Trả lời các câu hỏi này để biết thêm về con.
Để bước đầu lượng giá về lĩnh vực ngôn ngữ của trẻ, bố/mẹ hãy đánh dấu Có hoặc Không với câu mô tả đúng nhất với trẻ ở thời điểm hiện tại.
Trí thông minh ngôn ngữ thể hiện qua sự nhạy cảm với ngôn ngữ (bao gồm cả ngôn ngữ nói và viết), năng lực lĩnh hội và sử dụng ngôn ngữ để đạt được những mục tiêu nhất định. Trí thông minh này thể hiện qua các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết, đồng thời, phân tích thông tin, giải quyết vấn đề và tạo ra các sản phẩm bằng ngôn ngữ nói và viết (chẳng hạn như giao tiếp, sáng tác văn học, hùng biện, diễn thuyết,…). Những người sở hữu loại trí thông minh này thường có năng lực ngôn ngữ tốt, ghi nhớ thông tin bằng ngôn ngữ một cách hiệu quả, sử dụng ngôn ngữ linh hoạt, sáng tạo phù hợp với chức năng, ngữ cảnh để giải quyết vấn đề.
Ở tuổi cuối tiểu học (9-11 tuổi), trẻ có ưu thế về trí thông minh ngôn ngữ thường có các biểu hiện sau:
- Quan tâm và say mê với các vấn đề liên quan đến văn học và ngôn ngữ (ví dụ: sách báo, thơ ca, ca dao tục ngữ, truyện tranh, thông tin truyền thông,…), và bắt đầu muốn khám phá và sáng tạo bằng cách sử dụng các hình thức ngôn ngữ khác nhau
- Trẻ có thể hiểu và phân tích các thông tin ngôn ngữ phức tạp và đưa ra những kết luận hợp lý
- Có vốn từ vựng phong phú, đa dạng, sử dụng từ ngữ hiệu quả
- Yêu thích và có ưu thế rõ rệt ở môn tiếng Việt, và/hoặc ngoại ngữ và các hoạt động đòi hỏi sử dụng ngôn ngữ (thuyết trình, hùng biện, sáng tác, hoạt náo, …)
- Các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết phát triển tốt. Trẻ dễ dàng tiếp nhận và truyền đạt thông tin một cách rõ ràng, mạch lạc, chính xác.
- Có tính tò mò, muốn tìm hiểu và khám phá thêm về ngôn ngữ, các tác phẩm văn học và các vấn đề liên quan đến ngôn ngữ.
- Có khả năng trình bày ý tưởng của mình một cách rõ ràng, thuyết phục và tạo ra ảnh hưởng đến người khác thông qua ngôn ngữ.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng trí thông minh ngôn ngữ của trẻ cuối tiểu học vẫn đang trong quá trình hình thành và phát triển. Do đó, cần cung cấp cho trẻ môi trường giáo dục tích cực, an toàn, để thúc đẩy trẻ phát triển các loại hình trí thông minh nói chung và trí thông minh ngôn ngữ nói riêng.
Để giúp trẻ cuối tiểu học phát triển trí thông minh ngôn ngữ, bố mẹ có thể:
- Đưa ra các nhiệm vụ, thử thách vừa sức và có độ khó tăng dần, đồng thời có sự khuyến khích, hỗ trợ phù hợp, để giúp trẻ phát triển năng lực ngôn ngữ
- Khuyến khích và tạo điều kiện cho trẻ học ngoại ngữ (giới thiệu cho trẻ một số trang web, khoá học phù hợp; đồng hành cùng trẻ trong quá trình khám phá và lĩnh hội một ngôn ngữ mới,…)
- Khuyến khích trẻ đọc sách, viết nhật ký, sáng tác văn thơ, tham gia vào các câu lạc bộ sách, câu lạc bộ sáng tác.
- Tạo ra các tình huống giao tiếp đa dạng, khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động như thuyết trình, hùng biện, phỏng vấn, văn nghệ, đàm thoại,… để phát triển kỹ năng nói và thuyết trình.
- Tạo môi trường sống và học tập tích cực, hứng thú để trẻ có thể phát triển ngôn ngữ một cách thuận lợi.
- Khuyến khích, động viên và đồng hành cùng trẻ, góp phần giúp trẻ tự tin và phát huy tài năng của mình, từ đó giúp trẻ phát triển trí thông minh ngôn ngữ một cách toàn diện và hiệu quả.
Bài viết có sự tham khảo của Tiến sĩ Kiều Thị Thanh Trà - Trưởng bộ môn Tâm lý học giáo dục, khoa Tâm lý học, trường Đại học Sư phạm TP.HCM
