Câu chuyện cho thấy quan niệm dân gian xưa về phúc lộc trời ban.
Nội dung truyện cổ tích chum vàng, chum rắn
Xưa có người nhà nghèo, một hôm ra ruộng cày, cày thấy một chum vàng. Người ấy đào lên, lễ mễ bưng để trên bờ ruộng.
Tối về nhà khoe với vợ rằng: “Hôm nay tôi đi cày, bắt được một chum vàng to. Tôi bưng để trên bờ ruộng”.
Vợ bảo: “Của trời đã cho sao không mang về. Ngộ đêm nay có đứa nào lấy mất thì làm thế nào?”
Chồng nói: “Thật có phải của trời cho, thì tự nhiên đem về nhà này, chẳng đứa nào lấy được cả. Mà không thật của trời cho, đứa nào nó lấy thì lấy tôi không tiếc”.
Đang lúc hai vợ chồng trò chuyện với nhau thì có hai thằng kẻ trộm rình ở ngoài nhà, nó nghe được hết cả. Hai thằng bèn bảo nhau tìm ra bờ ruộng.
Quả nhiên, thấy chum vàng ở đấy. Hai thằng lấy làm mừng rỡ, vội vàng khiêng về nhà. Nhưng đến lúc mở ra, trợn trừng, trợn trạc định chia nhau, thì vàng chẳng thấy đâu, chỉ thấy đầy một chum rắn. Hai thằng sợ hãi, chưa kịp đổ ra xem, thì trời đã sáng, vội đậy nắp lại để giấu một nơi.
Ảnh minh họa.
Sáng hôm sau, người kia lại ra ruộng cày, thì chẳng thấy chum vàng đâu nữa. Xong buổi cày, về nhà, vợ hỏi: “Thế nào? Chum vàng làm sao?”
Chồng nói: “Hôm qua tôi để chum vàng bên bờ ruộng rõ ràng. Hôm nay tôi đi cày không thấy đâu nữa. Không biết đứa nào nó đem đi đâu rồi ấy”.
Vợ bảo: “Ai bảo con người khờ dại thế ! Của đã bắt được mà không đem về. Bỏ ở giữa trời, thì tất có đứa nó phải khiêng đi, yên làm sao được!”
Lúc hai vợ chồng nói chuyện, thì ra hai thằng kẻ trộm lại rình, chúng nghe rõ cả đầu đuôi, lấy làm tức giận, bảo nhau rằng: “Rắn mà nó trông ra vàng ! Hai vợ chồng nó đang tiếc với nhau ! Ta lại đem ra bờ ruộng”.
Nói rồi, hai thằng liền về nhà, khiêng cái chum vàng đem ra bờ ruộng trả. Sáng hôm sau, người kia ra đi cày thì lại thấy cái chum ở đấy rồi. Người ấy đem mở ra xem thì lại thấy vàng vẫn còn nguyên như trước.
Tối về nhà, lại khoe với vợ rằng: “Này nhà nó này! Tôi đã bảo mà, của trời đã cho mình, thì chẳng ai lấy được. Hôm nay, tôi đi cày lại thấy chum vàng ở bờ ruộng”.
Vợ nói: “Thôi đi đừng nói lếu nữa đi. Cứ nay bắt được chum vàng, mai đã mất chum vàng… Ai mà tin được!”
Chồng bảo: “Thì thật mà! Tôi lại thấy cái chum ở bờ ruộng, tôi mở ra xem rõ ràng có vàng thật mà, nhưng tôi chẳng đem về làm gì. Có phải của trời cho, thì tự khắc nó phải bò về nhà”.
Đêm hôm ấy hai thằng kẻ trộm vẫn còn rình nữa, nghe thấy hai vợ chồng nhà ấy nói chuyện, lấy làm tức mình, bảo nhau rằng: “Ừ mày bảo nó bò về nhà, thì ông cho nó bò về để cắn chết cả hai vợ chồng mày cho bõ ghét”.
Rồi hai thằng mò ra bờ ruộng, con mắt tráo trưng mở chum ra xem lại. Quả nhiên thấy lúc nhúc những rắn. Chúng vội vàng đậy nắp lại, và khiêng bỏ vào nhà người cày ruộng, rồi chạy mất.
Người kia sáng dậy, ra vườn, thấy chum vàng ở đấy rồi, gọi vợ lại bảo: “Bu nó này! Tôi nói có sai đâu! Của trời đã cho thì tự nhiên nó phải bò về nhà. Cái chum vàng ở kia kìa rồi. Bu nó ra mà xem”.
Vợ chạy ra xem, thì quả nhiên đầy một chum vàng thật. Bấy giờ chồng mới chịu lấy vàng cất vào trong nhà. Và từ đó, hai vợ chồng mới đem cái vàng ấy mà làm giàu làm có, ăn tiêu rất sung sướng. Vì tích này mới rõ câu:
“Số giàu đem đến nhửng nhưng,
Lọ là con mắt tráo trưng mới giàu”. Là có nghĩa vậy.
Thử tài trí nhớ qua những câu đố vui
Một hôm anh chàng nhà nghèo đi cày ruộng thì nhặt được cái gì?
Chum vàng.
Chum rắn.
Anh chàng sau khi nhặt được chum vàng thì đặt chum ở đâu?
Trên bờ ruộng.
Dưới bờ sông.
Hai tên trộm lén mở chum của anh nhà nghèo, nhưng bên trong có gì?
1.000 lượng vàng.
Chum rắn.
