Thử thai tại nhà thường chính xác. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, xét nghiệm có thể cho kết quả dương tính giả.
Dương tính giả là kết quả xét nghiệm cho biết đang mang thai trong khi thực tế không phải vậy. Vậy những lý do nào gây ra kết quả xét nghiệm dương tính giả?
1. Khi nào nên thử thai tại nhà?
Có nhiều loại dụng cụ thử thai tại nhà.
Dụng cụ thử thai tại nhà có thể cho biết có thai hay không ngay từ ngày đầu tiên chậm kinh, thậm chí có thể thử ngay cả trước thời điểm đó. Nhưng kết quả thử thai tại nhà có nhiều khả năng chính xác hơn nếu được thực hiện sau ngày đầu tiên chậm kinh. Đó là vì ngay sau khi trứng được thụ tinh bám vào niêm mạc tử cung - một quá trình được gọi là làm tổ - nhau thai bắt đầu hình thành. Nhau thai tạo ra hormone thai kỳ gonadotropin màng đệm ở người (HCG). HCG có thể được tìm thấy trong máu và nước tiểu. HCG chỉ có trong cơ thể khi mang thai.
Thử thai tại nhà để kiểm tra xem có HCG trong nước tiểu hay không. Trong thời kỳ đầu mang thai, lượng HCG trong máu và nước tiểu tăng lên nhanh chóng, tăng gấp đôi sau mỗi 2 - 3 ngày. Điều đó có nghĩa là nếu đợi một hoặc hai ngày sau khi chậm kinh mới làm xét nghiệm và đang mang thai, thì nhiều khả năng xét nghiệm sẽ tìm thấy HCG và cho kết quả dương tính.
Thời điểm rụng trứng tạo nên sự khác biệt về độ chính xác của que thử thai tại nhà. Và sự rụng trứng có thể thay đổi từ tháng này sang tháng khác. Trứng đã thụ tinh cũng có thể cấy vào tử cung vào những thời điểm khác nhau. Điều đó có thể ảnh hưởng đến thời điểm khi nào HCG bắt đầu được tạo ra và khi nào có thể kiểm tra bằng que thử thai tại nhà. Chu kỳ kinh nguyệt không đều cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả thử thai, vì khó xác định được thời điểm bắt đầu có kinh.
Trong một số trường hợp, có thể nhận được kết quả dương tính giả khi thử thai, bao gồm cả việc thực hiện xét nghiệm quá sớm hoặc đang dùng một số loại thuốc hỗ trợ sinh sản.
2. Cách thử thai bằng nước tiểu tại nhà
Một số que thử thai phát hiện HCG rất sớm trong thai kỳ. Các que thử thai tại nhà có uy tín có thể có độ chính xác cao, nhưng không phải là hoàn hảo.
Các xét nghiệm mang thai tại nhà khác nhau tùy thuộc vào nhãn hiệu và mỗi loại sẽ có hướng dẫn chi tiết để tuân theo độ chính xác.
Cách sử dụng que thử thai khá đơn giản và thông thường trên vỏ hộp đựng cũng có đính kèm cách hướng dẫn sử dụng. Mặc dù mỗi loại que sẽ có cách dùng khác nhau nhưng nhìn chung các bước cũng tương đồng với nhau.
Bước 1: Lấy mẫu nước tiểu vào cốc đựng có sẵn trong hộp.
Bước 2: Lấy que thử từ trong bọc ra.
Bước 3: Cắm que thử vào trong cốc đựng nước tiểu đã lấy sẵn khoảng 15 giây (tùy loại que) rồi lấy ra ngoài. Một số loại que thử thai khác chỉ cần nhỏ vài giọt nước tiểu lên que. Do đó, bạn cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng.
Bước 4: Đợi khoảng 5 phút rồi đọc kết quả.
Cách thử nghiệm cho thấy kết quả dương tính hay âm tính cũng tùy thuộc vào từng thương hiệu, chẳng hạn như: dấu cộng hoặc dấu trừ, thuật ngữ "có thai" hoặc "không có thai", một hoặc hai đường chỉ báo.
Tuy nhiên, không phải tất cả các kết quả thử thai dương tính đều có nghĩa là người đó đang mang thai. Có một số trường hợp que thử thai có thể cho kết quả dương tính giả vì các xét nghiệm cho kết quả dương tính giả và âm tính giả có thể xảy ra do nhiều lý do. Do đó, sau khi có kết quả thử thai dương tính cần đi khám tại cơ sở y tế chuyên khoa.
3. Các lý do có thể xảy ra kết quả dương tính giả
Dưới đây là 5 tình huống có thể xảy ra có thể cho kết quả dương tính giả khi thử thai tại nhà.
3.1 Đọc kết quả muộn quá thời gian khuyến nghị
Nếu đọc que thử thai sau thời gian khuyến nghị đã hết, điều có thể dẫn đến kết quả giống như kết quả xét nghiệm dương tính.
Khi thử thai bằng nước tiểu tại nhà, cần phải làm theo hướng dẫn của xét nghiệm. Hầu hết các hướng dẫn sẽ yêu cầu người dùng đọc kết quả trong vòng 4 - 5 phút sau khi thử và không quá 10 - 30 phút sau đó.
Que thử thai nước tiểu không sử dụng kỹ thuật số sẽ hiển thị các vạch hoặc ký hiệu để cho biết có thai hay không.
Nếu đọc que thử thai sau thời gian khuyến nghị đã hết, điều đó có thể dẫn đến kết quả giống như kết quả xét nghiệm dương tính. Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, đây không phải là que thử thai dương tính mà là vạch bay hơi do nước tiểu để lại sau thời gian đọc que thử được khuyến nghị.
3.2 Sảy thai hoặc phá thai trước đó
Nếu thử thai bằng nước tiểu tại nhà vào thời điểm sớm sau khi phá thai hoặc sảy thai cũng có thể là một lý do dẫn đến kết quả dương tính giả.
Sau khi trứng được thụ tinh cấy vào thành tử cung, cơ thể sẽ tiết ra HCG. Thông thường, HCG có thể bắt đầu giảm ngay sau 5 ngày sau khi phá thai bằng thuốc nhưng có thể duy trì ở mức có thể đọc được lâu hơn. Thử thai trong thời gian này có thể dẫn đến kết quả xét nghiệm dương tính giả.
Ngoài ra còn có trường hợp thể bị sảy thai không hoàn toàn. Tình trạng này có nghĩa là có thể có mô của phôi thai trong tử cung tiếp tục sản xuất HCG. Nếu điều này xảy ra, sẽ cần phẫu thuật để loại bỏ bất kỳ mô thai còn sót lại.
3.3 Mang thai ngoài tử cung
Đôi khi trứng đã thụ tinh có thể tự làm tổ bên ngoài khoang chính của tử cung, gây ra thai ngoài tử cung. Mang thai ngoài tử cung là một trường hợp cấp cứu y tế nghiêm trọng và phải được giải quyết ngay lập tức.
Thai ngoài tử cung cũng có thể xảy ra ở cổ tử cung, buồng trứng hoặc khoang bụng. Mang thai ngoài tử cung không thể tiếp tục trở thành một thai kỳ bình thường và nó có thể gây nguy hiểm nếu không được xử lý kịp thời. Phôi thai không thể sống được vì không có nơi nào để phát triển hoặc phát triển bên ngoài tử cung. Mất máu nhiều hoặc mất cơ quan sinh sản có thể xảy ra. Chảy máu và đau trong thời kỳ đầu mang thai cần được đánh giá bởi chuyên gia y tế ngay lập tức.
Phôi vẫn sẽ sản xuất HCG, mặc dù nó vào sai vị trí. Điều đó có thể gây ra kết quả dương tính giả khi thử thai tại nhà.
Các triệu chứng của thai ngoài tử cung bao gồm:
Những cơn đau dữ dội ở bụng, xương chậu, vai hoặc cổ
Đau dữ dội ở một bên bụng
Đốm hoặc chảy máu âm đạo từ nhẹ đến nặng
Chóng mặt hoặc ngất xỉu
Áp lực lên trực tràng
3.4 Sử dụng sai hướng dẫn
Lỗi của người sử dụng que thử thai tại nhà có thể xảy ra. Một trong những sai lầm phổ biến nhất là thử thai quá sớm trong chu kỳ. Điều này có thể gây ra âm tính giả hoặc dương tính giả.
Chú ý thực hiện xét nghiệm khi nước tiểu không bị pha loãng quá mức với nước. Nên lấy nước tiểu vào buổi sáng khi mới thức dậy và không bị pha với nước hay với bất kỳ thứ gì khác.
Để que thai trong dòng nước tiểu trong khoảng thời gian chính xác theo hướng dẫn cũng rất quan trọng. Cẩn thận thì có thể đặt hẹn giờ trên đồng hồ bấm giờ. Điều đó có thể giúp theo dõi chính xác que test đã ở trong dòng nước tiểu bao lâu.
Kiểm tra kết quả trong khung thời gian cho phép theo hướng dẫn cũng rất quan trọng.
3.5 Thuốc men và điều kiện y tế
Một số loại thuốc có thể gây ra kết quả thử thai dương tính giả bằng cách tăng nồng độ hormone trong máu và nước tiểu.
Phụ nữ sử dụng thuốc điều trị vô sinh, hiếm muộn và giảm cân có thể chứa HCG tổng hợp và gây ra kết quả dương tính giả. Các loại thuốc khác, chẳng hạn như aspirin, carbamazepine và methadone cũng có thể dẫn đến kết quả xét nghiệm dương tính giả.
Bên cạnh các bệnh nguyên bào nuôi thai kỳ, bao gồm mang thai trứng, các tình trạng bệnh lý khác có thể khiến mức HCG của một người tăng lên, ngay cả khi họ không mang thai như: rối loạn ảnh hưởng đến tuyến yên và mức độ hormone, ung thư buồng trứng, bàng quang, thận, gan, phổi, ruột kết, vú và dạ dày, u nang buồng trứng sản xuất HCG, bệnh thận hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu…
4. Phải làm gì nếu thử thai là dương tính?
Nếu sau thử thai tại nhà có kết quả thử thai dương tính cần phải đi khám để bác sĩ kiểm tra, đánh giá và xét nghiệm thêm để xác nhận và theo dõi quá trình mang thai như khám thai định kỳ.
