Sau một loạt tai biến xảy ra trong thời gian gần đây, Bộ trưởng Bộ Y tế yêu cầu các địa phương tăng cường kiểm tra và giám sát phản ứng sau tiêm chủng.
Thanh tra toàn diện quá trình tiêm chủng
Sau một loại ca phản ứng nặng sau tiêm vắc xin 5 trong 1 Quinvaxem của Hàn Quốc khiến nhiều trẻ tại nhiều địa phương tử vong, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến vừa có chỉ thị yêu các các đơn vị liên quan tăng cường an toàn tiêm chủng và giám sát các phản ứng sau tiêm.
Theo đó, Bộ trưởng yêu cầu Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm chỉ đạo các đơn vị liên quan tăng cường công tác giám sát, phát hiện sớm và xử lý kịp thời các trường hợp phản ứng sau tiêm chủng, hạn chế tối đa tỷ lệ tử vong; điều tra, báo cáo kịp thời các trường hợp phản ứng sau tiêm chủng trên địa bàn theo quy định. Quá trình thanh, kiểm tra sẽ tập trung vào các nội dung trọng tâm như bảo quản, phân phối vắc xin, sinh phẩm y tế... Các địa phương cũng phải thành lập Hội đồng tư vấn chuyên môn đánh giá tai biến trong quá trình sử dụng vắc xin, sinh phẩm y tế.
Viện Kiểm định quốc gia vắc xin và sinh phẩm y tế tiếp tục và tăng cường giám sát định kỳ và đột xuất chất lượng, an toàn của vắc xin, sinh phẩm y tế để tiêm chủng phòng bệnh theo quy định; phối hợp với các phòng xét nghiệm quốc tế để kịp thời kiểm tra chất lượng vắc xin, sinh phẩm y tế có liên quan đến phản ứng sau tiêm chủng; phối hợp với các Vụ, Cục của Bộ Y tế kiểm tra hoạt động tiêm chủng trên phạm vi cả nước.
Đặc biệt, các cơ sở tiêm chủng phải có trách nhiệm tiến hành khám sàng lọc để loại trừ những trường hợp chống chỉ định, phòng ngừa các ca tai biến. Ngoài ra, cán bộ tiêm chủng cần phải tư vấn đầy đủ cho gia đình hoặc người được tiêm chủng tác dụng, lợi ích và những rủi ro gặp phải khi tiêm chủng.
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết thêm, sử dụng vắc xin là biện pháp phòng bệnh truyền nhiễm hiệu quả nhất và ít tốn kém nhất, hiện nay đã có khoảng 30 loại bệnh truyền nhiễm có thể phòng bệnh bằng vắc xin. Tại Việt Nam sử dụng vắc xin bằng hình thức tự nguyện hoặc là được nhà nước bao cấp thông qua Chương trình Tiêm chủng mở rộng (TCMR).
Bằng tiêm chủng vắc xin, tỷ lệ mắc nhiều bệnh truyền nhiễm có vắc xin dự phòng đã giảm đi hàng chục đến hàng trăm lần. Nhiều bệnh không có ca tử vong nào từ sau năm 2005, Việt Nam đã đạt được các mục tiêu cam kết quốc tế là thanh toán bệnh bại liệt năm 2000, loại trừ uốn ván sơ sinh năm 2005. Tỷ lệ mắc các bệnh trong chương trình tiêm chủng như bệnh Ho gà, Bạch hầu, Sởi giảm rõ rệt. So sánh giữa năm 1985, năm bắt đầu triển khai TCMR và năm 2009, tỷ lệ mắc Ho gà giảm 543 lần, Bạch hầu giảm 433 lần, Uốn ván sơ sinh giảm 69 lần….
Bộ trưởng đánh giá, các vắc xin dùng trong tiêm chủng được phép lưu hành tại Việt Nam đều đạt yêu cầu về tính an toàn và công hiệu. Tuy nhiên trong quá trình sử dụng vắc xin vẫn có thể xảy ra các trường hợp phản ứng sau tiêm chủng. Việc giám sát phản ứng sau tiêm chủng để phát hiện sớm và xử trí các tai biến xảy ra sẽ góp phần làm giảm diễn biến nặng các trường hợp phản ứng sau tiêm chủng, giúp cho người dân yên tâm và tin tưởng vào việc tiêm chủng phòng bệnh.
Các cơ sở tiêm chủng phải khám sàng lọc trẻ trước tiêm (Ảnh minh họa)
Nhiều nước đã dừng sử dụng vắc xin Quinvaxem
Cách đây vài ngày, Tổ chức Y tế thế giới WHO đã có văn bản trả lời Bộ Y tế Việt Nam khẳng định kết quả kiểm nghiệm của WHO cho thấy vắc xin Quinvaxem vẫn an toàn.
Tuy nhiên, trong vài năm gần đây Việt Nam không phải là nước duy nhất xảy ra các trường hợp tai biến sau tiêm vắc xin này. Được biết trong vòng 3 năm từ 2008-2011, đã liên tiếp xảy ra các trường hợp tử vong sau tiêm của trẻ em tại nhiều nước trên thế giới. Cụ thể, năm 2007, một trẻ ở đảo quốc Suriname đã tử vong sau tiêm chủng vắc xin Quinvaxem. Năm 2008 tiếp tục có ít nhất có 5 trẻ em tại Sri Lanka bị chết sau khi tiêm vắc xin này. Năm 2009, có 8 trẻ em ở Bhutan và 3 trẻ em ở Pakistan đã tử vong sau tiêm chủng vắc xin Quinvaxem của Hàn Quốc. Năm 2010, tiếp tục có 4 trẻ em của Ấn Độ tử vong sau tiêm.
Sau một loạt các ca tai biến tại nhiều nước, Tổ chức WHO đã mở các cuộc điều tra. Cũng như kết quả kiểm định chất lượng vắc xin tại Việt Nam mới đây, các cuộc điều tra tại nhiều nước kể trên của WHO đều cho rằng vắc xin Quinvaxem an toàn. Và WHO nhất định không rút vắc xin này khỏi chương trình tiêm chủng hỗ trợ của Liên Hiệp Quốc cho các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam.
Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, nhiều nước trên thế giới như Sri Lanka, Bhutan … đã ngưng chương trình tiêm chửng vắc xin Quinvaxem của Hàn Quốc cho trẻ. Ngay tại Hàn Quốc – là nước sản xuất cũng sử dụng vắc xin Quinvaxem vì chuyên gia tại nước này cho rằng nó có chứa thành phần ho gà vắc xin toàn tế bào (dùng xác vi khuẩn ho gà) dễ gây phản ứng cho cơ địa trẻ.
Tại Việt Nam, sau một loạt các ca tai biến, Bộ Y tế mới tạm dừng các lô vắc xin gây tai biến, còn các lô khác của vắc xin này vẫn tiếp tục được sử dụng trong chương trình tiêm chủng tại các địa phương. Theo theo chuyên gia thì việc tìm vắc xin thay thế trong thời điểm này tại Việt Nam là rất khó bởi giá vắc xin này chỉ có 77.000 đồng/liều. Trong khi, tại Việt Nam ngoài vắc xin Quinvaxem thì còn 5 loại vắc xin 5 trong 1 và 6 trong 1 tiêm dịch vụ đang lưu hành có giá tiêm phòng từ 500.000 đồng đến hơn 600.000 đồng/mũi, đắt hơn vắc xin Quinvaxem gấp xấp xỉ 7-8 lần.
