Thói quen tốt là nền tảng giúp trẻ tập trung vào quá trình học tập, đạt được thành tích như mong đợi.
Nhiều chuyên gia giáo dục tin rằng, trẻ học tập kém thực chất liên quan đến việc hình thành thói quen ngay từ khi còn nhỏ. Vì vậy, khoảng cách về điểm số ở học sinh chính là khoảng cách về thói quen.
Để cải thiện khả năng học tập của trẻ, điều quan trọng là rèn luyện và phát triển những thói quen sau đây.
12 thói quen lành mạnh giúp trẻ học tập tốt hơn
Thói quen kính trọng, biết ơn thầy cô
Việc trẻ phải đối mặt với nhiều giáo viên dạy nhiều môn học khác nhau cùng một lúc là một thực tế không thể tránh khỏi trong hệ thống giáo dục hiện đại. Mỗi giáo viên đều có phong cách giảng dạy và quyền lực khác nhau, và trẻ cần phải thích nghi với từng giáo viên một cách linh hoạt.
Trong quá trình học, việc kính trọng và tôn trọng thầy cô là một yếu tố quan trọng. Trẻ cần nhận thức về vai trò quan trọng của giáo viên trong việc truyền đạt kiến thức.
Khi có sự tôn trọng và đánh giá cao giáo viên, trẻ sẽ dễ dàng hợp tác và học tập hiệu quả hơn. Đồng thời, việc thể hiện lòng biết ơn giáo viên cũng là một cách xây dựng mối quan hệ tốt.
Khi có sự tôn trọng và đánh giá cao giáo viên, trẻ sẽ dễ dàng hợp tác và học tập hiệu quả hơn.
Thói quen tự học và xem trước
Tự học là một cách quan trọng để giúp trẻ tiếp thu kiến thức. Trong quá trình học tập, giáo viên chỉ là người hướng dẫn, trẻ mới là chủ thể học tập thực sự, rất nhiều vấn đề trong học tập chủ yếu do trẻ tự giải quyết.
Đọc là một hình thức tự học chủ yếu, đọc sách giáo khoa có thể độc lập lĩnh hội kiến thức, nắm được nội hàm cốt yếu của các khái niệm, phân tích mối liên hệ giữa các kiến thức, ôn tập nhiều lần, hiểu tài liệu giảng dạy, đào sâu kiến thức và phát triển năng lực.
Bố mẹ nên khuyến khích trẻ xem trước bài học là biện pháp quan trọng để rèn luyện tinh thần học tập và khả năng tự học độc lập, nâng cao hiệu quả nghe giảng.
Đồng thời, tự tìm kiếm thông tin, nghiên cứu những điểm chính, trọng điểm của kiến thức mới, tìm ra những vấn đề khó để tập trung giải quyết trên lớp, chủ động nghe giảng và đưa ra quyết định.
Thói quen chú ý trong lớp
Học tập trên lớp có thể nói là nguồn kiến thức lớn nhất của học sinh cấp 2 nên việc tập trung trong lớp là rất quan trọng.
Trong lớp, trẻ phải tập trung, lắng nghe giáo viên giảng bài, lắng nghe kỹ bài phát biểu của các bạn trong lớp, nắm bắt những điểm mấu chốt, những khó khăn, nghi ngờ và tích cực suy nghĩ trong khi lắng nghe cẩn thận.
Nếu không thể tập trung trong quá trình này, trẻ có thể cố gắng dần dần lấy lại sự chú ý bằng cách ghi chép, suy nghĩ về các câu hỏi mà giáo viên nêu ra và tích cực trả lời các chủ đề của giáo viên.
Điều quan trọng nhất với trẻ khi nghe là so sánh, phân tích ý của thầy và ý của mình để tìm ra cách giải quyết vấn đề tốt nhất. Và trong quá trình đó, hãy cố gắng hiểu và ghi nhớ càng nhiều thứ càng tốt.
Trong lớp, trẻ phải tập trung, lắng nghe giáo viên giảng bài.
Thói quen quan sát cẩn thận và suy nghĩ tích cực
Quan sát sự vật khách quan là cách cơ bản nhất để tiếp thu kiến thức và là mắt xích cơ bản trong việc tìm hiểu sự vật.
Trẻ nên học cách quan sát, dần dần phát triển nhận thức quan sát, học các phương pháp quan sát phù hợp, hình thành thói quen quan sát tốt và phát triển kỹ năng quan sát nhạy bén.
Chỉ quan sát mà không suy nghĩ thì không phải là quan sát thực sự. Nhiều đứa trẻ luôn nói: Tại sao em học tốt nhưng khi đi thi lại không biết làm?
Các bước giải bài toán, công thức, định lý đều được ghi rất rõ ràng trong sách giáo khoa, trẻ có thể hiểu một cách tự nhiên.
Nếu trẻ không suy nghĩ trong khi đọc thì khi gấp sách lại, sẽ tự nhiên bối rối và không hiểu được các điểm kiến thức
Vì vậy, trong quá trình học tập, bố mẹ nên hướng dẫn trẻ kết hợp quan sát và tư duy, giỏi đặt câu hỏi, tích cực suy nghĩ về những vấn đề gặp phải trong quá trình học tập. Hay tích cực suy nghĩ về những câu hỏi mà giáo viên và bạn cùng lớp đặt ra, xử lý thông tin qua não bộ, sau đó tóm tắt những quy luật chung và đặc điểm của sự vật.
Giỏi đặt câu hỏi
Bố mẹ phải tích cực khuyến khích học sinh đặt câu hỏi, hỏi giáo viên, bạn cùng lớp và cả bố mẹ khi nghi ngờ vấn đề nào đó.
Kiến thức, học tập đòi hỏi phải đặt câu hỏi, bởi đây là biểu hiện của việc học tập tích cực. Trẻ có thể đặt câu hỏi là những học sinh có năng lực học tập mạnh, có tinh thần đổi mới.
Thói quen thảo luận, cân nhắc
Một chuyên gia từng nói rằng, "Học một mình không có bạn bè sẽ dẫn đến cô đơn và thiếu hiểu biết". Việc trao đổi học tập và ý tưởng giữa các bạn cùng lớp là rất quan trọng, khi gặp vấn đề thì bạn bè nên giúp đỡ, học hỏi lẫn nhau và bắt đầu thảo luận.
Mọi đứa trẻ đều phải nỗ lực để tiếp thu những ưu điểm của người khác và bù đắp những khuyết điểm của mình.
Trong quá trình trao đổi, học hỏi lẫn nhau, sự hiểu biết về các điểm kiến thức dần được đào sâu hơn.
Thói quen làm bài tập độc lập
Mục đích làm bài tập về nhà là để củng cố kiến thức đã học.
Một số trẻ luôn làm bài tập về nhà nhưng không có mục đích rõ ràng, có thói quen sao chép... Những thói quen xấu này ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc học của trẻ trong tương lai.
Vì vậy, bố mẹ nên rèn luyện cho trẻ thói quan làm bài tâp độc lập, tự mình lên ý tưởng giải quyết vấn đề...
Thói quen xem xét kỹ câu hỏi
Năng lực xem xét câu hỏi là sự thể hiện toàn diện các năng lực đa dạng của trẻ.
Bố mẹ hãy nhắc nhở trẻ chú ý đọc kỹ nội dung tài liệu, nắm bắt từ ngữ, từ khóa, hiểu đúng nội dung, đồng thời phải xem xét, suy ngẫm kỹ các nội dung chính như gợi ý, công thức, quy tắc, định luật, sơ đồ...
Đồng thời, trẻ cũng nên rèn luyện khả năng phát hiện những lỗi sai của mình trong bài tập, bài kiểm tra và sửa chữa kịp thời.
Thói quen suy ngẫm sau khi hoàn thành bài tập
Nói chung, sau khi hoàn thành các bài tập, trẻ nên suy ngẫm về năm cấp độ:
Đầu tiên, nó được tạo ra như thế nào? Phương pháp trẻ muốn sử dụng để giải quyết vấn đề là gì?
Thứ hai, tại sao trẻ làm điều này? Các nguyên tắc dựa trên để giải quyết vấn đề nào?
Thứ ba, tại sao trẻ lại nghĩ ra phương pháp này? Ý tưởng giải quyết vấn đề.
Thứ tư, còn có phương pháp nào khác không? Phương pháp nào tốt hơn? Hãy nghĩ ra nhiều cách để trau dồi tư duy.
Thứ năm, có thể đổi thành bài tập khác được không? Hãy nghĩ về một câu hỏi có nhiều biến thể để thúc đẩy tư duy khác biệt.
Tất nhiên, nếu xảy ra sự hiểu sai, trẻ nên suy ngẫm: Nguyên nhân sâu xa của việc hiểu sai là gì? Trẻ nên chú ý điều gì khi trả lời các câu hỏi trắc nghiệm tương tự? Làm thế nào để khắc phục những lỗi thường gặp?... Điều này sẽ giúp trẻ không ngừng hoàn thiện bản thân.
Bố mẹ nên rèn luyện cho trẻ thói quan làm bài tâp độc lập, tự mình lên ý tưởng giải quyết vấn đề...
Ôn tập lại bài đã học
Ôn tập là để tiếp thu kiến thức, hiểu sâu và ghi nhớ, đồng thời đạt được hiệu quả rút ra suy luận từ ví dụ này sang trường hợp khác.
Ôn tập là nhằm chắt lọc, tổng hợp những kiến thức, ý tưởng để giải quyết vấn đề, sao cho những kiến thức rời rạc, ký ức rời rạc có thể nối liền thành chuỗi, từ đó hệ thống hóa, tổ chức và tập trung kiến thức.
Việc ôn tập phải kịp thời, nếu ôn tập vượt quá giới hạn trí nhớ của con người sẽ mất thời gian gấp mấy lần và hiệu quả sẽ không tốt.
Trẻ nên cố gắng ôn lại mọi thứ trong ngày hôm đó hàng ngày, tóm tắt hàng tuần và ôn lại một cách tổng quát sau khi học xong một chương.
Tóm tắt lại những kiến thức đã học, nắm được những điểm mấu chốt và trọng điểm cần nắm vững, đồng thời so sánh và hiểu các khái niệm dễ nhầm lẫn.
Mỗi khi học một chuyên đề, trẻ nên nối các điểm kiến thức rải rác trong mỗi chương thành từng dòng, bổ sung bề mặt, tạo thành một mạng lưới để kiến thức đã học có hệ thống, đều đặn, có cấu trúc, chỉ bằng cách này trẻ mới có thể kết nối thông suốt những kiến thức đã học.
Thói quen sắp xếp các bộ câu hỏi sai
Thông thường, khi có thắc mắc hoặc sai sót, trẻ nên lấy một tờ giấy viết ra, xem thường xuyên rồi vứt đi sau khi đọc một lúc và ghi nhớ.
Sử dụng một cuốn sổ tay đặc biệt để viết ra những câu hỏi có giá trị và tìm một số loại câu hỏi có thể chấp nhận được, các điểm kiến thức liên quan ở cùng cấp độ, đồng thời nghiên cứu những điểm tương đồng và khác biệt của chúng, cũng như các kỹ năng và phương pháp giải quyết vấn đề.
Thói quen đánh giá khách quan
Hãy phát triển những thói quen tốt để đối xử đúng đắn với bản thân và người khác, đối xử đúng đắn với những thành công và thất bại, cũng như đối xử đúng đắn với điểm kiểm tra.
Nếu trẻ đánh giá được khách quan kết quả hoạt động học tập của mình và của bạn cùng lớp thì đó là biểu hiện của tâm lý lành mạnh.
Chỉ khi đánh giá khách quan bản thân và người khác, trẻ mới có thể đánh giá được sự tự tin và nhận ra những khuyết điểm, từ đó đạt được mục tiêu tốt, không ngừng suy ngẫm và theo đuổi sự tiến bộ.
Chỉ khi đánh giá khách quan bản thân và người khác, trẻ mới có thể đánh giá được sự tự tin.
3 bước để phát triển thói quen học tập tốt
Sau khi giúp trẻ hiểu ý nghĩa của việc phát triển thói quen học tập tốt, nhận ra giữa thói quen học tập tốt và xấu. Bố mẹ nên trau dồi cho con những thói quen tốt và khắc phục những thói quen xấu, nhằm giúp trẻ đạt kết quả học tập tốt hơn.
Để phát triển thói quen học tập tốt, hãy làm theo các bước sau:
Bắt đầu kiên nhẫn và tăng tốc dần dần
Để phát triển thói quen học tập tốt, bước đầu tiên là trẻ phải giữ lời hứa và kiên quyết.
Ví dụ: Lên kế hoạch ghi nhớ 10 từ tiếng Anh mỗi ngày.
Nhận thức được sự nguy hiểm của thói quen học tập xấu, khắc phục chúng một cách tự động và có ý thức.
Sau khi xây dựng kế hoạch học tập, hãy hoàn thành kế hoạch học tập thường xuyên và định lượng.
Nếu trẻ quyết tâm nâng cao thành tích học tập của mình, bản thân phải làm mọi thứ có thể để khai thác tiềm năng học tập của mình.
Bố mẹ phải giám sát quá trình học tập của con và điều chỉnh sớm.
Kiểm soát thời gian, không gian và kiềm chế bản thân
Hành vi của con người phần lớn bị ảnh hưởng bởi các yếu tố tình huống. Vì vậy, trong quá trình hình thành thói quen, khi khả năng tự chủ của bản thân chưa mạnh mẽ, trẻ nên bắt đầu bằng việc kiểm soát thời gian hoạt động và không gian hoạt động của bản thân để kiềm chế hành vi của mình.
Về mặt thời gian, từ lúc trẻ thức dậy đến khi đi ngủ vào ban đêm, các nội dung, hoạt động học tập ý nghĩa đều được sắp xếp sao cho một ngày không bị lãng phí và thời gian không bị lãng phí.
Về mặt không gian, trẻ nên được hướng dẫn kiểm soát chặt chẽ phạm vi hoạt động của mình và hạn chế đặt những đồ vật không liên quan đến việc học trong không gian học tập hàng ngày như máy chơi game, máy tính, đĩa CD...
Nếu thỉnh thoảng có sai lệch cần điều chỉnh kịp thời
Hầu hết học sinh đều có khả năng tự chủ kém, trong quá trình hình thành thói quen dễ lặp lại, trì hoãn, chiếu lệ, buông thả,… và có xu hướng làm theo cảm xúc của mình.
Điều này đòi hỏi bố mẹ phải giám sát chặt chẽ quá trình học tập của con và điều chỉnh sớm.
Ví dụ, bố mẹ nhận thấy chữ viết của mình không đều, hay mất tập trung trong giờ học, chưa thực hiện hoặc hoàn thành kế hoạch học tập, thường dành nhiều thời gian để xem TV.... hãy giúp con điều chỉnh ngay.
Việc hình thành thói quen cũng giống như đi bộ, nếu trẻ thấy con đường mình đang đi là sai thì hãy kịp thời điều chỉnh cho đúng đường.
