Câu chuyện ca ngợi tình cảm anh em trong gia đình, cũng như giải thích nguồn gốc ra đời của Dế Mèn ngày nay.
Nội dung truyện cổ tích sự tích con Dế Mèn
Văn Lang và Văn Linh là hai anh em cùng cha khác mẹ. Văn Linh mồ côi mẹ từ bé và là con bà cả nên tuy kém Văn Lang 5 tuổi nhưng vẫn là anh. Hai anh em chơi với nhau thân thiết không khác gì cùng một mẹ. Tuy nhiên, mẹ của Văn Lang thì trái lại, coi Văn Linh chẳng khác kẻ thù.
Văn Linh ngày một lớn khôn, người bố cho chàng theo nghiệp sách đèn. Còn Văn Lang thì từ lâu đã theo bố tập quen nghề cày cấy. Nhà họ vốn có của ăn của để, có nhà ngói cây mít, ruộng sâu ao cá thuộc vào loại khá giả nhất trong vùng.
Đột nhiên, người bố ốm nặng rồi qua đời. Người dì ghẻ ngoài mặt đối đãi với Văn Linh ngọt ngào tử tế, nhưng trong bụng luôn muốn nhổ cái gái trước mắt. Là con đích, Văn Linh sẽ được gần như toàn bộ tài sản. Còn mẹ con Văn Lang thì nhiều lắm cũng được vài ba mẫu ruộng xấu với một cái trại ở bên kia đồi.
Tục lệ đã đặt ra số phận của hai anh em là như vậy. Người dì ghẻ bỗng nảy ra âm mưu giết chết con chồng để chiếm lấy tất cả gia tài. Ý nghĩ ấy ngày một nung nấu trong lòng người đàn bà ác độc, nhất là sau khi người chồng qua đời.
Một hôm, bà ta sai hai anh em mang tiền đi mua gỗ. Trước khi đi, bà gọi Văn Lang vào buồng riêng dặn dò:
– Con ơi! Con hãy tìm cách khử nó đi. Rừng nhiều thú dữ, sức con thì khỏe gấp đôi nó. Nếu khôn khéo và kín đáo thì con chẳng sợ tội vạ gì hết!
Ảnh minh họa.
Người mẹ còn rỉ tai:
– Có trừ nó đi thì chúng ta mới mong được sung sướng…
Văn Lang không muốn nghe lời mẹ, nhưng cũng không muốn làm phật ý mẹ. Chàng cứ giả tảng vâng lời và khăn gói ra đi. Đến cửa rừng, Văn Lang nói thật cho Văn Linh biết mọi việc, rồi bảo:
– Mẹ em trước sau cũng sẽ tìm cách hãm hại anh. Vậy anh hãy tìm cách trốn đi. Số tiền mua gỗ, anh hãy cầm lấy tất cả mà tiêu. Sau này khi trưởng thành hơn, có cơ hội, chúng ta sẽ gặp lại nhau.
Khi Văn Linh đi rồi, Văn Lang bẫy một con thú rừng, lấy máu bôi khắp nơi, rồi trở về nói cho mẹ biết mình đã hoàn thành công việc. Mặt khác, chàng cũng nói với mọi người rằng anh mình đã bị hổ vồ mất tích. Xóm làng không một ai nghi ngờ. Người mẹ kế cho là âm mưu của mình đã đạt được, từ đấy không còn lo lắng gì nữa.
Lại nói về chuyện Văn Linh, chàng buồn bã từ giã Văn Lang ra đi. Một thân một mình chưa từng rời khỏi nhà bao giờ, nay bơ vơ giữa vùng đất xa lạ, chàng ngập ngừng không biết đi đâu. Loanh quanh mãi, cuối cùng một đêm nọ, chàng tìm về mộ mẹ, úp mặt lên mộ than khóc rồi ngủ quên.
Ở dưới mồ, mẹ chàng nghe thấy thế, thương con quá, bèn hiện lên thành một con chim phường hoàng lớn, ấp con vào đôi cánh ngủ. Thấy trời sắp sáng, phượng hoàng dùng chân quắp lấy Văn Linh rồi bay đi rất xa. Tới một hòn núi cao thì hạ cánh xuống.
Tỉnh dậy, Văn Linh vô cùng sửng sốt, nhưng phượng hoàng đã nói:
– Con đừng sợ. Con chim này chính là hóa thân của mẹ. Con hãy ở đây một thời gian, chớ có trở về kẻo mà nguy hiểm. Rồi mẹ sẽ hàng ngày đến với con.
Nói rồi, phượng hoàng hóa ra nhà cửa và mọi đồ ăn thức dùng để cho Văn Linh có thể sinh sống tại đấy. Sợ con sao nhãng việc học tập, phượng hoàng lại mang sách vở đến cho con ôn luyện. Ban ngày phượng hoàng biến đi, nhưng đêm đến, chim lại bay đến chỗ Văn Linh ở để bảo vệ chàng. Tờ mờ sáng, phượng hoàng còn cất tiếng kêu vang để đánh thức con dậy học, rồi mới chịu cất cánh bay về.
Bấy giờ, ở phía dưới núi có một xóm dân cư thưa thớt, trong xóm có nhà một cô gái tên là Ngọc Châu. Ngọc Châu người đẹp như hoa mà chưa kết duyên với ai. Nàng ở cùng một cô hầu gái tên là Hồng. Hai người sống nương tự vào nhau, lấy nghề dệt vải nuôi thân.
Từ dạo Văn Linh đến ở trên núi, cả hai lấy làm lạ, không hiểu vì sao trên núi xưa nay vắng bóng người, thế mà lúc này cứ mờ sáng, khi họ ngồi vào khung cửi bắt đầu công việc đã nghe thấy tiếng chim phượng kêu, rồi nghe tiếng đọc sách sang sảng cho đến sáng.
Một hôm gà gáy canh năm, ngọn đèn trong nhà bị tắt, Ngọc Châu bảo Hồng lên núi xin lửa của người học trò. Hôm ấy, Văn Linh dậy sớm thắp đèn ngồi học thì nghe có tiếng gọi cửa. Sau khi cho lửa, chạng cũng mạnh dạn hỏi vay cô gái một hũ dầu [3] vì dầu nhà mình đã cạn. Nàng Hồng chỉ nhà để chàng xuống lấy. Nhờ đó, Văn Linh và Ngọc Châu làm quen với nhau.
Thế là chàng đã có bạn xóm giềng, tối lửa tắt đèn có nhau. Tình cảm của họ lâu dần trở nên sâu đậm, nên duyên vợ nên chồng. Đám cưới cử hành đơn giản nhưng cũng rất vui. Từ nay bên anh đọc sách, bên nàng quay xa, cảnh đầm ấm ấy không ai hơn được.
Được con báo tin, chim phượng hoàng mang tới quần áo và tiền bạc. Rồi từ đó không còn trở lại nữa.
Sau những năm tháng miệt mài đèn sách, Văn Linh lều chiếu đi thi. Chàng sung sướng khi nghe loa truyền có báo có tên mình có trên bảng vàng.
Ngày vinh quy, cờ quạt chiêng trống và quân gia rầm rộ kéo về làng quê. Thấy anh vinh hiển trở về, Văn Lang hết sức mừng rỡ. Trong khi ấy, người dì ghẻ nghe tin hết sức bất ngờ, không kịp trốn đi. Vì quá sợ hãi và hoảng loạn mà chết. Sau khi chết, bà ta hóa thành con Dế Mèn, suốt ngày đêm rên rỉ vì ân hận hay tiếc rẻ cái cơ ngơi không phải của mình.
Thử tài trí nhớ qua những câu đố vui
Văn Linh kém Văn Lang bao nhiêu tuổi?
4 tuổi.
5 tuổi.
Văn Lang theo bố làm nghề gì?
Nghề dạy học.
Nghề cày cấy.
Người mẹ kế sai hai anh em mang tiền đi mua gì?
Mua gỗ.
Mua thuyền.
