhưng cuộc đời của chị thì dường như không trọn vẹn.
Tái xuất trong phim “Khúc hát mặt trời” lên sóng VTV vào ngày 25-1 sau 10 năm vắng bóng trên màn ảnh, NSƯT Thu Hà, nữ diễn viên được coi là “lá ngọc cành vàng” một thời của điện ảnh Việt Nam, sẽ mang lại cho người xem những cảm nhận quen thuộc nhưng cũng rất đỗi mới lạ của một tài năng diễn xuất mà ngay đạo diễn Đỗ Thanh Hải phải thốt lên “thật sự đẳng cấp!”.
Diễn xuất lấy nước mắt
Không còn hóa thân vào những vai tiểu thư đài các mong manh, nghệ sĩ Thu Hà được đạo diễn Đỗ Thanh Hải chọn vào vai bà Khanh, người mẹ chịu nhiều nỗi đau không kém Yến Phương, cô con gái tài năng trong âm nhạc nhưng lại mắc phải căn bệnh XP (bệnh khô da sắc tố rất hiếm gặp) trong phim “Khúc hát mặt trời” (phim hợp tác sản xuất giữa Trung tâm Sản xuất phim truyền hình Việt Nam với Nhật Bản). Sống trong bệnh tật và cánh cửa tương lai có thể đóng sập bất cứ lúc nào nhưng Yến Phương vẫn rất lạc quan. Chính vì sự lạc quan ấy của cô con gái, bà Khanh, dù thương con, xót con đến mấy, vẫn phải giấu đi những giọt nước mắt. Thu Hà bảo chị đồng cảm với người mẹ ở tinh thần không bao giờ được phép gục ngã, luôn động viên và hết lòng hy sinh để con thỏa mãn được đam mê. “Khi gặp khó khăn hoặc nỗi buồn đơn thuần, người ta có thể bày tỏ với nhau nhưng lúc bị dồn vào đường cùng, đau khổ tột cùng, người mẹ thường phải chịu đựng” - nghệ sĩ Thu Hà chia sẻ. Thu Hà cho biết nhân vật của chị có sức chịu đựng ghê gớm, kể cả đối diện với cái chết của con cũng không được phép buồn. Có lúc trên trường quay, chị khóc vì quá xúc động trong khi nhân vật người mẹ phải kìm nén, giấu nỗi đau vào bên trong.
NSƯT Thu Hà ngoài đời Ảnh: Nguyễn Á
Đạo diễn Đỗ Thanh Hải nhận xét những trường đoạn Thu Hà và Nhã Phương (vai Yến Phương) diễn với nhau rất hay và cực kỳ xúc động, nghệ sĩ Thu Hà thật sự đẳng cấp trong diễn xuất. Thế nhưng, Thu Hà cho biết với chị, bất cứ một vai diễn nào cũng đều là khó khăn mới. “Người nghệ sĩ nếu không biết rung động, không biết sợ trước mỗi vai diễn thì đó là người thợ diễn rồi. Tôi quay trở lại sau một thời gian gián đoạn khá lâu với phim ảnh nên nhập vai cũng không dễ dàng” - ngôi sao của phim “Canh bạc” nói.
Biệt danh “Lá ngọc cành vàng”
Nhiều người vẫn nghĩ Thu Hà mang vẻ đẹp khó cưỡng của gái Tuyên Quang (chè Thái, gái Tuyên) nhưng chị không phải là người Tuyên Quang. Nói theo cách đùa của chị, có khi bây giờ được coi là dân Hà Nội. Sinh ra ở Phú Xuyên, Hà Nội (Hà Tây cũ), năm 5 tuổi, Thu Hà mới theo mẹ lên Hà Giang, ở được vài năm thì sang Tuyên Quang sống. Chị bảo chắc do được uống nước suối nguồn Tuyên Quang nên “hưởng lây” vẻ đẹp của con gái nơi đây, giữa núi rừng mà ai cũng đẹp rực rỡ.
Thu Hà nói chị không hề có sự lựa chọn nghề nghiệp nào cho mình, nghề diễn đến với chị như một định mệnh. “Tôi sống với mẹ trong trường nội trú các dân tộc của tỉnh Tuyên Quang, nơi mẹ công tác. Trong một môi trường như thế, xung quanh toàn giáo viên, nếu tôi có mơ ước chắc cũng không thể cao xa hơn nghề giáo. Đúng lúc ấy, Đoàn Nghệ thuật Quân khu 2 tuyển sinh ở các tỉnh phía Bắc, chỉ tiêu là 6 người nhưng chỉ riêng khu nhà tôi đã có 2 cô là tôi và con bác hàng xóm. Con bác ấy đi thi, bác ấy chở tôi đi luôn, thế rồi thi đỗ cả kịch và múa. Tôi trúng tuyển rồi, mẹ vẫn không cho đi học vì sợ chụp nhiều ảnh sẽ mất duyên, sợ sự truân chuyên vận vào đời. Nhưng tôi lại thích thể hiện những vai diễn khác nhau, cuộc sống khác nhau và đam mê công việc diễn xuất của mình” - Thu Hà kể lại.
Diễn viên Thu Hà và Nhã Phương đóng vai mẹ, con trong phim “Khúc hát mặt trời” Ảnh: Hoàng Dương
Khởi nghiệp là một diễn viên kịch nhưng nghệ sĩ Thu Hà được chú ý nhờ những vai diễn mong manh trên màn ảnh trong các phim: “Đêm hội Long Trì”, “Lá ngọc cành vàng”, “Canh bạc”, “Hẹn gặp lại Sài Gòn”, “Anh chỉ có mình em”... Sau đó là những phim thuộc dòng phim thương mại, như: “Sau những giấc mơ hồng”, “Hoa quỳnh nở muộn”... Đến với điện ảnh bằng vai đầu tiên trong “Thủ lĩnh áo nâu” của “bố” Trần Phương (cách gọi của nghệ sĩ Thu Hà), cô gái 20 tuổi khi ấy được đạo diễn Hải Ninh mời đảm nhận vai quận chúa Quỳnh Hoa có vẻ đẹp mong manh, dễ vỡ trong bộ phim lịch sử “Đêm hội Long Trì” (1989). Sau thành công đó, Thu Hà tiếp tục vào vai nàng tiểu thư Nga mạnh mẽ, dám trả giá cho lòng khao khát yêu và dám yêu trong “Lá ngọc cành vàng” (đạo diễn: Vũ Châu); rồi cô sinh viên Mai từ nông thôn ra thành phố tìm việc để kiếm tiền và rơi vào cạm bẫy tình trong “Canh bạc” (đạo diễn: Lưu Trọng Ninh). Một trong những vai Thu Hà để lại dấu ấn nhất với khán giả chính là Út Vân, bạn gái thân thiết nhất thời thanh thiếu niên của Nguyễn Tất Thành trong phim “Hẹn gặp lại Sài Gòn” (đạo diễn Long Vân). Ngày ấy, đạo diễn Long Vân đã tìm khắp các đoàn nghệ thuật, các trường đại học trong toàn quốc để chọn diễn viên vào vai Út Vân, vinh dự ấy cuối cùng thuộc về Thu Hà. Thể hiện một tình yêu mãnh liệt mà thuần khiết, một tình yêu kìm nén trong âm thầm, lặng lẽ, đến khi bộc lộ cũng phải xa nhau suốt đời. Với Thu Hà, cuộc chia ly trên Bến Nhà Rồng của Út Vân với Nguyễn Tất Thành (nghệ sĩ Tiến Hợi đóng) đã trở thành một huyền thoại.
Khép cửa, vì gia đình
Lý giải nguyên nhân rời xa màn ảnh, Thu Hà cho biết mình đã có tuổi; vả lại khi trở về với cuộc sống gia đình, bản năng của người phụ nữ là không muốn rời con. “Tôi vẫn bảo mọi người khi có những vai diễn hay đừng mời tôi, vì nếu tôi đọc được kịch bản hay mà không tham gia được thì sẽ buồn cả tháng” - Mai của “Canh bạc” chia sẻ. Chị cho biết có những gia đình dù chồng rất ủng hộ nhưng khi sinh con rồi thì dù có kịch bản hay, cát-sê hấp dẫn cũng phải từ chối. “Phụ nữ phải tự điều chỉnh mình để có thể cân bằng mọi thứ” - Thu Hà bày tỏ. Chị đã sẵn sàng ngừng đóng phim 5-7 năm chỉ vì mong muốn gia đình yên ổn, con cái có sự chăm sóc của mẹ, đơn giản như thế. “Mình phải hy sinh, dù công việc có tốt, nhiều người thèm muốn. Những gì hy sinh không phải là thừa. Nhờ đó mà mình có thể cân bằng được sự nghiệp và cuộc sống, dù đôi lúc nhớ nghề quay quắt” - nghệ sĩ Thu Hà tâm sự. Hỏi chị phải chăng sự đổ vỡ trong cuộc sống trước đây khiến chị trân trọng hơn những gì đang có, vì thông thường, đã là nghệ sĩ, ai cũng lo nghĩ tới sự nghiệp của mình, chị bảo ai cũng có những trải nghiệm và biết rút ra cho mình những kinh nghiệm để sống.
Thật ra, khi đã đi đủ dài trên đường đời, người ta sẽ nhận ra ông trời thường không cho không ai cái gì. Ông trời cho Thu Hà một nhan sắc nhiều người mơ ước, một sự nghiệp đáng tự hào nhưng cuộc đời của chị thì dường như không trọn vẹn. Thu Hà thừa nhận con đường nghệ thuật mà chị đi qua khá bằng phẳng và trải nhiều hoa. Nhưng chị dường như đã thấm thía những mất mát của đời mình nên hiểu không có điều gì quan trọng hơn gia đình, những cậu con trai thông minh, ngoan ngoãn, yêu mẹ. Một đã bước sang tuổi 19, một lên 9 tuổi.
“Mẹ tôi xót vì đường đời của tôi không bằng phẳng như những người khác. Nhưng mẹ biết con mình không thể làm nghề nào khác ngoài nghề diễn. Hiểu được điều này nên mẹ luôn đồng hành với tôi, chia sẻ với tôi. Khi tôi nghỉ diễn, mẹ tôi rất tiếc vì thời gian với nghệ sĩ trôi đi rất nhanh. Mẹ tôi xót vì tôi lên sân khấu vẫn rất trẻ. Nhưng không thể làm khác vì tôi phải lo cho gia đình, con cái” - nghệ sĩ Thu Hà nói.
Chưa hẹn ngày trở lại với điện ảnh
Với NSƯT Thu Hà, sân khấu luôn có một vị trí vững chắc. Chị bảo chưa bao giờ rời xa sân khấu, ngay cả khi mới sinh con 6 tháng chị đã lên sân khấu tập vở trở lại. “Sân khấu là nghề tôi đã chọn và sẽ gắn bó suốt cuộc đời này. Đến tận khi nghỉ hưu, tôi vẫn là một diễn viên và sẽ cố gắng hoạt động nghề nghiệp đến lúc ấy” - nghệ sĩ Thu Hà nói.
Thế nhưng sức hấp dẫn của màn ảnh dường như chưa đủ để chị quyết định đi theo các đoàn làm phim. Thu Hà bảo “Sau khúc hát mặt trời”, chị thật sự chưa có ý định quay về với màn ảnh. “Niềm đam mê vẫn còn nhưng hiện tại, thời gian dành cho con nhiều hơn. Chăm con cũng là niềm đam mê của tôi, song song với việc làm nghề. Thật sự, chưa nói trước được điều gì” - Thu Hà nói.
