Dạy bơi cho trẻ: Kỹ năng cứu người bị bỏ quên

Từ những cái chết thương tâm

Ngày 22/6 vừa qua, một vụ đuối nước dẫn đến cái chết thương tâm của hai trẻ em (cũng là anh em ruột của nhau) đã xảy ra ở Nghệ An. Hai anh em bị tử vong do đuối nước là em Nguyễn Anh Tấn (9 tuổi) và Nguyễn Anh Phát (6 tuổi), cùng trú tại xã Quỳnh Hồng (Quỳnh Lưu, Nghệ An). Khi đi qua ao nước ven đường, Phát không may trượt chân rơi xuống ao. Thấy vậy, Tấn bèn nhảy xuống cứu em nhưng kết quả cả hai anh em đều bị tử vong vì ngạt nước.

Cách đây 2 năm, cái chết thương tâm của 8 nữ sinh THCS ở hồ Tuy Lai (Mỹ Đức, Hà Nội) đã gây rúng động dư luận và rung lên hồi chuông báo động về tai nạn đuối nước ở trẻ em cũng như sự cần thiết phải dạy kỹ năng bơi lội cho học sinh.

Đây không phải là lần đầu tiên những vụ tử vong do tai nạn đuối nước như trên xảy ra. Trước đó đã có không ít vụ vì cứu người đuối nước mà chết theo do bị nạn nhân kéo xuống.

Tháng 9/2012, một vụ tai nạn do đuối nước hết sức thương tâm đã xảy ra tại hồ Tuy Lai thuộc Mỹ Đức, Hà Nội khiến 8 học sinh nữ lớp 7, lớp 8 trường THCS An Mỹ (Mỹ Đức) chết thảm. Khi đi học về, 7 học sinh nữ đã xuống hồ để tắm nhưng có em trong số đó không may bị đuối nước. Những học sinh đang tắm và trên bờ thấy bạn bị vậy đã xúm vào cứu thì bị nạn nhân kéo xuống theo.  Kết quả cả 8 em đều bị tử vong.

Gần đây nhất, đầu tháng 5/2014, một vụ tai nạn đuối nước khiến 2 người đàn ông tử vong cũng xảy ra tại TP.HCM. Khi đi tập thể dục, ông Trần Phong Sơn (50 tuổi, ngụ phường 10, Q.4) đang đi tập thể dục thì phát hiện anh Nguyễn Văn Tuấn (32 tuổi, ngụ Q.1) đang bị đuối nước dưới dòng kênh Tàu Hủ. Ông Sơn đã nhảy xuống để cứu anh Tuấn, nhưng ông Sơn đã bị nạn nhân bám chặt và hai người cùng bị nước cuốn trôi.

Việc dạy học bơi cho trẻ ngay từ nhỏ là rất cần thiết, vừa để các em tự bảo vệ mình và cũng vừa để các em thích ứng được với tự nhiên.

Những vụ tử vong do tai nạn đuối nước nói trên đều có chung một điểm giống nhau: người cứu nạn nhân bị đuối nước lại bị chính nạn nhân kéo xuống chết cùng. Những vụ tai nạn như trên không phải là hiếm. Thậm chí, ở Thanh Hóa cách đây 3 năm đã có trường hợp vì cứu người đuối nước mà một nam thanh niên được cho là “kiện tướng bơi lội” của tỉnh đã bị nạn nhân trong lúc hoảng loạn bám chặt, kéo xuống dìm chết ở sông Chu.

Đến dạy kỹ năng cứu người đuối nước cho trẻ

Khi được hỏi ở lớp dạy học bơi các giáo viên đã dạy những kỹ năng gì, bé Nguyễn Phương Anh (12 tuổi, trú tại Thanh Xuân, Hà Nội) hồn nhiên nói: “Ở lớp dạy học bơi các thầy dạy cháu nhiều thứ lắm, rất nhiều kiểu bơi như bơi sải, bơi ếch, bơi bướm,…”. Khi được hỏi thế các thầy có hướng dẫn cách cứu người khác bị đuối nước như thế nào không thì bé Phương Anh cười và lắc đầu quầy quậy: “Không có ạ”.

Có một thực tế hiện nay là trong khi dạy học bơi cho trẻ, nhiều bậc phụ huynh cũng như nhiều trung tâm chỉ chăm chú đến đào đạo kỹ năng bơi lội cá nhân cho trẻ em mà “quên” mất đào tạo kỹ năng cứu người khi bị đuối nước cho trẻ trong khi đây lại là một trong số những kỹ năng cần thiết nhất để các em ứng dụng vào thực tế mỗi khi cần.

Tuy nhiên, hiện nay việc dạy học bơi cho trẻ đang tồn tại một số bất cập. Các trung tâm bơi lội và phụ huynh mới chỉ quan tâm đến kỹ năng dạy học bơi mà chưa quan tâm đúng mức đến kỹ năng cơ bản khi cứu người đuối nước cho trẻ.

Lý giải về điều này, anh Hà – một trong những giáo viên hướng dẫn học bơi ở bể bơi trên đường Đặng Văn Ngữ (Đống Đa, Hà Nội) cho biết: “Thực ra vào mùa hè, các lớp học bơi đều rất đông các em. Có lớp lên đến cả mấy chục em nên việc hướng dẫn các cách bơi, kiểu bơi cho các em đã chiếm mất khá nhiều thời gian rồi”.

“Những kỹ năng cứu người khi bị đuối nước chúng tôi có lúc cũng có nói qua với các em học bơi, nhưng chủ yếu là nói bằng miệng chứ cũng không có thời gian để mà hướng dẫn thực hành qua các ví dụ minh họa cụ thể”.

Trao đổi với PV, anh Trần Văn Hùng – Phó Chủ tịch câu lạc bộ bơi lội sông Hồng (Hà Nội) cho biết: “Trong số các kỹ năng khi dạy học bơi thì kỹ năng cứu người khi bị đuối nước là rất quan trọng. Có thể nói, một lớp dạy học bơi chỉ thực sự hoàn hảo hay nói nôm na là ‘dạy đủ bài’ là phải bao gồm 2 bước kỹ năng: kỹ năng đầu dạy học bơi là cách bơi, kiểu bơi và kỹ năng thứ hai là cứu người gặp nạn ở dưới nước”.

Một buổi offline bơi lội của đội bơi sông Hồng. Đây là một đội bơi hoàn toàn tự phát, không vụ lợi, không thu tiền, tất cả cùng chung niềm đam mê bơi lội. Tại đây, các "kình ngư" sẽ hướng dẫn cụ thể cho trẻ những kỹ năng cần thiết khi bơi lội, trong đó có cả kỹ năng cứu người.

“Kỹ năng cứu người quan trọng lắm, bởi đó là những trường hợp mà ta có thể thấy thường xuyên xảy ra. Nước ta ao hồ, sông suối nhiều, lũ lụt thiên tai cũng nhiều nên dạy kỹ năng cứu người bị đuối nước là cần thiết. Cứu người ở dưới nước cũng đòi hỏi phải có kỹ năng cơ bản đấy, chứ không phải anh cứ cậy có sức khỏe, bơi giỏi, trông thấy người ta đang ‘giã gạo’ dưới sông là nhảy ùm xuống vớt lên đâu. Cứu mà không đúng cách có khi còn chết oan theo đấy”, anh Hùng nói.

Theo anh Hùng, kỹ năng cứu người bị nạn ở dưới nước có nhiều nhưng cơ bản nhất là khi thấy người khác đang bị đuối nước, nếu xuống cứu thì vị trí tiếp xúc với người gặp nạn là quan trọng nhất.

“Kỹ năng thì có nhiều, nhưng quan trọng nhất là khi anh nhảy xuống sẽ phải lường trước được việc sẽ tiếp xúc với người bị đuối nước như thế nào. Họ đang ‘giã gạo’, nắm tay họ là hỏng rồi, họ dìm cho bằng chết. Khi tiếp xúc với họ chỉ có thể nắm chân hoặc tóc (đối với phụ nữ) để kéo lên, tuyệt đối không đươc để tay họ nắm vào người mình. Có trường hợp nạn nhân vùng vẫy mạnh, cần phải đánh cho họ gục nhất thời rồi mới đưa vào bờ được”, anh Hùng cho biết thêm.