Kỳ bí loài cây mang tên "đoạn tình"

Nói như người miền xuôi là quả báo, là bị trời đánh. Ngay cả người dùng cây bùa tình yêu để có được bạn đời như ý cũng phải chịu cảnh tương tự" - lời chia sẻ mang âm vọng từ trong quá khứ hơn thực tế mà chúng tôi cảm nhận được từ một già bản người Pa Cô khiến hành trình tìm hiểu cây thần Păr Kếh (phát âm là Pả - ra - kê) ở rẻo cao Quảng Trị càng thêm phần ly kỳ, bí ẩn.

Già Vỗ Thư (trái) và già Ăm Nhờ, tương truyền cây Păr Kếh có lá dài và mỏng, trông như nhánh cỏ đang cầm trên tay.

Nhiều người cho hay họ được ông bà, cha mẹ kể lại có loại cây ngược lại cây bùa tình yêu là cây Păr Kếh, nhằm chia rẽ tình cảm. Cây này mọc ở chốn rừng thiêng, người biết được phải là truyền nhân của "cao thủ" bùa ngải(?!). Muốn chia rẽ cặp đôi nào đó chỉ cần dùng cây Păr Kếh thoa lên khăn, thuốc lá, chén ăn, ly tách để "mục tiêu" sử dụng thì tự khắc hiệu nghiệm. Còn ai "cao tay" hơn thì dùng miệng "thổi" để "ám" từ xa. Không những hết yêu thương mà còn như có thù truyền kiếp. 

Cũng có nhiều cặp đôi yêu trong oan trái, không đến được với nhau mà lại không thể dứt tình đành bất đắc dĩ tìm đến thứ bùa này. Lời đồn thổi mỗi lúc thêm ma mị trong khi người biết rành rẽ luôn là bí ẩn khiến câu chuyện càng thực thực hư hư cùng năm tháng...

Theo hướng dẫn của bà con, chúng tôi tìm đến già Ăm Nhờ (80 tuổi, trú bản Kỳ Rỹ, xã A Xing, H. Hướng Hóa), người được cho là có thể giúp ít nhiều thông tin về Păr Kếh. May mắn cho chúng tôi là già bản Ăm Nhờ - Chủ tịch Hội người Cao tuổi xã nên không khó tìm. Tên thật của già là Hồ Cu Chánh nhưng phong tục, tập quán của đồng bào Pa Cô đều gọi là Ăm Nhờ, theo tên người con gái đầu. Lúc chúng tôi tìm đến thì già Ăm Nhờ lại đang tham dự Ngày hội Đại đoàn kết của bản Kỳ Rỹ vào sáng 15-11.

Cảm thông chúng tôi vượt đường xa hơn 100km phải đợi lâu, một cán bộ của xã tận tình xuống Kỳ Rỹ tìm giúp. Nghe có người dưới xuôi lên hỏi về đời sống của đồng bào, già Ăm Nhờ nhận lời ngay. Khác với một số người từ chối trả lời về cây Păr Kếh trong vẻ hoảng hốt, sợ hãi, bất ngờ thay khi già trải lòng một cách nhiệt tình.

Sinh ra và lớn lên ngay tại Kỳ Rỹ rồi tham gia bộ đội, thuộc Ban Kinh tế Khu ủy Bình Trị Thiên, đến năm 1978 thì ông về hưu. Như bao người dân bản làng, chuyện cây bùa tình yêu hay cây chia rẽ tình yêu đều được truyền miệng bởi những giai thoại, vừa có phép màu lẫn sự rùng rợn chưa bao giờ thôi dứt trên rẻo cao.

- Bố đã từng thấy cây Păr Kếh chưa?

- Bố chỉ nghe kể thôi, cây thân nhỏ, lá mỏng. Hầu như ai cũng nghe kể lại chứ không biết.

Cuộc trò chuyện vô tình đưa già Ăm Nhờ về ký ức năm tháng tuổi trẻ, không kém phần ly kỳ vận vào bản thân mà đến giờ vẫn khiến ông chưa lý giải được. Ông kể ông và vợ (người vợ đầu tiên đã qua đời) đến với nhau bằng tình yêu chứ không gán ép hay bùa ngải gì. Trong lúc đang mặn nồng thì bỗng dưng cả hai quay ra ghét nhau. Không mâu thuẫn, không hiểu nhầm nhưng ghét cay đắng, muốn chấm dứt tình nghĩa vợ chồng, mỗi người mỗi phương. Đôi bên gia đình cố tìm hiểu để hóa giải cũng rơi vào tuyệt vọng.

Một hôm, người anh trai nghi vợ chồng người em đã bị dính bùa "chia rẽ tình yêu" và phải giải gấp. Mỗi người bị đưa ra một nơi khác nhau rồi bắt nhìn vào một cái máng nước. Chẳng biết người anh thầm chú gì nhưng sau đó thì ông thấy người nhẹ nhõm hẳn. Buổi cơm chiều hôm đó, vợ ông bất ngờ từ nhà mẹ đẻ về, thái độ khác hẳn. Không còn đôi mắt hằn tia máu, không còn khuôn mặt đanh lại lạnh lùng, bà trở lại cái giọng dịu dàng, ánh mắt vợ chồng lại chan chứa như chưa hề có cuộc chia ly. "Anh vào ăn cơm cho nóng", câu nói ấy đến giờ vẫn khắc trong tâm khảm ông, vẫn vọng lên mỗi khi có ai đó nhắc đến bùa ngải chia cắt tình yêu.

"Sau này Bố được người nhà cho biết chứ bản thân không hề hay. Chỉ băn khoăn là nó trùng hợp ngẫu nhiên với những giai thoại truyền lại, bỗng dưng đang thương yêu mà ghét nhau tận xương tủy" - già Ăm Nhờ chia sẻ.

Người dân rẻo cao không còn tin chuyện bùa ngải nhưng vẫn sợ mỗi khi nhắc đến.

Không ngờ đề tài của chúng tôi lại thu hút nhiều già bản khác. Ông Vỗ Thư (97 tuổi), cũng từng làm cán bộ, vô tình góp vào câu chuyện kỳ bí này. "Có lẽ tác dụng chỉ có phá hơn vun đắp nên dù có ai biết cây Păr Kếh cũng chẳng dại gì kể, vì rứa loại bùa "cắt tình" càng được đồn thổi, nhất là chuyện người mang dã tâm hại đôi lứa luôn chịu cảnh thê thảm" - cụ Thư nói.

Nhiều người cho hay, trước năm 1990, có một phụ nữ Pa Cô được cho là biết nhiều bùa ngải, trong đó có "thuốc" Păr Kếh hại người. Đến năm 1992, phụ nữ này trải qua giai đoạn vật vã ốm đau mới... chết được, họ càng tin lời nguyền là sự thật. Và kể cũng lạ, từ ngày người phụ nữ đó qua đời, chuyện như bị bùa ngải không còn thấy nữa. Trong cuộc trò chuyện, đôi lúc dân bản dùng tiếng Pa Cô để nói với nhau, càng ra vẻ thần bí khiến chúng tôi thêm hiếu kỳ. Gặng hỏi thì các già cho biết vẫn còn có nghi ngờ liên quan bùa ngải nên tiếp tục theo dõi, phát hiện là báo chính quyền xử lý ngay và nghiêm.

Chúng tôi tiếp tục gặp một số thanh niên ở dọc tuyến Lìa như A Xing, A Dơi, A Túc hỏi chuyện. "Không ai khẳng định nhưng cũng chẳng ai phủ nhận, chuyện xưa kể lại thôi, lớp trẻ chúng tôi nghe qua ông bà, bố mẹ thì biết rứa. Tuy nhiên, có người tính tình cộc cằn, uống rượu hay đánh vợ, đánh con, vợ bỏ là phải, rứa mà kêu có kẻ thù ghét bỏ Păr Kếh để ngụy biện cho việc sai trái của chính mình dẫn đến nghi ngờ lung tung, gây mất đoàn kết. Riêng về cây bùa tình yêu, nhiều người cũng oan lắm. Hễ lấy được vợ đẹp họ lại xì xào do dùng bùa, ôi đủ thứ..." - Hồ A Tun bày tỏ.

Có thời điểm, nhiều bản làng rẻo cao bỗng nhiên có nhiều khách lạ từ xuôi tìm đến để tìm bùa yêu, dở khóc dở cười. Trong khi đồng bào đang nói không với hủ tục lạc hậu, mê tín thì thẳm sâu đôi mắt những kẻ si tình ấy, mọi đồn thổi đều mang phép màu lung linh, bí ẩn. Cũng như về Păr Kếh, đến hôm nay vẫn chưa thoát ra khỏi sự kỳ bí từ trong những câu chuyện đồn thổi vọng về...