Khi đang còn ở độ tuổi cắp sách đến trường, Y Byen đã táo bạo đứng lên đấu tranh, đẩy lùi hủ tục lạc hậu để cứu lấy mạng sống của 2 đứa trẻ sơ sinh khiến nhiều người thán phục.
Đẩy lùi hủ tục
Những ngày cuối tháng 5, chúng tôi có dịp ghé thăm ngôi nhà của Y Byen (28 tuổi, làng Pi Ơm, thị trấn Đăk Đoa, huyện Đăk Đoa, tỉnh Gia Lai), - cô gái đã mạnh dạn đẩy lùi hủ tục cứu sống 2 đứa trẻ sơ sinh.
Ngôi nhà nhỏ, nằm sâu trong hẻm cụt với chi chít những lổ hổng mà mưa nắng có thể xuyên thấu bất cứ lúc nào. Khi chúng tôi đến, ông Y Byêm (cha của Y Byen) ngồi ở bậu cửa, đưa ánh mắt nhìn về phía 2 đứa trẻ đang nô đùa ngoài sân. Đôi lúc, gương mặt với chi chít nếp nhăn ấy của ông lại nở nụ cười mãn nguyện, hạnh phúc.
Khi biết chúng tôi đến tìm con gái ông để hỏi về câu chuyện đẩy lùi hủ tục, già Y Byêm rót chén nước mát mời khách rồi cho biết, Y Byen đã đi công tác ở TP.HCM được một thời gian. Ngược dòng thời gian, ông Y Byêm nhớ lại: Câu chuyện xảy ra vào năm 2004, khi Y Byen mới tròn 14 tuổi. Trong một lần đi phụ mẹ bán hàng tại xã Đer A (huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai) cô hay tin xã mới có người phụ nữ tử vong nên tò mò đến xem.
Y Byen bên 2 người con của mình. Ảnh: Nhân vật cung cấp.
Vừa đến nơi, cảnh tượng đập vào mắt Y Byen là hình ảnh một người đàn ông đang bóp cổ đứa bé còn đỏ hỏn. Theo tục lệ của người dân nơi đây thì người mẹ mất, thì đứa con cũng phải chết theo. Chứng kiến cảnh tượng đau lòng, Y Byen đã mạnh dạn đứng ra bảo vệ đứa bé và đề nghị mọi người dừng lại.
Ngay thời khắc đó, Y Byen đã lao tới ôm lấy đứa bé vào lòng mà không nghĩ ngợi gì. Cô bé 14 tuổi khi đó, chỉ biết cứu lấy đứa trẻ khỏi lưỡi hái của tử thần.
Sau khi cứu được đứa trẻ thoát khỏi vòng vây của hủ tục, Y Byen đưa về và đặt cho cái tên Y Song với hy vọng con lớn lên khỏe mạnh và có ý chí. Tuy nhiên, cứu được Y Song là một chuyện, còn việc nuôi cho đứa trẻ lớn lên, khỏe mạnh lại là một vấn đề rất gian nan. Theo ông Y Byêm, khi đó gia đình vô cùng khó khăn, việc lo cái ăn còn là một vấn đề khó, giờ đây nhà lại nuôi thêm một đứa trẻ sơ sinh thực sự trở thành vấn đề không nhỏ.
Nhưng ông Y Byêm cho hay, Y Byen chỉ mới là cô gái học lớp 9, nhưng rất đảm đang, chăm chỉ. Ngoài giờ học trên lớp Y Byen còn tranh thủ đi mót mủ cao su để kiếm thêm tiền mua sữa cho đứa trẻ.
Tối đến, bên ngọn đèn mờ, Y Byen vừa chăm chú làm bài tập, học thuộc bài vừa đung đưa chiếc võng để ru cho người “con” của mình vào giấc ngủ.
Thương con, thương sinh linh mới được cứu sống về, vợ chồng ông Y Byêm đã quyết định bán đàn heo để lấy tiền mua sữa cho đứa trẻ. Tuy nhiên, chỉ được một thời gian, Y Song lại đổ bệnh nên gia đình ông tiếp tục phải bán cả ruộng vườn để lo cho đứa trẻ.
Mong tìm được bến đỗ hạnh phúc
Mặc dù bận rộn với công việc của mình, nhưng Y Byen vẫn tranh thủ dành ra chút ít thời gian để chia sẻ qua điện thoại với chúng tôi về câu chuyện của bản thân. Với giọng nói ngọt ngào, thanh thoát của mình, cô bé 14 tuổi ngày nào giờ đã trở thành một thiếu nữ cho hay, ngoài Y Song, cô còn cứu một đứa trẻ nữa cách đây 3 năm.
Y Byen nhớ lại, vào năm 2015, khi cô đang ở nhà cùng bố mẹ thì có một người quen gọi điện nói tại nhà ma thuộc làng Plei Chuyết (xã Chư Á, huyện Đắk Đoa) có một đứa trẻ sơ sinh bị bỏ rơi. Người này hỏi Y Byen có nhận nuôi thì lập tức đến không thì đứa bé có thể chết vì đói, khát và cảm lạnh.
Lúc này cô gái trẻ vô cùng lo lắng và chỉ muốn đến ôm đứa trẻ ấy về nuôi dưỡng, chăm sóc. Tuy nhiên, Y Byen bỗng khựng người lại nghĩ về kinh tế của gia đình mình, cái ăn lo còn khó giờ lấy tiền đâu nuôi thêm một đứa trẻ nữa.
Y Byen mang câu chuyện nói với bố mẹ. Sau khi nghe xong, bố mẹ Y Byen nói: “Nuôi chứ... nuôi chứ”. Ngay lập tức, Y Byen với giọt nước mắt hạnh phúc vội vã đến nhà ma đưa con về chăm sóc và gọi con với cái tên thân tương là Y Sơn.
Do con gái thường xuyên đi công tác xa nên vợ chồng ông Y Byêm thay con chăm sóc 2 đứa trẻ. Ảnh: Đ.Huy
Khi nhận nuôi đứa trẻ thứ hai, cuộc sống gia đình càng trở nên khó khăn gấp bội. Hằng ngày, Y Byen phải đi mò cua bắt ốc, đi mót mủ cao su để kiếm sống. Có bao nhiêu tiền chị đều dành dụm mua sữa cho hai đứa “con” của mình.
Mặc dù khó khăn là thế, nhưng mỗi khi nghĩ đến 2 đứa bé, Y Byen dường như quên hết mọi mệt mỏi. Giờ đây, cô gái trẻ đã là ca sĩ tại Nhà hát ca múa nhạc Đam San (tỉnh Gia Lai). Trong khi đó, 2 cháu bé năm nào cũng đã dần khôn lớn, Y Sơn 3 tuổi, còn Y Song đã 7 tuổi).
Nói về dự định tương lai, Y Byen tâm sự: “Một mái ấm gia đình, một người chồng yêu thương mình là điều mà bất kỳ một người con gái nào cũng mong muốn. Với mình cũng vậy, có nhiều người lui tới nhà, nhưng Byen vẫn chưa tìm được người nào rộng lượng, thật lòng thương 2 đứa nhỏ. Nếu có thương mẹ, mà không thương con thì Byen sẽ không yêu, không cưới đâu”.
Được biết, tại lễ kỷ niệm 70 năm ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi thi đua ái quốc năm 2018, Y Byen đã vinh dự là một trong 70 điển hình tiên tiến có thành tích xuất sắc.
Nói tới tấm lòng của Y Byen, bà Hà Thị Giang Thảo, Phó Bí thư Tỉnh đoàn Gia Lai cho biết, trước hành động thiết thực, ý nghĩa của Y Byen, ban Thường vụ Tỉnh đoàn cũng đã đến tận nhà để trao tặng bằng khen, động viên khích lệ tinh thần.
Bên cạnh đó, Y Byen còn là tấm gương tiêu biểu được tỉnh đoàn bầu chọn tham gia Đại hội thanh niên làm theo lời Bác toàn quốc lần thứ 5 được tổ chức tại TP.HCM nhân dịp kỷ niệm 128 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
