Trẻ càng rụt rè thì khuyến khích cũng vô ích, chỉ có cách này thì trẻ mới dũng cảm được
Chúng ta dễ dàng quan sát thấy nhiều đứa trẻ hễ thấy người lạ là trốn sau người nhà, vào lớp không bao giờ dám giơ tay phát biểu, thấy bạn chơi với nhau thì rõ ràng muốn tham gia, nhưng lại không dám đến chơi cùng.... Điều này khiến nhiều pụ huynh nghĩ rằng con họ nhút nhát, sợ điều này điều kia và không có tương lai.
Nhưng khi trẻ lớn hơn, khả năng nhận thức của trẻ cũng trở nên mạnh mẽ hơn. Lúc này, đứa trẻ sẽ có những hiểu biết mới về sự việc, và cũng bắt đầu nhận ra sự nguy hiểm của một số thứ.
Vì vậy, trẻ biết sợ và biết sợ nghĩa là trẻ đã lớn, có thể đoán trước được mức độ nguy hiểm của sự việc, biết cách tránh nguy hiểm kịp thời.
Sợ hãi thực ra là một cảm xúc mà ai cũng có, trẻ ở các giai đoạn khác nhau sẽ sợ những thứ khác nhau. Trong những trường hợp bình thường, hầu hết nỗi sợ hãi của trẻ sẽ dần tan biến theo độ tuổi và nhận thức. Để cải thiện tình trạng này, trước hết bố mẹ nên tìm hiểu rõ nguyên nhân về những nỗi sợ hãi ở trẻ nhỏ.
Trẻ em ở các giai đoạn khác nhau sợ gì?
Như đã đề cập trước đó, sợ hãi là một cảm xúc thông thường của con người. Đối với trẻ em ở các giai đoạn khác nhau, những điều trẻ sợ hãi cũng khác nhau, thường có 4 loại sợ hãi, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra chúng.
Nỗi sợ hãi bản năng
Các bậc phụ huynh từng chăm sóc trẻ sơ sinh sẽ thấy rằng trẻ sơ sinh thường sợ hãi khi khóc bởi những âm thanh có cường độ cao.
Sự sợ hãi ban đầu của trẻ thông thường xuất phát từ phản ứng bản năng của cơ thể. Nói chung, nó được gây ra bởi các kích thích như thính giác, cảm giác da và cảm giác cơ thể.
Chúng ta dễ dàng quan sát thấy nhiều đứa trẻ thường sợ hãi, nhút nhát khi gặp người lạ.
Sợ hãi do tri giác gây ra
Trẻ sơ sinh khoảng 4 tháng tuổi bắt đầu trải qua những nỗi sợ hãi liên quan đến sự phát triển tri giác. Ví dụ, một số trẻ ban đầu thích gội đầu và tắm.
Tuy nhiên, trong một lần gội đầu, mẹ đã vô tình nhỏ nước vào mắt trẻ, trẻ bắt đầu quấy khóc sau khi bị kích thích. Kể từ đó, nhiều trẻ tỏ ra sợ hãi khi gội đầu. Nỗi sợ hãi này là do trải nghiệm cảm giác khó chịu của trẻ.
Sợ người lạ
Đến 6 tháng tuổi, hầu hết các bé đã hình thành mối quan hệ gắn bó tương đối ổn định với gia đình. Lúc này, trẻ sẽ bắt đầu có biểu hiện sợ hãi cuộc sống.
Trong những trường hợp bình thường, khi đứa trẻ được thành viên thân thuộc trong gia đình bế, nỗi sợ hãi về cuộc sống tương đối ít hơn. Nhưng khi không có gia đình bên cạnh, trẻ sẽ bộc lộ rõ sự sợ hãi dữ dội hơn.
Trẻ em khoảng 2 tuổi bắt đầu có những nỗi sợ mang tính dự đoán do trí tưởng tượng đang phát triển. Ví dụ, trẻ bắt đầu sợ chó, người xấu, quái vật...
Sợ hãi do căng thẳng
Căng thẳng có thể gây ra lo lắng và sợ hãi. Trong cuộc sống, không chỉ người lớn mới bị căng thẳng mà trẻ nhỏ cũng gặp phải stress khi không đáp ứng được những mong muốn của người lớn hay của chính mình trong cuộc sống và học tập.
Khi không có gia đình bên cạnh, trẻ sẽ bộc lộ rõ sự sợ hãi dữ dội hơn.
Gợi ý những mẹo hay rèn cho trẻ nhút nhát trở nên mạnh dạn, tự tin hơn
Có thể thấy, khi trẻ tỏ ra sợ hãi, cách xử lý bố mẹ sẽ phần nào ảnh hưởng đến việc hình thành tính cách của con về sau. Vậy làm thế nào để bố mẹ có thể giúp con mình đối phó với nỗi sợ hãi?
Nhà tâm lý học người Mỹ Jones đã áp dụng phương pháp mờ dần tâm lý - hành vi, có thể giúp trẻ loại bỏ nỗi sợ hãi trong lòng một cách hiệu quả.
Cụ thể, để giúp đứa trẻ vượt qua nỗi sợ hãi với những con vật có lông, Jones cho đứa trẻ xem một con thỏ mỗi khi trẻ chơi đùa với bạn bè. Lúc đầu, trẻ được xem từ xa sau đó, từ từ và từng ngày, mang thỏ đến gần đứa trẻ hơn.
Mặc dù lúc đầu trẻ vẫn sẽ tỏ ra sợ hãi con thỏ. Nhưng khi số lần tiếp xúc tăng lên nỗi sợ thỏ của đứa trẻ ngày một yếu đi. Đến lần thứ 45, trẻ đã có thể ôm thỏ vào lòng và vuốt ve.
Sự rụt rè của trẻ em, một số có thể do bẩm sinh, một số có thể do phương pháp nuôi dạy sai lầm của người lớn. Nhưng dù sự rụt rè của trẻ được hình thành như thế nào thì bố mẹ cũng không nên dễ dàng gán mác cho con mình là “kẻ hèn nhát”.
Không nên cố gắng dùng những lời động viên để khiến trẻ trở nên dũng cảm mà hãy giúp trẻ dần vượt qua nỗi sợ hãi thông qua sự hướng dẫn tích cực theo từng bước một. Nhà tâm lý học Jones cũng đã gợi ý 4 phương pháp cụ thể sau đây để rèn cho con trở nên tự tin, dũng cảm hơn.
Cho con chơi với các bạn khác
Việc chơi với các bạn cùng lứa tuổi sẽ khiến trẻ có cảm giác an toàn, không còn nhút nhát, sợ sệt. Khi chơi cùng các bạn, trẻ sẽ tự tin nói ra những suy nghĩ, ý kiến của mình mà không sợ bị sai hay bị la mắng. Khi điều này tạo thành thói quen, lâu dần trẻ sẽ học được cách đưa ra quan điểm cá nhân của mình.
Đồng thời, khi tham gia các hoạt động vui chơi với bạn sẽ thúc đẩy tất cả cảm xúc và mong muốn của trẻ được thể hiện rõ ràng. Những tình huống như vui mừng, buồn bã khi té ngã, bối rối, khó xử đều giúp trẻ bộc lộ suy nghĩ, tạo cơ hội để bố mẹ hiểu rõ hơn thái độ tự nhiên của con và dần định hình tính cách ở bé.
Thể hiện sự đồng cảm
Đồng cảm có nghĩa là hiểu được cảm giác của người khác, bố mẹ nên thể hiện cho trẻ biết tình yêu thương và sự quan tâm của mình dành cho trẻ. Bởi đôi khi trẻ có thể thấy được rằng những người khác có cảm xúc nhưng không phải lúc nào trẻ cũng cảm nhận và hiểu được cảm xúc đó là gì.
Khi chơi cùng các bạn, trẻ sẽ tự tin nói ra những suy nghĩ, ý kiến của mình mà không sợ bị sai hay bị la mắng.
Bố mẹ cũng kể cho con nghe về những lần bố mẹ rụt rè, sợ sệt nhưng cuối cùng đã vượt qua nó, điều này giúp trẻ nhận được thấu hiểu, đồng cảm và dễ dàng mở lòng hơn.
Cho con cơ hội thể hiện bản thân
Bố mẹ nên cho trẻ cơ hội để thể hiện chính mình bằng cách gợi ý cho trẻ học vẽ tranh, chơi đàn, lớp hát, múa… để trẻ có cơ hội lên sân khấu hát, múa, biểu diễn trước đám đông để bé tự tin, mạnh dạn hơn không còn nhút nhát, sợ hãi nhiều nữa.
Làm gương cho con
Để giúp con khắc phục tính rụt rè, ngại giao tiếp, bố mẹ hãy là những người thầy làm gương đồng thời là người bạn luôn bên con, quan tâm và giúp con trút bỏ lớp vỏ tự ti để có thể hòa nhập với cuộc sống xung quanh.
Bố mẹ nên lưu ý, tất cả những rèn luyện này chỉ mang tính bước đầu, để tạo dựng nền tảng cho trẻ về sau. Do đó, cần để trẻ làm tất cả trong trạng thái thoải mái nhất mà trẻ muốn. Bố mẹ cũng không nên ép buộc trẻ làm những điều bản thân không muốn, hãy hướng dẫn, động viên tích cực để con phát triển tốt hơn.
Bố mẹ hãy là những người thầy làm gương đồng thời là người bạn luôn bên cạnh, quan tâm con.
