Việc trẻ trở nên cáu kỉnh, hay nóng giận là phần tất yếu trong phát triển tính cách, nhưng bố mẹ có thể dùng 3 cách sau để nuôi dưỡng con thành đứa trẻ ngoan, vâng lời hơn.
Một phụ huynh chia sẻ trên diễn đàn gia đình rằng, đứa con trai thích hờn dỗi và thờ ơ với người khác, và sẽ nhốt mình trong phòng rất lâu.
Từ chối nói chuyện với bố mẹ, dù có nói thì hai câu cũng sẽ nổi giận. Thường coi những lời nhắc nhở của bố mẹ là những lời chỉ trích. Những điều này khiến vợ chồng chị lo lắng, đôi khi bất lực với con,
Thực tế, khi đến tuổi thiếu niên, đứa trẻ ngoan ngoãn và nhạy cảm cũng sẽ dễ trở thành một người xa lạ. Ngay cả những cuộc trò chuyện bình thường nhất hàng ngày cũng trở thành nguyên nhân gây ra những cuộc cãi vã giữa bố mẹ và con.
Trong thời niên thiếu, đặc biệt là trẻ em từ 8 đến 12 tuổi, các em đang trải qua sự va chạm về sinh lý, giao tiếp giữa các cá nhân, cảm xúc và khả năng nhận thức, đồng thời đang trải qua những thay đổi to lớn về thể chất và tinh thần. Thực ra, không phải trẻ không muốn hòa hợp, mà đôi khi trẻ cũng có những khó khăn không thể giải thích.
Có hai hệ thống chính trong não của chúng ta, một là hệ thống cảm xúc bao gồm hệ thống amygdala và limbic, và hệ thống còn lại là hệ thống kiểm soát bao gồm thùy trán (vùng não để hành động, ra quyết định, phán đoán đúng sai và tự kiểm soát).
Trong số đó, hệ thống cảm xúc dần trưởng thành trong độ tuổi thiếu niên, nhưng hệ thống kiểm soát không trưởng thành cho đến sau 20 tuổi. Khoảng cách trong sự phát triển trí não khiến trẻ thường đưa ra những quyết định sai lầm và không xử lý được những cảm xúc, suy nghĩ tiếp tục nổi lên. Vì vậy, điều này khiến bố mẹ khó có thể trò chuyện vui vẻ với con trong giai đoạn này.
Trên thực tế, xung đột giữa bố mẹ và con cái có hai nguyên nhân: Thứ nhất, ấn tượng của bố mẹ về con cái vẫn còn đọng lại trong quá khứ. Thứ hai, bố mẹ muốn bảo vệ và can thiệp quá nhanh để giúp đỡ, khi con cố gắng để giải quyết vấn đề, điều này sẽ mang lại cảm giác thất vọng mạnh mẽ cho trẻ.
Vậy bố mẹ nên dạy thế nào để những đứa trẻ sắp bước vào tuổi dậy thì hoặc đang ở độ tuổi vị thành niên sẵn sàng mở rộng đôi tai và lắng nghe? Theo chuyên gia, có 3 phương pháp sau đây, bố mẹ có thể áp dụng để dạy con ngoan hơn.
Sử dụng ngôn ngữ trung lập một cách khéo léo
Chắc hẳn bạn chưa bao giờ nói những lời như: “Đừng chơi game nữa”, “Mau làm bài tập đi”, “Muốn hoãn lại lúc mấy giờ”, “Đừng nói nhảm nữa”, “Đừng cãi lại”…
Việc sử dụng những giọng điệu ra lệnh này để nói chuyện với con, liệu trẻ sẽ lắng nghe không? Theo chuyên gia dĩ nhiên là không!
Tuy nhiên, nếu bố mẹ biết cách sử dụng ngôn ngữ trung lập có thể khiến trẻ trở nên ngoan hơn.
Sử dụng ngôn ngữ trung lập một cách khéo léo.
Ví dụ, nếu bạn muốn con làm bài tập về nhà thì “Nếu bây giờ con không làm bài tập, mẹ lo sau này sẽ về muộn. Mẹ không muốn ngày mai con bị giáo viên khiển trách ”.
Một ví dụ khác là khi con đang chơi game và bố mẹ muốn con đi ngủ sớm: “Bây giờ đã muộn rồi, nếu con không ngủ sớm, mẹ lo ngày mai con sẽ thức dậy muộn”.
Nói một cách đơn giản, cốt lõi của cuộc trò chuyện là: Ngôn ngữ trung lập và giọng điệu quan tâm.
Hãy để con cảm nhận được sự tin tưởng của bố mẹ
“Con có nghe không?”, “Con lại chơi game nữa à?”, “Con đã làm bài tập về nhà chưa?”… Những lời nhắc nhở đầy nghi ngờ này đang dần làm tổn thương trái tim mỏng manh của trẻ thơ.
Bố mẹ thường yêu thương và xuất phát điểm đều là vì lợi ích của con, nhưng những lời trên có thể khiến trẻ cảm thấy khó chịu, không tin tưởng, bị tấn công hoặc thậm chí là bị đe dọa.
Để bảo vệ bản thân, trẻ sẽ phản ứng nhạy cảm hơn với mọi điều bố mẹ nói.
Hãy để con cảm nhận được sự tin tưởng của bố mẹ.
Hòa đồng với trẻ đang bước vào tuổi dậy thì là một kiến thức vô cùng sâu sắc, đặc biệt là học sinh THCS đang ở đỉnh cao nổi loạn. Vì vậy, bố mẹ nên sử dụng ngôn ngữ tin cậy hơn để nói chuyện với con.
Ví dụ, nếu trẻ trách mắng ai đó: “Mẹ tin con biết rằng việc nói bậy là sai”. Sau đó, dừng lại để trẻ có thời gian phản ứng. Sau đó hãy hỏi, "Con có thể nói cho mẹ biết tại sao con lại làm như vậy không?" Lúc này, đứa trẻ sẽ rất ngạc nhiên: Con đã chửi bới người khác rồi mà mẹ vẫn tin sao?
Điều trẻ ở giai đoạn này cần nhất là được hiểu và tin tưởng. Thường sử dụng ngôn ngữ nhẹ nhàng nhằm đưa thêm không gian cho cuộc đối thoại giữa bố mẹ và con cái.
Trau dồi kỹ năng xã hội và để trẻ học cách tự giải quyết vấn đề
Khả năng xã hội rất quan trọng trong cuộc sống của trẻ, chẳng hạn như có thể hòa hợp với bạn bè, có thể bình tĩnh giải quyết xung đột với người khác hoặc thành viên gia đình hoặc gặp phải những thất bại.
Trẻ vị thành niên đang trong giai đoạn tìm kiếm bản thân, mong muốn được giống người lớn nhưng thùy trước trán chưa trưởng thành và khả năng xã hội chưa đạt đến trình độ ổn định, nên không biết cách giải quyết xung đột.
Độ tuổi 8-12 là giai đoạn quan trọng trước khi trẻ bước vào tuổi thiếu niên và nổi loạn. Nếu cha mẹ muốn con có tính tự giác, tự lập và an toàn thì phải trau dồi khả năng xã hội cho con.
Trau dồi kỹ năng xã hội và để trẻ học cách tự giải quyết vấn đề.
Bố mẹ có thể hướng dẫn và khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động xã hội nhóm, như câu lạc bộ, đội nhóm thể thao hoặc các hoạt động ngoại khóa. Nhờ tham gia vào những hoạt động này, trẻ có cơ hội tương tác với những người cùng trang lứa và học hỏi kỹ năng xã hội từ việc làm việc nhóm, thể hiện sự tôn trọng và lắng nghe ý kiến của người khác.
Ngoài ra, gia đình có thể tạo ra một môi trường ủng hộ và khuyến khích trẻ phát triển khả năng xã hội bằng cách thực hiện các hoạt động như chơi trò chơi gia đình, tham gia vào các dự án từ thiện hoặc thưởng thức các hoạt động giải trí cùng nhau. Những hoạt động này không chỉ giúp trẻ rèn luyện kỹ năng xã hội mà còn tạo ra sự gắn kết và niềm vui.
