NSƯT Mạnh Dung đã để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng khán giả với hình ảnh người nông dân Nam Bộ chất phác, đôn hậu.
Trong dàn diễn viên của bộ phim Đất Phương Nam, NSƯT Mạnh Dung là người có cuộc sống viên mãn và sự nổi tiếng bền bỉ. Dù đã bước vào tuổi 84, ông vẫn được các đạo diễn tin tưởng, thường mời đóng phim lẫn các chương trình mới. Ông còn có cuộc hôn nhân rất ngọt ngào với người vợ hơn 60 năm gắn bó.
Diễn viên gốc Bắc nhưng quen thuộc với vai diễn ông già Nam Bộ
NSƯT Mạnh Dung tên đầy đủ là Đoàn Mạnh Dung. Ông là người gốc Bắc nhưng thường chia sẻ rằng cũng không biết chính xác quê mình ở đâu. Bởi cha ông làm nghề soát vé của tàu Bắc – Nam, ông được sinh ra trên những chuyến tàu. Ông vừa lọt lòng mẹ, tàu đã rời đi. Tuổi thơ của ông thèm đất, thèm người, nhưng tàu là nhà, ga nào cũng là đất, là quê.
Sau đó, đến năm 1952 ông cùng với gia đình trở về Hà Nội. Trở về thủ đô, gặp những đoàn hát cải lương ông nghe và đã mê ngay từ đó. Nhờ đi coi hát suốt nên ông đã thuộc tất cả các bài ca và nét diễn của từng nhân vật.
Đến năm 1957, ông xin vào học ở Đoàn Chuông Vàng sau khi Trường Sân khấu Việt Nam được thành lập, ông chuyển sang đó để học. Tại đây, ông đã gặp những những thế hệ nghệ sĩ cải lương tài danh phía Bắc, đó là thầy Tám Danh, Ba Du, Ngọc Bạch, Chi Lăng, Thanh Hương... Nhờ sự chỉ bảo tận tình của các thầy cô giáo mà ông nhanh chóng trở thành một đào kép chánh của đoàn Chuông Vàng. Nghệ sĩ Mạnh Dung từng là kép chính nổi tiếng với gần 100 vở cải lương, trong đó có vở Bạch Xà Nương, Tống Chân - Cúc Hoa, Lục Vân Tiên...
Đến năm 1969, NSƯT Mạnh Dung về đoàn cải lương Nam Bộ để phát triển sự nghiệp của mình. Tại nơi đây, ông phải học nói giọng miền Nam và đến nay mặc dù là một người gốc Bắc song ông nói giọng miền Nam rất chuẩn.
Vào khoảng năm 1984, ông được điều về giảng dạy tại trường trung cấp điện ảnh miền Nam. Được biết trong thời gian này ông là một diễn viên thường xuyên góp mặt trong các dự án phim lớn. Đặc biệt, những nhân vật ông đảm nhận thường là vai ông lão Nam Bộ hơi gầy nhưng trông đôn hậu, chất phác. Ông từng tham gia các bộ phim: Đất Phương Nam, Những Đứa Con Thành Phố, Nghiệt Oan, Bình Minh Châu Thổ, Cá Rô Anh Yêu Em...
Vai diễn ông Ba bắt rắn trong Đất Phương Nam là vai diễn đạt được tiếng vang lớn nhất trong sự nghiệp của NSƯT Mạnh Dung. Dù hoàn cảnh cũng hết sức khó khăn nhưng ông đã nhận nuôi An (Hùng Thuận) khi cậu bé lang bạt tìm cha.
NSƯT Mạnh Dung bồi hồi tiết lộ thời điểm đó ông rất sợ vì không có kinh nghiệm bắt rắn. Trước khi quay, ông phải làm quen với rắn hổ mang. Ê-kíp cho người may miệng, hút nọc rắn, bố trí chuyên gia để hỗ trợ ông xử lý tình huống nếu con vật tấn công. Ông càng ám ảnh hơn khi bạn diễn trong phim - cố nghệ sĩ Hồ Kiểng từng bị rắn cắn suýt chết.
"Nhưng khi đã diễn, tôi quên bản thân, lao vào cảnh quay, đến mức khi phim công chiếu, khán giả không hề biết rằng tôi vốn rất sợ rắn" - ông nói. Do thiếu kinh nghiệm lại có tâm lý sợ hãi nên ông bị rắn cắn khá nhiều lần. Trên tay ông đến thời điểm hiện tại vẫn còn vết rắn cắn.
Cảnh quay nguy hiểm nhưng cát-xê mà NSƯT Mạnh Dung nhận được khiến nhiều người phải bất ngờ: "Đừng nói đến cát-xê, nói tới lại buồn. Thời kỳ đó, 1 suất cơm tôi nhớ là có mấy ngàn, rẻ lắm! Do là phim của HTV, tiền đầu tư là tiền thuế nên rất eo hẹp. Lúc đó, cát-xê của tôi được 5 triệu, tương đương 1 cây vàng. Thằng An 11 triệu, còn thằng Cò, không chỉ ít tiền hơn mà 2 cha con nó còn chỉ được ăn 1 suất cơm. Nhưng thời đó mọi người làm phim chưa bao giờ nói về tiền, chỉ vì mê tác phẩm này".
Mối tình đẹp vượt qua mọi sự ngăn cản
Bên cạnh tinh thần làm nghề nghiệp túc, NSƯT Mạnh Dung còn được ngưỡng mộ bởi có chuyện tình đẹp như trên phim. Ông gặp và quen NSƯT Thanh Dậu lúc ông chỉ mới ngoài đôi mươi.
Ngày ấy, dù được nhiều nghệ sĩ trong đoàn để ý, ánh nhìn của NSƯT Thanh Dậu chỉ hướng về anh kép giỏi giang, hiền lành, ít nói. Tuy nhiên, bà không dám nói ra vì sợ mang tiếng "cọc đi tìm trâu". Bà chỉ kín đáo bày tỏ yêu thương qua những cử chỉ, câu hỏi quan tâm. Phải tới 3 năm sau, NSƯT Mạnh Dung mới nhận ra tín hiệu tình cảm từ NSƯT Thanh Dậu và đáp lại tình yêu của bà.
Nghe NSƯT Thanh Dậu kể chuyện "cọc đi tìm trâu" với NSƯT Mạnh Dung.
Ông bồi hồi kể: "Thời điểm đó, vợ tôi đã đi học múa về, tôi cũng đủ chín để đứng trên sân khấu, tròn 20 tuổi nên mới bắt đầu để ý những chuyện tình cảm. Trước đó, tôi chỉ tập trung cho học hành, sự nghiệp, không màng chuyện khác. Với lại, ở thời chúng tôi ngày đó hoạt động đoàn hát nên yêu đương khó khăn lắm, không được phép nắm tay chứ đừng nói tiến xa hơn. Tôi còn nhớ, chỉ mới nắm tay vợ, chưa kịp hôn mà đã bị kỷ luật.
Đoàn hát lúc đó có một nội quy rất rõ là vào đoàn thì không được phép yêu nhau, ai yêu nhau là kỷ luật. Chính vì thế, lúc vợ chồng tôi nắm tay nhau thì bị bạn bè thấy được, mách lại với các thầy. Ngay lập tức, cả đoàn hát họp bất thường để kỷ luật chúng tôi. Vợ tôi còn đứng lên khóc nói: "Con xin lỗi, từ nay con không yêu anh Mạnh Dung nữa"
Tôi bướng lắm vì đang là kép chính, nên bảo vợ: "Không việc gì phải khóc". Thế là tôi bị hạ kép chính xuống làm hậu đài trong 6 tháng".
Không chỉ bị kỷ luật, cặp đôi còn bị gia đình NSƯT Thanh Dậu phản đối. Gia đình NSƯT Thanh Dậu vốn là gia đình có truyền thống nghệ thuật nên không muốn gả con gái cho người tay ngang lấn sân nghệ thuật như NSƯT Mạnh Dung. Sau sáu năm kiên trì thuyết phục, cặp đôi mới nhận được sự chấp thuận của nhà gái. Năm 1967, đám cưới của cặp đôi trai tài gái sắc diễn ra trong sự chúc phúc của đồng nghiệp sân khấu miền Bắc.
Tuy nhiên, khó khăn thực sự vẫn đang chờ cặp đôi. Sau khi sinh con gái đầu lòng, vài năm sau, NSƯT Thanh Dậu phát hiện mắc chứng u xơ tử cung. Khi bà nhập viện phẫu thuật, bác sĩ hỏi ý NSƯT Mạnh Dung còn muốn vợ sinh thêm không vì lo ngại sau này bà không còn khả năng mang thai. Ông đáp: "Bác sĩ cứ cứu vợ em, chứ em cũng không cần có con nữa". Nằm trên bàn mổ, nghe chồng nói, bà trào nước mắt vì thương ông. Từ đấy, cặp nghệ sĩ cùng vun vén mái ấm với cô con gái duy nhất.
Hiện tại dù đã bước vào tuổi xế chiều nhưng 2 nghệ sĩ gạo cội vẫn gọi nhau là anh - em, trước khi ra khỏi nhà đi làm ông đều nhớ hôn vợ.
