Nam nghệ sĩ vừa tổ chức buổi họp báo ra mắt CD album đầu tiên, gửi tới khán giả những bài hát dân tộc đặc sắc.
XEM VIDEO: MV xẩm "Nghĩ kỹ mà xem" - Nguyễn Quang Long.
Có thể nói Nguyễn Quang Long là một trong những cái tên không quá xa lạ với khán giả yêu nghệ thuật truyền thống nói chung, yêu hát xẩm nói riêng trong gần 20 năm qua, khi anh cùng những cộng sự các thế hệ của mình nỗ lực phục hồi và đưa nghệ thuật hát xẩm trở lại, quen thuộc với công chúng như ngày hôm nay.
Nghệ sĩ Nguyễn Quang Long (giữa) vừa tổ chức buổi họp báo ra mắt CD album xẩm đầu tiên gồm những bài hát dân tộc đặc sắc.
Vốn sinh ra ở quê hương Kinh Bắc, gắn liền với những câu hát quan họ, rồi theo học ngành thanh nhạc, lý luận âm nhạc ở Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, nên bản thân Nguyễn Quang Long đã hội tụ 2 con người, 1 là nghiên cứu lý luận và 1 nghệ sĩ biểu diễn.
Vì vậy, trong suốt quá trình phục hồi, lưu giữ và truyền bá những câu hát xẩm, Nguyễn Quang Long vừa ở vai trò một nhà nghiên cứu, vừa trực tiếp hát những câu xẩm.
Album Xẩm Hà Nội phát hành đầu năm 2016 là thành quả đầu tiên của công cuộc phục hồi nghệ thuật này. Sau đó, cùng với nghệ sĩ Mai Tuyết Hoa, Khương Cường, Phạm Đình Dũng, Nguyễn Quang Long thành lập nhóm Xẩm Hà Thành với mong muốn góp phần tái hiện lại một nét đẹp của Hà Nội 36 phố phường xưa, thổi thêm sức sống mới để nét đẹp ấy được nối dài theo hơi thở của thời đại.
Cũng từ đây, nhiều bài xẩm do Nguyễn Quang Long sáng tác đã ra đời và được công chúng đón nhận. Đó là những bài xẩm mang tính thời sự như: Xẩm Trà đá, Xẩm sai Tiễu trừ cướp biển, Xẩm Cá chết…, hay những bài xẩm trữ tình tôn vinh nét đẹp của Hà Nội và tình yêu như: Bốn mùa hoa Hà Nội, Tứ vị Hà thành…
Album "Trách ông Nguyệt Lão” được giới thiệu đúng những ngày cuối cùng của năm 2019, mang ý nghĩa đặc biệt là ghi dấu ấn hành trình 25 năm đi theo âm nhạc chuyên nghiệp, 20 năm theo nghiệp nghiên cứu, lý luận âm nhạc.
Cho nên trong ấn phẩm đặc biệt này, Nguyễn Quang Long dành không gian để tri ân 3 người thầy đã dẫn lối anh đến với âm nhạc. Đó chính là người cha Nguyễn Ngọc Tưởng thân yêu đã đưa anh đến với những nốt nhạc lời ca đầu tiên, nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tĩnh (Bắc Ninh) - người đã nâng cánh cho anh những tháng ngày đầu tiên ở Học viện Âm nhạc, và PGS.TS Nguyễn Trọng Ánh - người đã khuyến khích anh đi theo con đường lý luận âm nhạc.
Cái tên "Trách ông Nguyệt Lão" là ngầm ý album chủ yếu nói về đề tài tình yêu, cũng là tính trữ tình nội tâm, đồng thời pha chút dí dỏm nổi bật trong phong cách âm nhạc của Nguyễn Quang Long.
Album gồm 9 bài xẩm, đều là những sáng tác của Quang Long. Trong đó, có 3 bài được khai thác từ thơ của 2 thi sĩ thuộc 2 thế hệ mà anh cảm thấy đồng điệu về tâm hồn đó là Nguyễn Bính và Hồng Thanh Quang, để điệu xẩm trở thành những bài hoàn chỉnh là Chân quê (Nguyễn Bính), Thôi em cứ việc lấy chồng và Nghĩ kỹ mà xem (Hồng Thanh Quang).
6 bài còn lại trong album có "Xẩm Bốn mùa hoa Hà Nội" (sáng tác cùng Hồ Điệp) mà nhóm Xẩm Hà Thành đã phát hành MV vào mùa Xuân năm 2016.
Bài Xẩm Phố Thu được Nguyễn Quang Long sáng tác dành riêng cho nữ danh ca Thu Phương, và chị đã thể hiện bài xẩm này đầy ấn tượng trong liveshow kỷ niệm 30 năm ca hát của mình vào 11/11/2016 tại Hà Nội. Sau đó, Xẩm Phố Thu được khai thác vào các gameshow âm nhạc truyền hình, được biết đến bởi đông đảo công chúng yêu âm nhạc nói chung chứ không chỉ khán giả yêu xẩm.
Duyên phận tơ vòng là bài xẩm đa tính cách, vừa trữ tình nội tâm lại vừa tươi mới và pha chút dí dỏm. Đây là bài xẩm Nguyễn Quang Long sáng tác chỉ hơn 3 tuần trước khi album được phát hành, dành tặng riêng cho nghệ sĩ Mai Tuyết Hoa - đồng sáng lập nhóm Xẩm Hà Thành và là người bạn đồng hành quan trọng với anh trên con đường âm nhạc truyền thống.
Chừng 1 tháng trước, bài xẩm "Ơ này, em gì đấy ơi!" trẻ trung, tươi vui được Nguyễn Quang Long sáng tác sau khi chứng kiến tình yêu của một người bạn trẻ. Anh dự định tách riêng bài này để giới thiệu trong dịp Valentine 14/2/2020 tới.
Cũng đề tài về tình yêu, Trách ông Nguyệt Lão là bài xẩm trữ tình có giai điệu và lời ca đẹp nói về tình yêu. Lời ca bao gồm 2 phần, phần đầu được Nguyễn Quang Long khai thác từ vốn thơ ca dân gian, phần sau tự sáng tác để trở thành bài xẩm hoàn chỉnh theo cảm xúc của mình.
Có một bài tương đối đặc biệt là Xẩm Dặn con, được sáng tác theo điệu Thập ân. Đây là cảm xúc của Nguyễn Quang Long với tư cách là một người cha, dù công việc có bận rộn đến thế nào thì cũng luôn lo lắng cho những đứa con thân yêu của mình. Cũng như biết bao người cha, người mẹ khác, thông qua bài xẩm, Quang Long gửi gắm thông điệp dù sau này có thế nào, thì điều quan trọng nhất là phải thành người, sống tử tế và sống lương thiện.
Đặc biệt, trong album "Trách ông Nguyệt Lão" này, bên cạnh Nguyễn Quang Long còn có nhiều giọng ca danh tiếng, góp phần tạo nên sự đa dạng trong phong cách âm nhạc của album.
Đó là nghệ sĩ hát xẩm Mai Tuyết Hoa (thể hiện "Duyên phận tơ vòng"), NSND Thúy Ngần - một gương mặt của làng Chèo thể hiện "Xẩm Dặn con" và nữ danh ca Thu Phương thể hiện "Xẩm Phố Thu".
Ngoài ra Mai Tuyết Hoa, Khương Cường và Quang Long cùng nhóm Xẩm Hà Thành sẽ thể hiện bài "Xẩm Bốn mùa hoa Hà Nội".
Như vậy, 9 bài xẩm nằm trong album là những sáng tác chọn lọc của Nguyễn Quang Long trong giai đoạn từ 2016 cho tới 2019. Thông qua album cũng nói lên được phần nào bức tranh âm nhạc mà Nguyễn Quang Long không ngừng cống hiến cho đời sống âm nhạc trong hơn 2 thập niên qua.
Nguyễn Quang Long quan niệm, dù là nghệ thuật nào thì cũng không thể sống được nếu không tiếp tục khơi nguồn dòng chảy, để nó phù hợp với nhu cầu mang tính thời đại. Chính vì thế, muốn nối dài sự sống cho âm nhạc truyền thống nói chung, xẩm nói riêng, càng cần phải tạo nên những sản phẩm mang tính nghệ thuật tích hợp nhiều yếu tố khác nhau, hài hòa giữa nghe và xem.
Nhiều MV của nhóm Xẩm Hà Thành thực hiện có hình ảnh vừa đậm tính truyền thống, lại sử dụng kỹ thuật làm MV phổ biến của âm nhạc đại chúng hiện nay nên đã thu hút được sự quan tâm của công chúng.
Một điểm đặc biệt và độc đáo của những bản thu âm là do đặc thù của hát xẩm nên toàn bộ đều được thu theo lối mộc, người hát và nhạc cụ chính cùng thể hiện và thu âm trực tiếp chứ không hòa âm trước để tạo thành bản nhạc beat, sau đó nghệ sĩ mới thu phần hát như cách thu phổ biến hiện nay.
Chính đặc điểm này là nét riêng, tạo cho người nghe cảm giác như đang được nghe nhóm xẩm trình diễn trước mặt.
Ngay sau buổi họp báo ra mắt album Trách ông Nguyệt Lão, Nguyễn Quang Long cùng nhóm Xẩm Hà Thành và ekip quay phim, đạo diễn đã bắt tay vào thực hiện MV mới cùng tên album tại Hà Nội và Bắc Ninh để chào đón năm 2020.
