Tháng đầu tiên của năm 2023, nhiều chính sách mới bắt đầu có hiệu lực, trong đó có "khai tử" sổ hộ khẩu giấy, tăng tuổi nghỉ hưu...
1. Tăng độ tuổi nghỉ hưu của người lao động
Năm 2023 là năm thứ 3 thực hiện điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu của người lao động. Cụ thể, lao động nam làm việc trong điều kiện bình thường tuổi nghỉ hưu năm 2023 là 60 tuổi 9 tháng, còn tuổi nghỉ hưu của lao động nữ là đủ 56 tuổi.
Theo Bộ luật Lao động năm 2019 và Nghị định 135/2020/NĐ-CP, tuổi nghỉ hưu của người lao động được điều chỉnh tăng theo lộ trình cho đến khi nam đủ 62 tuổi vào năm 2028, nữ đủ 60 tuổi vào năm 2035. Theo đó, mỗi năm, tuổi nghỉ hưu sẽ tăng thêm 3 tháng với nam và 4 tháng với nữ.
Trong một số trường hợp lao động bị suy giảm khả năng lao động; làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; làm việc ở vùng đặc biệt khó khăn… thì có thể về hưu sớm hơn 5 - 10 năm.
2. Chính thức "khai tử" sổ hộ khẩu giấy
Theo quy định tại khoản 3 Điều 38 Luật Cư trú năm 2020 (có hiệu lực từ ngày 01/7/2021), sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã cấp các hộ gia đình được sử dụng và có giá trị như giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú cho đến hết ngày 31/12/2022.
Điều này đồng nghĩa rằng, từ ngày 01/01/2023, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy sẽ chính thức bị khai tử. Thay vào đó, cơ quan quản lý cư trú sẽ cập nhật và quản lý thông tin cư trú của công dân trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu về cư trú.
Tuy nhiên, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú hiện đang là những giấy tờ quan trọng và cần thiết cho nhiều thủ tục hành chính. Việc bỏ sổ hộ khẩu sẽ khiến cho việc thực hiện các thủ tục hành chính gặp nhiều vướng mắc.
Để giải quyết vấn đề này, mới đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định 104/2022/NĐ-CP sửa đổi hàng loạt các thủ tục hành chính có liên quan đến việc nộp, xuất trình sổ hộ khẩu, sổ tạm trú.
Theo đó, từ ngày 01/01/2023, người dân có thể sử dụng Căn cước công dân thay cho sổ hộ khẩu giấy khi thực hiện các thủ tục hành chính như:
- Thủ tục đăng ký hộ tịch, cấp bản sao trích lục hộ tịch.
- Thủ tục đăng ký việc nuôi con nuôi thực tế.
- Thủ tục cấp, cấp lại, đổi thẻ BHYT khi nhờ người thân nhận kết quả hộ.
- Thủ tục vay vốn hỗ trợ việc làm
- Thủ tục mua điện sinh hoạt…
3. Chế độ hưu trí đối với người lao động dôi dư
Nghị định 97/2022 quy định chính sách đối với NLĐ dôi dư khi chuyển đổi sở hữu, sắp xếp lại công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ có hiệu lực từ ngày 15-1-2023.
Trong đó, chính sách đối với NLĐ dôi dư được tuyển dụng lần cuối cùng trước ngày 21-4-1998 hoặc trước ngày 26-4-2002 như sau:
Lao động dôi dư có tuổi thấp hơn từ đủ 1 - 5 tuổi so với tuổi nghỉ hưu, có đủ 20 năm đóng BHXH bắt buộc trở lên thì được hưởng lương hưu và được hưởng ba chế độ gồm:
Thứ nhất, không bị trừ tỷ lệ hưởng lương hưu do nghỉ hưu trước tuổi;
Thứ hai, trợ cấp ba tháng tiền lương/năm (đủ 12 tháng, không tính tháng lẻ) nghỉ hưu trước tuổi so với tuổi nghỉ hưu;
Thứ ba, hỗ trợ khoản tiền bằng 0,4 mức lương tối thiểu tháng tính bình quân cho mỗi năm làm việc có đóng BHXH.
Đối với lao động dôi dư có tuổi thấp hơn dưới một tuổi so với tuổi nghỉ hưu, có đủ 20 năm đóng BHXH bắt buộc trở lên được hưởng lương hưu và hai chế độ gồm:
Thứ nhất, không bị trừ tỷ lệ hưởng lương hưu do nghỉ hưu trước tuổi;
Thứ hai, được hỗ trợ khoản tiền bằng 0,2 mức lương tối thiểu một tháng bình quân cho mỗi năm làm việc có đóng BHXH.
Đối với lao động dôi dư đủ tuổi nghỉ hưu nhưng còn thiếu thời gian đóng BHXH bắt buộc tối đa sáu tháng để đủ điều kiện hưởng lương hưu thì được Nhà nước đóng một lần cho số tháng còn thiếu vào quỹ hưu trí và tử tuất để giải quyết chế độ hưu trí…
4. Tăng phụ cấp ưu đãi nghề đối với cán bộ y tế
Từ ngày 1-1-2023, Nghị quyết số 69/2022/QH15 của Quốc hội về dự toán ngân sách Nhà nước năm 2023, có hiệu lực. Tại khoản 1 điều 3, Nghị quyết 69 có nêu từ ngày 1-1-2023, thực hiện điều chỉnh tăng phụ cấp ưu đãi nghề đối với cán bộ y tế dự phòng và y tế cơ sở theo Kết luận số 25-KL/TW ngày 30-12- 2021 của Bộ Chính trị.
Ngoài ra, Nghị quyết số 69 cũng nêu: Từ ngày 1- 7-2023 thực hiện tăng lương cơ sở cho cán bộ, công chức, viên chức lên mức 1,8 triệu đồng/tháng; tăng 12,5% lương hưu, trợ cấp BHXH cho đối tượng do ngân sách nhà nước bảo đảm và hỗ trợ thêm đối với người nghỉ hưu trước năm 1995 có mức hưởng thấp;
Tăng mức chuẩn trợ cấp người có công bảo đảm không thấp hơn mức chuẩn hộ nghèo khu vực thành thị và tăng 20,8% chi các chính sách an sinh xã hội đang gắn với lương cơ sở.
5. Cảnh sát cơ động làm nhiệm vụ được mang vũ khí lên máy bay
Luật Cảnh sát cơ động năm 2022, có hiệu lực ngày 01/01/2023 quy định, CSCĐ là lực lượng vũ trang thuộc Công an nhân dân, với chức năng là lực lượng “nòng cốt thực hiện biện pháp vũ trang” bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội và được quy định cụ thể về nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức, hoạt động.
Đặc biệt, quy định mới về việc CSCĐ được mang theo người vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ, phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ vào cảng hàng không, lên tàu bay dân sự để làm nhiệm vụ trong trường hợp sử dụng tàu bay do cấp có thẩm quyền huy động riêng cho CSCĐ để kịp thời cơ động giải quyết các vụ việc phức tạp về an ninh, trật tự.
CSCĐ cũng được quyền ngăn chặn, vô hiệu hóa tàu bay không người lái và các phương tiện bay siêu nhẹ trực tiếp tấn công, đe dọa tấn công hoặc xâm phạm mục tiêu bảo vệ của CSCĐ trong phạm vi khu vực cấm bay, khu vực hạn chế bay theo quy định…
6. Có thể từ chối mua bảo hiểm nhân thọ trong 21 ngày
Có hiệu lực từ ngày 1/1/2023, Luật Kinh doanh bảo hiểm quy định, đối với 2 loại bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm sức khỏe hợp đồng trên 1 năm, trong thời hạn 21 ngày kể từ ngày nhận được hợp đồng, bên mua có quyền từ chối tiếp tục tham gia bảo hiểm.
Khi đó hợp đồng bảo hiểm sẽ bị hủy bỏ, bên mua bảo hiểm được hoàn phí đã đóng sau khi trừ đi chi phí hợp lý (nếu có) theo thỏa thuận trong hợp đồng bảo hiểm; doanh nghiệp bảo hiểm không phải bồi thường, trả tiền bảo hiểm khi xảy ra sự kiện bảo hiểm.
7. Đăng ký BHYT, BHXH qua mạng
Theo Quyết định 3510/QĐ-BHXH, người dân chỉ tham gia BHYT thì có thể thực hiện thủ tục đăng ký trên Cổng dịch vụ công quốc gia. Và chỉ áp dụng đối với hộ cận nghèo, hộ nghèo đa chiều, hộ gia đình làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp và diêm nghiệp có mức sống trung bình; người tham gia bảo hiểm y tế hộ gia đình.
Ngoài ra, Quyết định 3511/QĐ-BHXH cũng cho phép người dân đăng ký tham gia BHXH tự nguyện ngay trên Cổng dịch vụ công quốc gia mà không cần đến trực tiếp cơ quan BHXH.
8. Tăng mức lãi suất cho vay hỗ trợ nhà ở lên 5,0%/năm
Đây là nội dung tại Quyết định 2081/QĐ-NHNN ngày 12/12/2022 (thay thế Quyết định 1956/QĐ-NHNN) về mức lãi suất của ngân hàng thương mại áp dụng trong năm 2023 đối với dư nợ của các khoản cho vay hỗ trợ nhà ở theo quy định tại Thông tư 11/2013/TT-NHNN, 32/2014/TT-NHNN và 25/2016/TT-NHNN do Ngân hàng Nhà nước ban hành.
Cụ thể, mức lãi suất của các ngân hàng thương mại áp dụng trong năm 2023 đối với dư nợ của các khoản cho vay hỗ trợ nhà ở theo quy định tại Thông tư 11/2013/TT-NHNN, Thông tư 32/2014/TT-NHNN và Thông tư 25/2016/TT-NHNN là 5,0%/năm (tăng 0,2% so với mức lãi suất quy định tại Quyết định 1956/QĐ-NHNN năm 2021).
Theo Thông tư 11/2013/TT-NHNN (sửa đổi bởi Thông tư 32/2014/TT-NHNN), các ngân hàng cho vay áp dụng mức lãi suất nêu trên bao gồm: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam; Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam; Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam; Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam; Ngân hàng thương mại cổ phần Phát triển nhà Đồng bằng sông Cửu Long; các ngân hàng thương mại cổ phần khác do Ngân hàng Nhà nước chỉ định.
