Để con trưởng thành tốt, trở thành đứa trẻ giỏi giang và hạnh phúc, bố mẹ tuyệt đối tránh làm những điều này.
Không ai trên thế giới này được sinh ra đã biết làm bố mẹ, và không có bất kỳ khóa học nào có thể giảng dạy cho chúng ta phương pháp làm bố mẹ hiệu quả nhất. Trên hành trình nuôi dạy con, các bậc bố mẹ đều phải tự mày mò, khám phá và tích luỹ kinh nghiệm qua từng ngày.
Chính vì thế cho nên, việc nhiều phụ huynh đôi khi mắc phải sai lầm trong việc nuôi dạy con trẻ là chuyện khó tránh khỏi. Thậm chí, bản thân các bậc làm bố làm mẹ cũng không biết được rằng mình đang sai lầm, từ trong những việc nhỏ nhất hàng ngày. Từ đó vô tình khiến cho con cái tổn thương, lâu dần hình thành tâm lý lo sợ trước cách ứng xử, giáo dục của bố mẹ.
Thế nhưng nhiều bậc phụ huynh không biết, không đủ sự quan sát tinh tế để nhận ra, mà vẫn vô tư làm khiến cho con trẻ ngày càng phát triển thụt lùi vì 6 điều dưới đây.
Bố mẹ cãi nhau trước mặt con
Khi bố mẹ có xung đột, điều quan trọng là không cãi nhau trước mặt con cái và tốt nhất là tuyệt đối tránh xa việc sử dụng bạo lực. Những cuộc cãi vã của bố mẹ sẽ tạo ra một bầu không khí u ám, căng thẳng trong gia đình, và điều đó gây ám ảnh trong tâm lý của con cái, hình thành nỗi sợ hãi, bất an lớn đối với trẻ.
Hơn nữa, việc bố mẹ thường xảy ra xung đột trước mặt trẻ, lâu dần sẽ khiến trẻ hình thành quan điểm và cách nhìn sai lệch về hôn nhân trong tương lai. Trẻ sẽ học hỏi bằng cách quan sát và tiếp thu những giá trị, thái độ và mô hình hành vi mà bố mẹ thể hiện ra bên ngoài.
Thậm chí, đôi khi con trẻ có thể bị đặt vào tình huống khó xử nếu bố mẹ muốn con phải lựa chọn giữa bố và mẹ. Điều này gây ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý, và cách nhìn nhận của con trẻ về chính bản thân mình.
Để giảm bớt tác động tiêu cực từ vấn đề này, quan trọng là bố mẹ cần tỉnh táo về hành vi và ngôn ngữ của mình trước mặt con. Bố mẹ có thể hòa giải mâu thuẫn một cách lịch sự, tạo môi trường gia đình hòa hợp, lành mạnh và lắng nghe con cái, để con được phát triển một cách toàn diện nhất.
Trẻ sợ nhất là nhìn thấy cảnh bố mẹ cãi nhau.
Chỉ trích, phê bình con ở nơi công cộng
Một số bố mẹ có thói quen chỉ trích, phê bình con cái trước mọi người khi ở nơi công cộng, với niềm tin rằng việc khiển trách trẻ công khai sẽ khiến trẻ nhớ lâu và không tái phạm trong tương lai.
Tuy nhiên, các chuyên gia tâm lý đã chỉ ra rằng, bố mẹ phê bình và chỉ trích trẻ trước mặt người khác sẽ có tác động ngược. Điều này không chỉ tổn thương lòng tự trọng của trẻ, mà còn khiến trẻ trở nên nổi loạn và cứng đầu hơn trong quá trình bố mẹ dạy bảo. Nhiều đứa trẻ cũng đã thẳng thắn chia sẻ, điều khiến bản thân sợ hãi nhất, xấu hổ nhất là bị mất mặt trước mọi người.
Tuy vậy, việc không phê bình hay chỉ trích con ở nơi công cộng không có nghĩa là bố mẹ chấp nhận, dung túng cho những hành vi sai trái của con. Nếu trẻ không kiềm chế được cảm xúc bản thân, cố tình gây sự, phụ huynh nên ngay lập tức can thiệp, nghiêm khắc cho biết rằng hành vi đó không thể được chấp nhận. Đồng thời, đưa trẻ đến một nơi yên tĩnh, để hướng dẫn, dạy cho trẻ biết phân biệt giữa đúng và sai.
Thường xuyên quát mắng con
Khi trẻ bị bố mẹ la mắng thường xuyên, điều này có thể gây ra những tác động tiêu cực đáng kể đến tâm lý của trẻ. Trẻ sẽ có cảm giác bị tổn thương vì những lời lẽ gay gắt, và chỉ trích không ngừng của bố mẹ. Những lời la mắng này có thể tác động lớn đến lòng tự trọng và sự tự tin của trẻ, khiến trẻ cảm thấy bản thân kém cỏi. Từ đó dần phát triển sự sợ hãi và lo lắng, vì mình không đáp ứng được như mong đợi và kỳ vọng của bố mẹ.
Hơn nữa, việc bị la mắng thường xuyên có thể dẫn đến một môi trường gia đình căng thẳng. Trẻ có thể cảm thấy không an toàn, và thoải mái trong chính ngôi nhà của mình. Điều này làm cho mối quan hệ giữa bố mẹ và con cái ngày càng xa cách, rạn nứt.
Ngoài ra, việc bố mẹ thường xuyên la mắng cũng có thể khiến trẻ trở nên thận trọng và cảnh giác. Trẻ sẽ cố gắng tránh những hành động dễ gây ra sự khó chịu cho bố mẹ, dẫn đến sự kiềm chế và tự gò bó bản thân, ảnh hưởng đến quá trình phát triển của trẻ, khiến trẻ không dám thử thách và không tự tin trong việc khám phá thế giới xung quanh.
Bị bố mẹ thường xuyên la mắng, cũng khiến trẻ hình thành tâm lý lo sợ.
Bố mẹ khiến trẻ khó xử trước mặt bạn bè
Trẻ nhỏ thường muốn kết bạn và chia sẻ niềm vui, cũng như nỗi buồn với những người bạn thân thiết của mình. Đôi khi, trẻ sẽ ngại bày tỏ với bố mẹ trong một số chuyện cá nhân, mà thay vào đó, trẻ thích mời bạn bè đến nhà để cùng vui chơi, ăn uống và tâm sự.
Tuy nhiên, có nhiều phụ huynh cảm thấy không hài lòng với việc kết bạn của con, chỉ vì họ căn cứ vào thành tích học tập không tốt của một số bạn cùng lớp, và do đó, không muốn con tiếp xúc với những người bạn này. Trong tình huống con dẫn bạn về nhà nhưng bố mẹ lại từ chối trực tiếp, hoặc tỏ thái độ khó chịu, điều này sẽ khiến con cảm thấy xấu hổ và khó xử với bạn của mình.
Vậy nên ở vấn đề này, bố mẹ cần hiểu rằng, mỗi đứa trẻ đều có những điểm mạnh và điểm yếu riêng. Việc mời bạn cùng lớp đến chơi nhà, cũng là một cách tốt để con trẻ có thể tạo ra sự cân bằng và cải thiện mối quan hệ xã hội tốt đẹp, lâu bền hơn.
Trẻ rất sợ bố mẹ khiến bản thân phải xấu hổ hay khó xử trước mặt bạn bè.
Bố mẹ không lắng nghe con
Trẻ em luôn rất quan tâm đến việc bố mẹ có thể lắng nghe, và hiểu những gì mình nói hay không. Điều này thể hiện qua việc sau khi trẻ nói xong, chúng thường trực tiếp hỏi lại bố mẹ: "Con vừa nói gì?" Bởi vì trẻ cảm thấy rằng sự lắng nghe của bố mẹ là một cách để xác nhận những suy nghĩ, và cảm xúc của mình được coi trọng và được quan tâm.
Tuy nhiên, nếu bố mẹ đang bận rộn với công việc khác hoặc không thể dành thời gian tập trung lắng nghe, con cái sẽ cảm thấy thất vọng và có thể dễ hình thành cảm giác bị bỏ rơi. Trẻ sẽ tự nhận định rằng, bố mẹ không quan tâm đến những gì mình muốn chia sẻ, không có sự thấu hiểu, tôn trọng mình. Điều này có thể ảnh hưởng xấu đến sự tự tin và tâm lý tình cảm của trẻ.
Đó là lý do mà trong quá trình trò chuyện với con, bố mẹ nên tập trung lắng nghe một cách kiên nhẫn, tận tâm. Bởi khi làm như vậy, bố mẹ sẽ có thể phát hiện ra những bí mật nhỏ được tiết lộ trong những cuộc trò chuyện thông thường với trẻ. Đồng thời, bố mẹ cũng có cơ hội hiểu rõ hơn về tình hình và từ đó, giúp con tiến bộ và phát triển toàn diện hơn.
Trẻ cảm thấy lo lắng, buồn bã vì nghĩ bản thân không được bố mẹ yêu thương nên họ mới không lắng nghe mình.
Bố mẹ hay so sánh
"Con nhà người ta" là một khái niệm hoàn hảo được các bậc bố mẹ tạo ra để so sánh với chính con cái của mình. Vô hình trung, nó đã trở thành nỗi ám ảnh của nhiều đứa trẻ hiện nay. Bố mẹ thường dùng cụm từ này nhằm mục đích răn đe, đốc thúc con mình cố gắng.
Tuy nhiên, việc so sánh với một tiêu chuẩn không thực tế và không phản ánh đầy đủ khía cạnh của mỗi đứa trẻ có thể gây ra sự áp lực, bất mãn và tự ti cho con. Thay vì đánh giá con cái dựa trên tiêu chuẩn của người khác, bố mẹ nên tôn trọng và đánh giá con dựa trên cá nhân hóa, và tiềm năng riêng của từng đứa trẻ.
Thực tế là, mỗi đứa trẻ đều sẽ có những điểm mạnh và điểm yếu riêng. Để xây dựng sự tự tin cho con, bố mẹ cần tập trung vào những điểm mạnh của con, khuyến khích con phát triển và tận dụng tối đa những điểm mạnh đó. Điều quan trọng là con cảm thấy hạnh phúc, và tự hào với những thành công mà bản thân đạt được từ chính nội lực bên trong mình, chứ không phải vì là "bản sao" của một ai khác.
Trẻ rất sợ bị bố mẹ so sánh với người khác, đặc biệt là bạn bè và anh chị em trong gia đình.
