Sự trưởng thành của trẻ không chỉ đến từ việc học tập, mà còn là những trải nghiệm thực tế trong quá trình lớn lên. Bố mẹ nên hạn chế can thiệp vào cuộc sống của con ở 3 khía cạnh.
Hiện nay, bố mẹ không chỉ cần đảm bảo trẻ đủ cơm ăn, áo mặc, phương tiện đi lại, vui chơi, vệ sinh, và ngủ nghỉ mà còn cần phải kỷ luật thật tốt để phát triển lành mạnh cả về thể chất lẫn tinh thần. Việc này giúp trẻ có một nền tảng vững chắc để dễ dàng đạt được thành công hơn trong tương lai, hình thành kỹ năng sống cần thiết, tự tin hơn khi đối diện với những thách thức trong cuộc sống.
Tuy nhiên, nhiều bậc bố mẹ lại cho rằng nên “toàn quyền” quản lý, kiểm soát chặt chẽ mọi việc của trẻ. Nhưng thực tế, việc bố mẹ can thiệp quá sâu trẻ sẽ không có cơ hội để tự lập, khám phá bản thân và phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề.
Vì vậy, bố mẹ được khuyên không nên kiểm soát trẻ quá mức trong ba khía cạnh chính, càng ít can thiệp, sẽ tạo cơ hội cho trẻ phát triển khả năng tự lập.
Hạn chế can thiệp vào quyền riêng tư của trẻ
Sau khi trẻ có ý thức cá nhân, sẽ dần hình thành “thế giới nhỏ” của riêng mình. Thế giới này bao gồm những sở thích, ước mơ, chứa đựng những bí mật riêng... Điều này là một phần tự nhiên trong quá trình phát triển, khi trẻ bắt đầu khám phá bản thân và hình thành những mối quan hệ xã hội. Trẻ mong được tôn trọng và hiểu rằng những bí mật này là không gian riêng tư, nơi có thể tự do thể hiện bản thân mà không bị đánh giá hay can thiệp.
Nếu bố mẹ can thiệp sâu vào quyền riêng tư của con, vô tình tạo ra ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần. Sự kiểm soát quá mức có thể khiến trẻ cảm thấy bị áp lực, không thoải mái, và thậm chí dẫn đến sự nổi loạn. Trẻ cảm thấy thiếu tự tin và không dám chia sẻ những suy nghĩ hay cảm xúc của mình, vì sợ rằng bố mẹ không hiểu hoặc không tôn trọng.
Vì vậy, bố mẹ thực sự quan tâm đến sự phát triển lành mạnh, nên tôn trọng quyền riêng tư của con. Hãy hiểu rằng quyền riêng tư không chỉ là một nhu cầu cá nhân, mà còn phần quan trọng trong việc xây dựng lòng tự trọng và sự tự tin cho trẻ. Bố mẹ sẽ không can thiệp vào không gian riêng trừ khi điều đó thực sự cần thiết, như khi trẻ đối diện với những vấn đề nghiêm trọng cần sự hỗ trợ.
Khi trẻ biết rằng bố mẹ tôn trọng những không gian riêng của mình, sẽ dễ dàng mở lòng, chia sẻ những suy nghĩ và cảm xúc mà không sợ bị phán xét.
Hạn chế can thiệp vào quyền riêng tư của trẻ.
Hạn chế can thiệp sở thích của trẻ
Nhiều phụ huynh với mong muốn đạt được kết quả sớm và tạo ra những nền tảng vững chắc cho tương lai, vô tình dẫn đến việc can thiệp vào sở thích cá nhân và đam mê của trẻ.
Chẳng hạn, phụ huynh thường rất muốn con tham gia các lớp học như Olympic Toán, ngoại ngữ, hay các lớp học trí tuệ và lập trình. Những lớp học này được xem là “cơ hội vàng” giúp trẻ phát triển tư duy và trang bị kỹ năng cho tương lai. Thế nhưng, trong quá trình đó, lại bỏ qua các lớp học nghệ thuật, chẳng hạn như lớp vẽ, âm nhạc hay các hoạt động thể thao – có thể mang lại niềm vui và sự sáng tạo cho trẻ.
Việc ép buộc trẻ học những môn học không thực sự đam mê có thể khiến trẻ cảm thấy chán nản, mất động lực và dần dần hình thành tư tưởng học tập là một gánh nặng. Khi trẻ không được theo đuổi những sở thích cá nhân, cảm thấy như mình không có quyền quyết định về cuộc sống.
Vì vậy, bố mẹ không nên vội can thiệp khi trẻ bày tỏ sở thích riêng, trừ khi lợi ích ảnh hưởng đến việc hình thành quan điểm đúng đắn về cuộc sống và tư cách đạo đức tốt, hoặc tác động đến sức khỏe và sự an toàn của trẻ.
Hạn chế can thiệp sở thích.
Hạn chế can thiệp vào những việc trẻ có thể làm hàng ngày
Bố mẹ thường giúp trẻ nhiều trong các công việc hàng ngày. Ví dụ, thay trẻ gấp chăn, dọn dẹp nhà cửa, sắp xếp đồ chơi.... cho rằng mình đang mang lại sự thoải mái và bảo vệ trẻ, nhưng không nhận ra rằng những hành động này thực sự làm giảm đi khả năng tự lập.
Lâu dần khiến trẻ mất đi nhiều cơ hội phát triển quan trọng. Khi bố mẹ đảm nhận mọi công việc trong gia đình, trẻ sẽ không có cơ hội để học hỏi những kỹ năng cần thiết cho cuộc sống, như cách tự chăm sóc bản thân, quản lý thời gian hay tổ chức không gian sống. Đặc biệt là khi trẻ lớn lên sẽ khó đối mặt với những thách thức trong đời sống hàng ngày.
Hạn chế can thiệp vào những việc trẻ có thể làm hàng ngày.
Trẻ có thể cảm thấy mình không có giá trị hoặc không đóng góp được gì cho gia đình, dẫn đến tâm lý phụ thuộc. Khi lớn lên, trẻ sẽ khó khăn hơn trong việc thích nghi với cuộc sống độc lập, vì chưa bao giờ được trải nghiệm cảm giác thành công từ những công việc nhỏ.
Tóm lại, tình yêu thương của bố mẹ không chỉ thể hiện qua việc bảo vệ mà còn qua việc tạo ra cơ hội cho trẻ phát triển. Việc để trẻ tham gia vào các công việc hàng ngày giúp học hỏi, trưởng thành, xây dựng sự tự tin và tính tự lập.
Bố mẹ nên để trẻ tự gấp chăn hay dọn dẹp nhà cửa chính là cách tốt nhất để chuẩn bị cho cuộc sống sau này. Sự trưởng thành không chỉ đến từ việc học tập, mà còn từ những trải nghiệm thực tế trong quá trình lớn lên.
