Có sự khác biệt rõ ràng giữa trẻ chủ động làm bài tập và trẻ luôn trì hoãn, từ đó tác động đến tính cách, thái độ sống sau này.
Trên diễn đàn về nuôi dạy con, một người mẹ A chia sẻ về việc bản thân thường xuyên phàn nàn con trai đang học tiểu học về việc sáng nào cô ấy cũng dặn con trai đi học về phải làm bài tập trước khi chơi.
Người mẹ đi làm về lúc 6h30, trong khi đó con trai thường tan học lúc 4h30, vào thời gian rảnh cậu bé thường không chủ động làm bài tập về nhà, thái độ rất chần chừ, dù đôi khi bị quát mắng nhưng vẫn giữ nguyên trạng thái đó. Trước tình huống này, bản thân chị cũng không hiểu tại sao con mình lại không muốn làm bài tập về nhà đến như vậy.
Bên dưới bài đăng, một người mẹ B bình luận rằng, con gái cô thì ngược lại, mỗi ngày về đến nhà đều làm bài tập sớm, cũng chủ động hoàn thành trước khi đi ngủ.
Trước hai tình huống trái ngược trên, một chuyên gia tâm lý cho rằng, phần lớn nguyên nhân khiến trẻ không chủ động làm bài tập về nhà có thể do cách hướng dẫn chưa phù hợp từ bố mẹ.
Trong trường hợp của người mẹ A có thể những lời nhắc nhở, phàn nàn được đưa ra quá thường xuyên, khiến trẻ dần hình thành tâm lý chống đối.
Bởi thực tế, có sự khác biệt rõ ràng giữa trẻ chủ động làm bài tập và trẻ luôn trì hoãn, từ đó tác động đến tính cách, thái độ sống sau này.
Khác biệt giữa trẻ chủ động làm bài tập về nhà và trẻ luôn trì hoãn
Trẻ chủ động làm bài tập về nhà thường có tính tự thúc đẩy cao, tự nhận thức được giá trị của việc rèn luyện và học tập bổ sung bên ngoài lớp học. Từ đó thường có ý thức và khát khao phát triển bản thân, vì vậy sẽ tự đặt mục tiêu và tìm cách hoàn thành nhiệm vụ học tập.
Trẻ chủ động thường có khả năng tự quản lý thời gian tốt hơn, biết cách phân chia thời gian và ưu tiên các hoạt động học tập trong lịch trình hàng ngày của mình. Điều này giúp trẻ tạo ra một thói quen làm bài tập đều đặn và hiệu quả.
Trẻ không chỉ làm bài tập theo cách thông thường, mà còn tìm cách áp dụng kiến thức vào các tình huống thực tế và sáng tạo giải pháp riêng. Trẻ chủ động thường có khả năng giải quyết vấn đề và tư duy phản biện tốt hơn.
Trẻ luôn trì hoãn, có thể làm mất đi sự hứng thú và đam mê đối với việc học tập.
Trong khi đó, trẻ có thái độ trì hoãn làm bài tập có thể dẫn đến việc trẻ không đủ thời gian để nắm vững kiến thức và rèn kỹ năng cần thiết. Khi trẻ không đủ thời gian để đọc, tìm hiểu và thực hành, sự hiểu biết, kỹ năng dần bị giới hạn.
Nếu trẻ luôn trì hoãn, có thể hình thành một thái độ tiêu cực và không quan tâm đến việc học, làm mất đi sự hứng thú và đam mê đối với việc học tập, dẫn đến việc trẻ không đặt giá trị cao vào việc rèn luyện và phát triển bản thân qua.
Thay vì quát mắng trẻ về vấn đề bài tập, bố mẹ có thể áp dụng những cách sau, để con phát triển tính chủ động một cách tự nhiên.
Bố mẹ nên làm gì giúp trẻ hình thành thái độ học tập chủ động?
Hướng dẫn trẻ từ bị động sang chủ động
Nếu bài tập về nhà được sắp xếp một cách thụ động, trẻ sẽ phản kháng, vì trẻ thường không thích bị kiểm soát. Tương tự như khi chúng ta làm một công việc và có người liên tục đứng bên cạnh chỉ đạo, cũng sẽ cảm thấy không thoải mái.
Ví dụ, hãy tưởng tượng rằng chúng ta đang nấu ăn và trong quá trình đó, mẹ đứng cạnh và liên tục ra lệnh: "Đã đến lúc thêm muối rồi." Khi chúng ta chuẩn bị giảm lửa, bà lại nói: "Con mau vặn nhỏ lửa đi, nếu không sẽ cháy đấy." Nếu trong suốt quá trình nấu ăn, chúng ta muốn tự mình thực hiện các bước, nhưng lại có người khác liên tục nhắc nhở phải làm thế này, làm thế kia, chúng ta sẽ dần hình thành tâm lý phản kháng.
Nếu bài tập về nhà được sắp xếp một cách thụ động, trẻ sẽ phản kháng.
Thực tế cho thấy, điều này cũng đúng với trẻ em. Ví dụ, một người mẹ vô tình có hành vi kiểm soát con bằng cách ra lệnh cho trẻ đi học về và làm bài tập về nhà trước khi chơi, điều này đã tước đi quyền tự chủ của trẻ. Nghe được yêu cầu lặp đi lặp lại hàng ngày, tâm lý của trẻ hẳn là khó chịu. Một số trẻ có nội lực mạnh mẽ sẽ phát triển tâm lý phản đối sự kiểm soát này.
Mặt khác, một đứa trẻ yếu hơn có thể ngoan ngoãn làm bài tập ngay khi về nhà vì sợ bị mẹ nhắc nhở. Tuy nhiên, trong quá trình này, trẻ vẫn mâu thuẫn với việc làm bài tập về nhà vì không phải là việc trẻ muốn, mà chỉ là việc ép buộc phải làm.
Trong hoàn cảnh như vậy, ngay cả khi trẻ hoàn thành bài tập về nhà, hiệu quả học tập cũng tương đối thấp. Do đó, bố mẹ có thể muốn trẻ chủ động làm bài tập về nhà, hãy hướng dẫn trẻ tự sắp xếp kế hoạch mà trẻ đã lập từ đầu. Sau đó cùng con xem xét nguyên nhân khiến kế hoạch thất bại và sửa chữa vào lần sau.
Liên kết bài tập về nhà và hạnh phúc
Bài tập về nhà đôi khi trở nên nhàm chán, làm cho trẻ thiếu cảm giác hoàn thành, đặc biệt là đối với những trẻ ở độ tuổi tiểu học chưa hình thành ý thức tự giác cao. Cảm giác nhàm chán này có thể xuất phát từ việc bài tập không được thiết kế phù hợp với khả năng của trẻ, hoặc do sự lặp lại đơn điệu của các bài tập.
Ngoài ra, khi trẻ làm sai, tâm lý của phụ huynh thường dễ trở nên căng thẳng và quát mắng trẻ, vô tình tạo ra áp lực và làm mất hứng thú của trẻ với việc làm bài tập. Điều này càng làm cho trẻ cảm thấy bài tập là một gánh nặng và một công việc khó khăn mà trẻ không muốn đối mặt.
Trong trường hợp trẻ không còn ý chí làm bài tập về nhà, sự hỗ trợ của động lực bên ngoài trở nên rất quan trọng. Phụ huynh có thể tạo ra một môi trường động lực, quan tâm đến quá trình học tập của trẻ.
Khi trẻ bày tỏ cảm xúc của mình, hãy lắng nghe và động viên.
Trong quá trình trẻ làm bài tập về nhà, hãy thường xuyên hỏi con xem liệu họ gặp khó khăn gì hay không. Khi trẻ bày tỏ cảm xúc của mình, hãy lắng nghe và động viên. Điều này giúp trẻ cảm thấy được quan tâm và được hỗ trợ, từ đó tạo ra một tinh thần tích cực, động lực để trẻ tiếp tục nỗ lực trong việc làm bài tập về nhà.
Ngoài ra, phụ huynh cũng có thể tạo ra những hoạt động thú vị và kích thích để làm bài tập. Ví dụ, có thể biến việc học thành trò chơi, sử dụng các phương pháp học tập sáng tạo và đa dạng để khuyến khích trẻ tham gia và tìm thấy niềm vui trong việc học tập. Điều quan trọng là tạo ra một môi trường tích cực, ủng hộ từ đó giúp trẻ phát triển ý thức tự giác.
Trở thành người bạn đồng hành với con
Nếu câu hỏi quá khó và trẻ thực sự không đủ khả năng để làm, trong trường hợp này, bố mẹ không nên nói rằng "đơn giản như vậy, tại sao lại không làm được?" Điều quan trọng là trẻ cần rất nhiều dũng khí để đối mặt với khó khăn.
Lúc này, nếu bố mẹ thể hiện thái độ căng thẳng, thường không giúp trẻ nâng cao năng lực mà ngược lại còn làm tăng thêm nỗi sợ hãi trước khó khăn. Khi trẻ gặp nhiệm vụ mà không làm được, sẽ cảm thấy chán nản và có xu hướng trì hoãn.
Vậy nếu trẻ gặp khó khăn vượt quá khả năng của mình, hãy trở thành người đồng hành cùng con, hỗ trợ và khẳng định tinh thần vượt khó của con.
Dù trẻ có thể không làm được bài tập đúng trong thời gian ngắn, nhưng về lâu dài, trẻ sẽ trở nên tự giác hơn. Khi gặp khó khăn, việc rút lui và trốn thoát không phải là điều dễ dàng, nhưng trẻ sẽ có nghị lực để tiếp tục nâng cao năng lực của mình.
Vì vậy, nếu trẻ không muốn làm bài tập về nhà, đừng quá lo lắng. Bài tập về nhà chỉ là một cách để nắm vững kiến thức. Điều quan trọng nhất là động lực học tập của trẻ. Chỉ khi trẻ có động lực học hỏi, sẽ tiếp tục phát triển theo hướng tích cực.
Bố mẹ nên khích lệ và hỗ trợ trẻ trong quá trình học tập, tạo cho con niềm tin vào khả năng và khám phá tiềm năng bên trong mình.
Điều quan trọng nhất là động lực học tập của trẻ.
