Việc tạo ra một môi trường gia đình tích cực có ảnh hưởng sâu sắc đến phát triển EQ của trẻ.
Trong thế giới hiện đại, nơi sự cạnh tranh ngày càng trở nên khốc liệt, việc trang bị cho trẻ kiến thức, các kỹ năng mềm, đặc biệt là trí tuệ cảm xúc (EQ), đã trở nên thiết yếu. EQ cao góp phần vào sự phát triển cá nhân, ảnh hưởng đến mối quan hệ xã hội và khả năng thích ứng khi môi trường thay đổi.
Trí tuệ cảm xúc (EQ) là khả năng nhận biết, hiểu và quản lý cảm xúc của bản thân cũng như của người khác. Một người có EQ cao có khả năng giao tiếp hiệu quả, xây dựng mối quan hệ tích cực và giải quyết xung đột khéo léo. Trong bối cảnh xã hội ngày nay, EQ trở thành một yếu tố quyết định không kém gì IQ (trí thông minh) trong việc đạt được thành công và hạnh phúc.
Ảnh minh họa.
Trẻ em có EQ cao thường phát triển kỹ năng giao tiếp tốt hơn. Trẻ biết cách lắng nghe, diễn đạt cảm xúc và ý kiến một cách rõ ràng. Nhằm hòa nhập tốt hơn với bạn bè, tạo nền tảng vững chắc cho sự nghiệp sau này.
Một trong những lợi ích lớn nhất của EQ là khả năng quản lý cảm xúc. Trẻ EQ cao có thể nhận diện và điều chỉnh cảm xúc của bản thân, giảm thiểu cơn giận dữ hoặc lo âu.
Trẻ cũng biết cách xem xét nhiều khía cạnh của vấn đề và tìm ra giải pháp phù hợp. Điều này rất quan trọng trong việc đối mặt với những thách thức trong học tập và cuộc sống.
Thạc sĩ tâm lý Nguyễn Ngọc Vui
Thưa chuyên gia, vì sao EQ cao lại quan trọng với trẻ em ngày nay?
Thực tế, EQ cao là yếu tố quan trọng không chỉ ở xã hội hiện đại ngày nay mà còn thể hiện trong bất cứ thời đại nào. Ở giai đoạn hiện tại con người đông hơn, các mối quan hệ trở nên đa dạng, phức tạp, có nhiều phương tiện, tính tổ chức cũng trở nên đại trà.
Đồng thời, trẻ em ở xã hội hiện đại tăng tiếp xúc giữa các mối quan hệ, các thiết bị điện tử (điện thoại, TV...) vì vậy EQ càng trở nên quan trọng. Thực tế, EQ cũng ảnh hưởng đến cuộc sống của người lớn, người gia, bất kỳ ai... Tuy nhiên, trẻ em đang phát triển, độ tuổi quyết định cho cả tương lai sau này. Vì vậy, trẻ cần được rèn luyện EQ để hỗ trợ quá trình trưởng thành thuận lợi hơn.
Nghiên cứu Đại học Harvard: EQ chiếm 80% khả năng thành công của một người, vậy có nghĩa trẻ EQ không cao khả năng thành công sẽ thấp hơn? Bố mẹ nên làm gì giúp trẻ cải thiện EQ?
Hiện nay chưa có nghiên cứu nào cho thấy trẻ EQ thấp giảm khả năng thành công. Tuy nhiên, khi tôi làm việc cùng các doanh nghiệp, các nhà tuyển dụng đều đồng thuận rằng họ sẵn sàng tuyển nhân sự có chỉ số IQ (chỉ số logic) thấp, nhưng chỉ số EQ cao. Vì vậy, trẻ có EQ cao sẽ là điểm cộng, lợi thế tốt hơn.
Trẻ có số EQ cao phản ánh ở 5 phạm vi:
- Nhận thức bản thân tốt (tôi là ai, tôi đang cảm thấy thế nào, điểm mạnh, điểm yếu, sở thích...)
- Khả năng quản lý bản thân cao (quản lý cảm xúc, thời gian, tài chính...)
- Khả năng phục hồi, vực dậy bản thân (đối diện và vượt qua căng thẳng)
- Thể hiện sự thấu cảm đối với mọi người (Biết lắng nghe, đồng cảm, chia sẻ với người khác). Đây là yếu tố quan trọng, ảnh hưởng đến giao tiếp, kết nối các mối quan hệ về sau.
- Giao tiếp xã hội tốt ( Cách giao tiếp, thuyết trình, khả năng từ chối, tạo ấn tượng...)
Bố mẹ nên thường xuyên trò chuyện với trẻ về cảm xúc. Hỏi trẻ cảm thấy thế nào trong các tình huống cụ thể và khuyến khích trẻ diễn đạt cảm xúc của mình.
Dạy trẻ các từ ngữ để mô tả cảm xúc như vui, buồn, giận dữ, lo lắng,..
Bố mẹ nên thể hiện cách quản lý cảm xúc một cách tích cực. Trẻ sẽ học hỏi từ cách bố mẹ xử lý các tình huống căng thẳng hoặc khó khăn. Hay khi trẻ thấy bố mẹ thể hiện sự đồng cảm với người khác, sẽ học được giá trị của việc hiểu và chia sẻ cảm xúc.
Khi trẻ gặp khó khăn, hãy để trẻ tự tìm cách giải quyết vấn đề. Hướng dẫn trẻ phân tích tình huống và tìm ra giải pháp thay vì can thiệp ngay lập tức.
Hãy giúp trẻ hiểu tầm quan trọng của việc xây dựng và duy trì các mối quan hệ tích cực. Khi trẻ thấy ai đó buồn hoặc gặp khó khăn, hãy hỏi trẻ cảm thấy thế nào và làm gì để giúp đỡ....
Có nhận định cho rằng nuôi con có EQ cao bố mẹ hãy dạy con qua 5 giác quan (Thị giác, Xúc giác, thính giác, khứu giác, vị giác) chuyên gia nghĩ sao về điều này?
Việc hướng dẫn trẻ cải thiện EQ thông qua 5 giác quan là điều cần thiết, bởi trẻ không chỉ trải nghiệm thông qua việc học trên lớp, mà còn cần trong quá trình thực tế.
Trẻ học hỏi hiệu quả nhất thông qua trải nghiệm thực tế. Khi trẻ được khuyến khích sử dụng các giác quan để khám phá thế giới xung quanh, chúng sẽ phát triển khả năng nhận diện cảm xúc và phản ứng một cách nhạy bén hơn. Việc cải thiện EQ từ 5 giác quan nên thực hiện luân phiên và đồng đều, không nên chỉ tập trung vào một giác quan nhất định.
Ví dụ, nếu bố mẹ chỉ tập trung vào thị giác, trao cho trẻ điện thoại, TV để xem mỗi ngày, điều này vô tình tạo ra hệ lụy khác.
Việc tạo ra một môi trường gia đình tích cực có ảnh hưởng ra sao đến sự phát triển EQ của trẻ?
Việc phát triển cảm xúc tích cực sẽ đến khi chính trẻ được trải nghiệm, hiểu được cảm xúc của mình đang diễn ra thế nào, có khả năng phân tích nguyên nhân vì sao trải qua cảm xúc đó, thể hiện hành vi cụ thể nào...
Vì vậy, một gia đình tích cực tạo ra sự kết nối mạnh mẽ giữa các thành viên, giúp trẻ cảm thấy được yêu thương và chấp nhận. Điều này thúc đẩy sự phát triển sự tự tin.
Khi tạo ra một không gian an toàn, khuyến khích giao tiếp và phát triển kỹ năng, bố mẹ sẽ giúp trẻ phát triển EQ mạnh mẽ, từ đó chuẩn bị cho trẻ những kỹ năng cần thiết để thành công trong cuộc sống.
