Hà Nội: Nhà vệ sinh tiền tỷ đắp chiếu

Trên thực tế, đã có hàng trăm nhà VSCC bằng thép đã được xây dựng từ năm 2010. Nhiều tỷ đồng ngân sách nhà nước đã được tiêu, hiệu quả chưa ai đong đếm, nhưng việc xây dựng nhà VSCC bằng thép tràn lan là điều thực tế và có những nhà VSCC từ khi xây dựng xong chưa một lần mở cửa.

Nhà vệ sinh công cộng khu vực đầu cầu Ái Mỗ (Thị xã Sơn Tây) “đắp chiếu” từ khi hoàn thành. Ảnh: Lê Minh

Thiếu hay thừa nhà VSCC?

Theo số liệu trong văn bản của Sở VH, TT&DL Hà Nội trình thành phố đề xuất thực hiện nhiệm vụ xây dựng 7 nhà vệ sinh phục vụ khách du lịch trên địa bàn quận Hoàn Kiếm (13/5/2013), chỉ tính số nhà VSCC tại 4 quận nội thành (Ba Đình, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Đống Đa) do Công ty Môi trường đô thị thành phố quản lý đã lên tới 310, nghĩa là tính bình quân mỗi quận có khoảng gần 80 nhà VSCC (xung quanh hồ Hoàn Kiếm có 16 nhà VSCC đang hoạt động).

Trong các kỳ tiếp xúc cử tri gần đây của đại biểu HĐND TP Hà Nội, cử tri một số phường ngoài đê (quận Hoàn Kiếm) cũng kiến nghị thành phố cho phép cải tạo một số nhà VSCC cũ thành nơi sinh hoạt cộng đồng. Thực tế trên cho thấy, các quận trung tâm không thiếu nhà VSCC mà chỉ cần cải tạo, chỉnh trang các nhà VSCC đã xuống cấp. Tại văn bản ngày 13/5, Sở VH,TT&DL kiến nghị thành phố cho phép cải tạo, sửa chữa 7 nhà VSCC trong khu vực phố cổ (quận Hoàn Kiếm) đã bị xuống cấp để đạt tiêu chuẩn phục vụ khách du lịch. Đề xuất này sau đó đã được Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Huy Tưởng chấp thuận và giao Sở Xây dựng lập dự án.

Nhân viên nhà vệ sinh công cộng (đường ven Hồ Tây) thảnh thơi nằm đọc báo.

Ngày 31/10/2013, UBND TP Hà Nội vừa cho phép Ban quản lý Chỉnh trang đô thị Hà Nội thực hiện công tác chuẩn bị đầu tư xây dựng 14 nhà VSCC bằng thép, trong đó có 10 nhà vệ sinh 2 buồng và 4 nhà vệ sinh loại 4 buồng với tổng kinh phí dự kiến 15 tỷ đồng. Sau khi dư luận lên tiếng, qua ý kiến của một số cán bộ thành phố khi trao đổi với báo chí, được biết việc xây dựng nhà VSCC bằng thép được làm từ năm 2010.

Tràn lan nhà VSCC bằng thép

Theo khảo sát của chúng tôi, hầu hết các công viên, vườn hoa, hồ đã được kè trên địa bàn các quận nội thành đều đã có nhà VSCC bằng thép. Các nhà VSCC bằng thép còn được xây dựng dọc hai bên sông Kim Ngưu, Tô Lịch… Như vậy đã có hàng trăm nhà VSCC bằng thép đã được TP Hà Nội đầu tư xây dựng trong thời gian qua.

Thời điểm này, việc mỗi nhà VSCC bằng thép có kinh phí xây dựng lên tới hàng tỷ đồng bằng tiền ngân sách nhà nước sẽ có các cơ quan chức năng thẩm định rõ ràng, minh bạch. Nhưng qua khảo sát thực tế, không phải nhà VSCC bằng thép nào cũng phát huy hiệu quả, đảm bảo vệ sinh môi trường. Thậm chí, có những nhà VSCC bằng thép được xây dựng ở nơi “hiu quạnh”, có nhà VSCC xây xong “đắp chiếu”.

Chỉ tính riêng khu vực quanh Hồ Tây, hiện nay đã có 6 nhà VSCC được xây dựng, đoạn đường Thanh Niên chưa đầy 1 km nhưng đã xây dựng 2 nhà VSCC (chưa kể nhà VSCC tại hồ Trúc Bạch đối diện Hồ Tây). Cũng chính vì mật độ dày đặc, xây dựng tại các điểm thưa thớt dân cư và người qua lại nên nhân viên một số nhà VSCC tại khu vực này chỉ mở cửa ngồi hóng gió Hồ Tây là chính. Chưa kể có nhà VSCC bị biến thành nơi ăn, ngủ của chính nhân viên trông giữ, thu phí nhà VSCC đó.

Theo danh mục 14 địa điểm xây dựng nhà VSCC bằng thép vừa được TP Hà Nội cho phép đầu tư, có 3 nhà VSCC xây dựng ở quận Ba Đình, 4 nhà VSCC tại quận Cầu Giấy, quận Thanh Xuân có 2 nhà VSCC, quận Hoàng Mai và Long Biên mỗi quận xây 1 nhà VSCC và huyện Đông Anh được đầu tư 3 nhà VSCC. Việc chọn  địa điểm xây dựng nhà VSCC là một điều đáng bàn, đặc biệt tại các huyện, thị xã bởi số người vãng lai rất ít và khách du lịch thì càng hiếm (trừ các điểm du lịch). Câu chuyện xây dựng nhà VSCC hiện đại tại thị xã Sơn Tây là một ví dụ, tại khu vực đầu cầu Ái Mỗ (phố Chùa Thông, phường Sơn Lộc), một nhà VSCC hiện đại được xây dựng và hoàn thành khoảng cuối năm 2012. Nhưng theo một số người dân sinh sống gần đó, từ khi hoàn thành đến nay, nhà VSCC trên chưa một lần mở cửa.