Tục tạ mộ cuối năm có từ xa xưa nhưng nhiều người chưa thực sự hiểu rõ ý nghĩa cao đẹp của lễ này, còn nhầm lẫn giữa tảo mộ (đầu năm), tạ mộ (cuối năm). Phong thủy sư Tam Nguyên giúp độc giả cách chuẩn bị đồ lễ, khấn lễ tạ mộ cuối năm.
Nhiều người nhầm lễ tạ mộ với đi tảo mộ?
Cuối tháng Chạp hàng năm các gia đình Việt Nam có tục lệ ra mộ phần tổ tiên để làm lễ tạ mộ, nhằm tạ ơn Thổ thần, dọn dẹp mộ phần, mời rước vong linh gia tiên về đón năm mới.
Theo Phong thủy sư Tam Nguyên, lễ tạ là nghi thức thực hiện để cảm ơn, tạ ơn khi bạn hoàn thành một công việc. Lễ tạ mộ (còn gọi là chạp mả) là tạ ơn tôn thần cai quản tại khu mộ của gia đình đã phù trì cho linh cốt, vong linh gia tiên được bền vững, an ổn.
Cuối năm con cháu đến lễ tạ để bày tỏ lòng tôn kính - đó là truyền thống tốt đẹp, thể hiện sự hiếu thuận, đạo lý uống nước nhớ nguồn với người thân đã khuất. Đồng thời cầu mong cho các vị thần phù hộ cho các vong linh thân quyến được an cư nơi mộ địa, không bị "ngoại quỷ" vọng hành quấy rối mộ phần.
Cuối năm con cháu đi tạ mộ tỏ lòng tôn kính, thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn với người thân đã khuất. Ảnh internet.
Công việc tạ mộ là nhổ bỏ cây cỏ dại, sửa sang, tu bổ những ngôi mộ và tỉa cành, chăm sóc cây xanh quanh mộ.
Sau đó soạn hương hoa, vật phẩm tới mời người thân đã khuất về nhà đón Tết cùng con cháu. Ý nghĩa việc tạ mộ như thế nên dù có đi xa cả năm, thì mỗi dịp tết những người con xa xứ sẽ trở về quê hương đi thăm viếng phần mộ của cha ông mình.
Tạ mộ cũng là dịp cả nhà cùng nhau đi thăm viếng mộ phần người đã khuất, là hoạt động thể hiện lòng hiếu kính, sự biết ơn của con cháu với ông bà, tổ tiên - là nét văn hóa đẹp của người Việt Nam nhằm nhắc nhở con cháu về đạo lý "chim có tổ, người có tông" của cha ông ta bao đời nay.
Theo phong tục thì lễ tạ mộ được coi như một ngày giỗ chung cả tổ tiên, dòng tộc. Khi các thành viên đi tạ mộ, thì ở nhà sẽ có những người chuẩn bị sẵn mâm cúng để dâng lên các chư vị tiên linh.
Khi đi tạ mộ, bên cạnh việc chăm sóc cho mồ mả của gia đình thì mọi người cũng sẽ cùng nhau để ý đến những ngôi mộ hoang không có người chăm sóc.
Tháng Chạp còn 3 ngày tốt đi tạ mộ
Tạ mộ thường làm từ 20 tháng Chạp đến ngày 30 tháng Chạp âm lịch, tùy phong tục tập quán và văn hóa của từng vùng miền mà thời gian tạ mộ có khác. Gia chủ có thể tham khảo ngày tốt - ngày xấu trong tháng Chạp và chọn ra ngày phù hợp với gia đình để tiến hành lễ tạ mộ cho thuận.
Bảng chọn ngày giờ đẹp đi lễ tạ mộ. Ảnh: Phong thủy Tam Nguyên.
Từ nay tới 30 tháng Chạp còn 3 ngày đẹp nhất để làm lễ tạ mộ, giúp con cháu được tổ tiên phù hộ, năm sau tài lộc tốt hơn năm trước là:
- Ngày 24 tháng Chạp (15/1/2023)
- Ngày 26 tháng Chạp (17/1/2023)
- Ngày 28 tháng Chạp (19/1/2023)
Không có quy định cụ thể về ngày tạ mộ nên gia chủ có thể chọn ngày cho phù hợp với gia đình.
Lưu ý:
- Các ngày 23, 29 và 30 tháng Chạp là những ngày bình thường.
- Khoảng thời gian từ nay tới 30 tháng Chạp có 3 ngày xấu: Ngày 22, 25 và ngày 27 âm lịch (ngày 22 và 27 âm lịch là ngày Tam nương).
Lễ vật cần có khi đi tạ mộ
Một số lễ vật cơ bản cần có khi đi tạ mộ là hương/nhang, đèn/nến, trà, rượu, nước, tiền vàng, trầu cau, trái cây... Nếu có điều kiện thì có thể chuẩn bị cả mâm lễ chay (oản, gạo, muối, chén mật, xôi chè, bỏng...) và lễ mặn (chân giò, gà luộc, giò, rượu...).
Về việc cúng lễ chay hay lễ mặn sẽ phụ thuộc vào quan niệm của từng gia đình, nhưng ngày này nhiều nhà tạ mộ cúng lễ chay để hạn chế sát sinh, nhằm giúp các vong linh dễ siêu thoát hơn.
Sau khi làm lễ tại miếu Thần linh xong ra ngoài mộ (từng mộ) thắp hương mời gia tiên về nhà ăn tết. Không nên mang hoa quả thực phẩm ra các mộ để làm lễ - chỉ cần hương, hoa hoặc một chút tiền vàng tượng trưng (nếu có) là được.
* Thông tin mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm.
