13 năm sau quyết định nhận điểm 0 trong kỳ thi đại học, cuộc sống của chàng trai ấy khiến nhiều người cảm thấy ngỡ ngàng.
Tháng 6/2018, các thí sinh trong kỳ thi tuyển sinh đại học ở huyện Mông Thành, thành phố Bạc Châu, tỉnh An Huy, Trung Quốc, lần lượt bước vào phòng thi với những biểu cảm khác nhau, người nở nụ cười tự tin, người trầm ngâm lo lắng. Đối với học sinh Trung Quốc, đây là kỳ thi quan trọng nhất và cũng khắc nghiệt nhất trong cuộc đời mỗi người.
Hai ngày thi trôi qua nhanh chóng, các thi sinh bước ra khỏi phòng thi và ngay lập tức được các phóng viên bao vay để phỏng vấn. Trong số đó, có một ứng viên không hề tỏ ra ngạc nhiên, dường như biết trước bản thân sẽ được phỏng vấn. Anh không hề tỏ ra rụt rè hay e ngại, thoải mái và bình tĩnh chia sẻ vì đây chẳng phải lần đầu tiên anh xuất hiện trước truyền thông. Thì ra đây là anh Từ Mạnh Nam, nam sinh mà 10 năm trước đã cố tình nhận điểm 0 trong kỳ thi đại học. 10 năm trước, anh kịch liệt phản đối chuyện thi đại học nhưng 10 năm sau, chính anh lại muốn vào đại học.
Khi được hỏi lý do tại sao lại quay trở lại với kỳ thi này, anh Từ Mạnh Nam trả lời nhanh gọn: "Hành vi của tôi khi đó là không biết suy nghĩ".
Thiên tài tự mãn
Anh Từ Mạnh Nam sinh năm 1989 trong một gia đình nông dân nghèo ở huyện Mông Thành. Là con trai cả trong gia đình, anh không chỉ phải phụ giúp gia đình công việc đồng áng mà còn luôn mơ ước được học hành đến nơi đến chốn nhằm thay đổi vận mệnh. Bố mẹ của anh Từ Mạnh Nam cũng luôn cố gắng cho con học tập đầy đủ với hy vọng anh sẽ vào đại học. Vì tài chính khó khăn, những chị em khác trong nhà đều nghỉ học từ cấp 2, duy chỉ có Từ Mạnh Nam được đi học cấp 3.
Với kỳ vọng lớn của bố mẹ, Từ Mạnh Nam quả không làm mọi người thất vọng. Từ tiểu học đến cấp 3, anh đều có thành tích học tập xuất sắc, nhận được nhiều lời khen. Mỗi ngày, anh đều dành phần lớn thời gian của mình để đọc sách, nâng cao tri thức. Năm lớp 10, Từ Mạnh Nam được nhận vào một trường trung học trọng điểm nhờ thành tích học tập tốt. Nếu cứ duy trì trạng thái này, anh có thể dễ dàng vượt qua kỳ thi Gaokao (kỳ thi tuyển sinh đại học của Trung Quốc).
Tuy nhiên chính trong khoảng thời gian này, Từ Mạnh Nam bắt đầu thay đổi những suy nghĩ và hành vi. Anh cảm thấy mệt mỏi trong chuyện lao vào học hành, bắt đầu ngủ trong lớp, bỏ ngoài tai những lời khuyên của giáo viên, hành vi bất cần, khiến giáo viên phải mời phụ huynh lên gặp. Ngay cả những trận đòn roi của bố mẹ cũng không khiến Từ Mạnh Nam thức tỉnh.
Năm 2007, Từ Mạnh Nam vô tình đọc được cuốn sách của nhà văn nổi tiếng Hân Hân. Những lời nói và quan điểm của nhà văn này đã trở thành người thầy tinh thần của Từ Mạnh Nam. Cuốn sách của nhà văn Hân Hân nêu ra quan điểm giáo dục nên bắt đầu từ lợi ích và sở thích của học sinh, chứ không phải bắt họ nhồi nhét những kiến thức mà họ không thích. Quan điểm này từng gây "dậy sóng" dư luận với nhiều luồng ý kiến trái chiều. Tuy nhiên đối với Từ Mạnh Nam, anh như tìm thấy chân lý.
Từ Mạnh Nam cho rằng việc mình chán học không phải do bản thân mà do phương pháp giáo dục tại trường học có vấn đề. Anh bắt đầu lao vào đọc những bài báo và tạp chí, sau đó còn đăng những suy nghĩ của mình lên các blog nhằm tuyên truyền triết lý của mình. Khi thấy một số người có chung quan điểm, Từ Mạnh Nam như cá gặp nước, tin rằng bản thân không hề đơn độc.
Lúc này, Từ Mạnh Nam trở nên tự mãn, cho rằng đã tìm được hướng đi của cuộc đời. Anh bắt đầu đưa ra những ý tưởng về giảng dạy và thi cử, khái niệm "giáo dục 3 người". Đây là phương pháp giáo dục một trò 3 thầy, nhằm hướng đến việc trau dồi sở thích của học sinh, phân chia các môn học theo ý muốn của từng người.
Khi tất cả mọi người không ai thèm để tâm đến triết lý của Từ Mạnh Nam, anh vẫn rất tự hào về bản thân. Nhìn những người bạn ngày nào cũng thức khuya dậy sớm để học hành, anh chỉ cười khinh thường. Sau đó, Từ Mạnh Nam quyết định phải làm một việc lớn hơn. Ngày 7/6/2008, Từ Mạnh Nam và các bạn bước vào phòng thi đại học. Nhưng thay vì làm bài thi, chàng trai này lại tiếp tục truyền bá "giáo dục 3 người" bằng bài viết 1.000 chữ, khẳng định mình muốn nhận điểm 0 để phản đối hệ thống giáo dục khi ấy. Từ Mạnh Nam cho rằng việc này sẽ giúp anh trở thành "người hùng" trong mắt mọi người.
Mặc dù khi đó, các giáo viên không chấm điểm 0 cho Từ Mạnh Nam nhưng câu chuyện của anh đã nhanh chóng trở nên nổi tiếng. Mọi người bắt đầu bàn tán về anh khiến chàng trai bị choáng ngợp. Từ Mạnh Nam bắt đầu cảm thấy hối hận về hành động của mình, không những không thể đạt được mục đích, ngược lại có thể đánh mất phần đời còn lại. Từ Mạnh Nam đề nghị bố mẹ cho học lại thêm một năm nữa nhưng bị từ chối. Anh đã phải trả cái giá lớn cho hành động bồng bột của mình.
Hối hận khôn nguôi
10 năm tiếp theo kể từ sự kiện cố tình lấy điểm 0 trong kỳ thi đại học, cuộc sống của Từ Mạnh Nam có những bước ngoặt lớn. Do chỉ tốt nghiệp cấp 3, anh không thể tìm được một công việc tốt nên chọn cách làm bán thời gian trong một nhà máy với mức lương trung bình. Sau đó, anh cũng nghe theo bố mẹ kết hôn, sinh được 1 trai 1 gái. Đáng tiếc, cuộc hôn nhân này không kéo dài được lâu, anh Từ Mạnh Nam ly hôn năm 2014, con gái sống với vợ cũ, còn anh nuôi con trai.
Cuộc sống khó khăn cũng đã khiến anh Từ Mạnh Nam thức tỉnh về hành động trước đây của mình. Anh bắt đầu thành lập một trang web, thuyết phục những người có suy nghĩ giống mình không nên từ bỏ kỳ thi đại học hoặc cố tình nhận điểm 0. Năm 2012, anh Từ Mạnh Nam thậm chí còn in băng rôn và tờ rơi, tới địa điểm thi đại học, khuyên các thí sinh hãy trân trọng cơ hội và đừng đi theo "vết xe đổ" của mình.
Tới năm 2018, sau khi lắng nghe lời khuyên của những người xung quanh, anh Từ Mạnh Nam quyết định thi vào đại học một lần nữa. Sau một thời gian dài ôn tập, vào ngày 8/6/2018, anh bước ra khỏi phòng thi với nụ cười tự tin nhưng tâm trạng khác hẳn 10 năm trước. Lúc đó, anh đã gần 30 tuổi. Kết quả, Từ Mạnh Nam đạt 270/300 điểm, trúng tuyển một trường cao đẳng ở tỉnh An Huy.
Anh Từ Mạnh Nam theo học ngành báo chí và truyền thông. Trong tương lai, anh muốn theo đuổi công việc liên quan đến nhà báo để phát huy hết lợi thế của mình trong lĩnh vực viết lách và kinh nghiệm cuộc sống. Vừa chăm con, vừa làm công việc bán thời gian để kiếm sống, lại vừa học đại học, anh Từ Mạnh Nam vất vả nhưng rất vui vẻ. Anh cũng cố gắng kết bạn với những bạn học kém mình 10 tuổi.
Năm 2021, trước khi kỳ thi Gaokao diễn ra, anh Từ Mạnh Nam đã chia sẻ: "Tôi hy vọng rằng tất cả mọi người sẽ thi vào một trường đại học tốt hơn. Kỳ thi tuyển sinh đại học là một hệ thống công bằng và bạn phải trân trọng cơ hội được tham dự kỳ thi".
