Trong tín ngưỡng dân gian, việc xem chân gà trống cúng đầu năm vô cùng quan trọng. Chân gà đẹp sẽ là điềm báo cho gia đình có một năm mới may mắn, suôn sẻ.
Theo Nhà nghiên cứu Văn hóa – PGS.TS Nguyễn Thanh Tú, trong tín ngưỡng người Việt, con gà gắn với đời sống sinh hoạt, văn hóa cộng đồng, từ văn hóa ẩm thực cho tới các hoạt động tế lễ, tâm linh.
Giao thừa là thời điểm trời đất tối tăm nhất, mà gà là con vật biểu tượng của mặt trời (do gà trống gáy báo hiệu mặt trời lên báo hiệu ngày mới, sự mới mẻ bắt đầu) nên vào thời khắc 12 vị thần thời gian kết thúc chu trình một năm và bắt đầu một năm mới nên người ta chọn gà trống để cúng.
Theo quan niệm dân gian, gà trống có chứa đựng rất nhiều ý nghĩa tốt đẹp. Ảnh minh họa
Hình ảnh gà trống còn chứa đựng rất nhiều ý nghĩa tốt đẹp. Trong 12 con giáp, gà trống được coi là loài vật có 5 đức lớn của người quân tử: Văn (đẹp: Mào, bộ cánh, mã đẹp) – Võ (khỏe mạnh, bệ vệ) – Dũng (sẵn sàng nghênh chiến) – Nhân (tình thương, khi có thức ăn đều gọi con đến ăn) – Tín (đúng giờ).
Trong đó, gà lấy đức Tín làm đầu, bất kể mùa đông hay hè, nắng hay mưa đều gáy đúng giờ, đúng canh. Không những vậy, ở phương Đông chữ Kê (ki) chỉ gà đồng nghĩa với điềm lành, thuận lợi. Nên cúng gà là để biểu trưng bày tỏ sự hy vọng để con người ta có đủ 5 đức tính trên.
Trên các mâm cỗ mặn cúng vào các dịp lễ, Tết không thể thiếu gà trống. Ảnh minh họa
Gà được chọn để cúng giao thừa phải là gà trống, chưa đạp mái (có ý nghĩa khỏe mạnh, tinh khiết), không khuyết tật, mào đỏ, mỏ vàng, chân vàng. Sự cầu kỳ này cũng thể hiện ước vọng của người Việt, mong cho một năm mới an khang, thịnh vượng hơn năm cũ.
“Theo mẫu gốc trong mâm cúng giao thừa thường có bánh Chưng, bánh Dầy và con gà trống. Gà cúng là gà được gia chủ nuôi trên đất của gia đình. Nếu là gà mua thì phải nhốt tối thiểu ở đất nhà 3 ngày.
Về mặt khoa học, con gà sống ở đất nhà mình sẽ tích điện vào chân, điện tích dương âm của đất hiển thị rõ nét trên đất nhà mình có như vậy thì khi xem chân gà để đoán vận mệnh năm mới thì mới chuẩn xác được. Chân gà đẹp nguyên tắc là các ngón chụm lại với nhau, không bị tõe ra các hướng”, PGS.TS Nguyễn Thanh Tú chia sẻ.
