Giống chanh vàng có xuất xứ từ Châu Mỹ toàn “vỏ là vỏ", chẳng thấy nước đâu nhưng lại cực kỳ được ưa chuộng tại thị trường Việt Nam. Nhận thấy tiềm năng từ loại quả này, nhiều nông dân quyết định mang loại quả nhập khẩu về trồng tại vườn nhà Việt Nam.
Được bán với giá 150.000-200.000 đồng/kg trên thị trường, chanh vàng Mỹ “thời hoàng kim" cháy hàng trong siêu thị, các cửa hàng trái cây ngoại nhập… do là loại chanh nhập khẩu, được dán nhãn “made in USA", được giới thiệu là có mùi thơm không thua kém gì hồi, quế. Thế nhưng thực tế, loại chanh này chỉ có màu vàng tươi đẹp mắt, quả to tròn nhưng thực tế ruột lại rất ít nước, phần lớn quả chanh đều là lớp vỏ và cùi vỏ dày.
Những cây chanh vàng sai trĩu quả.
“Nếu so về công dụng thì thua xa chanh Việt Nam, nhưng chanh vàng Mỹ lại có thể tận dụng phần vỏ và cùi để chế biến các món Âu, làm bánh, làm thức uống… nên ở Việt Nam loại chanh này vẫn rất được ưa chuộng và săn lùng”, anh Lợi (chủ vườn chanh vàng ở Châu Đức, Vũng Tàu) kể lại về ấn tượng ban đầu của bản thân khi thấy quả chanh vàng Mỹ. Nhận thấy tiềm năng của loại quả ngoại nhập này, anh Lợi săn lùng giống cây này ở nước ngoài và tự mày mò hoàn thiện quy trình trồng chanh vàng Mỹ trên đất Việt.
Trước đó, toàn bộ diện tích đất mảnh vườn hơn 2ha của gia đình anh Lợi trồng cây đu đủ, nhưng hiệu quả kinh tế mang lại không cao. Sau khi thử nghiệm trồng chanh vàng, khu vườn này hoàn toàn khoác lên mình chiếc áo mới. Giống cây chanh vàng Mỹ trước khi đưa về trồng có chiều cao khoảng 40- 80cm, có giá từ 100.000 - 300.000 đồng/cây anh Lợi đặt ở sàn thương mại Mỹ và đưa về Việt Nam mất hơn nửa tháng.
Trước khi trồng cần đào hố, rải phân chuồng ủ hoai, thêm tro trấu và phân lân, một ít thuốc trừ sâu để trị rệp sáp và tuyến trùng rễ, rồi đặt bầu cây xuống. Cắm một vài cây tre để giữ cho cây mới trồng đứng thẳng không bị gió lay gốc. Cây được trồng theo từng hàng thẳng, hàng cách hàng 3m, cây cách cây 2m, vườn chanh vàng của anh Lợi thẳng tắp, đặc biệt là khi vào mùa mang sắc vàng như hàng triệu ánh đèn treo trên cành cây. Ngoài trồng chanh vàng thu hoạch trái, anh Lợi còn trồng chanh vàng bonsai, bán cây cảnh để trang trí trong nhà rất đẹp mắt.
Anh Lợi bên vườn chanh vàng Mỹ của mình.
Thời gian đầu trồng thử nghiệm, anh Lợi có rất nhiều nỗi lo lắng: Giống cây không hợp khí hậu, có thể không đậu trái, chưa có kỹ thuật trồng quả chanh vàng khiến cây còi cọc, không năng suất, thậm chí là cây chết khi chưa thu hoạch. Tuy nhiên, bằng sự tìm tòi và nghiên cứu, áp dụng những kiến thức thực tiễn mình có được sau hơn 20 năm làm vườn, anh Lợi đã trồng thành công giống cây chanh vàng Mỹ ngay trên mảnh đất quê hương.
"Năm đầu mỗi cây chỉ thu hoạch được từ 1-2 kg. Tuy nhiên qua năm thứ hai cây cho năng suất khoảng 10-15 kg/cây và sau 3 năm cây cho trái gấp đôi năm thứ hai. Thời gian từ lúc đậu trái đến lúc thu hoạch khoảng 100 ngày. 7-8 trái/kg, to gấp 3-5 lần chanh Việt Nam. Trái chín có màu vàng óng bắt mắt và trái có thể lưu lại trên cây với thời gian khoảng 2 tháng nên thường được sử dụng trang trí, nhất là trưng tết", anh Lợi chia sẻ.
Sau gần một năm trồng thử nghiệm cây chanh vàng Mỹ, hiện vườn của anh có khoảng 1.300 cây chanh vàng Mỹ, trong đó khoảng một nửa số cây đang cho thu hoạch trái chín. Giá chanh trái bán sỉ khoảng 30.000 đồng/kg, bán lẻ khoảng 90.000 đồng/kg. Ngoài việc trồng cây thu hoạch trái, anh còn giâm cành bán cây giống. Tỉa cành tạo dáng, chăm sóc trái để bán cây trưng Tết. Cây giống có giá khoảng 60.000- 200.000đồng/cây tùy loại, cây có trái bói giá bán khoảng 500.000 đồng/cây.
Chanh vàng Mỹ có rất nhiều công dụng trong chế biến món ăn, bánh, thảo dược, nước uống…
Ở xứ nhãn Hưng Yên, cũng có anh nông dân Nguyễn Hữu Hà (xã Tân Dân, huyện Khoái Châu) làm giàu từ quả chanh vàng. Anh Hà còn được mệnh danh là "vua" chanh vàng tứ quý trên vùng đất nhãn.
Anh Hà chia sẻ từng này gặp khó khăn rất nhiều trong thời kỳ đầu do chanh vàng xuất xứ ngoại lai. Thế nhưng theo thời gian thích nghi, cây sinh trưởng và chống chịu sâu bệnh tốt, không tốn công chăm sóc nhiều. Tuy vậy, hiện nay anh Hà vẫn đang áp dụng phương pháp chăm sóc hoàn toàn hữu cơ, chủ yếu là bón bột bằng đậu tương. Do đậu nành có chỉ số chất dinh dưỡng cao nên anh Hà quyết định áp dụng cho vườn chanh hữu cơ của mình.
Chanh vàng cho năng suất tốt, anh Hà nhanh chóng tìm kiếm đầu ra. Anh cho biết, nhu cầu tiêu thụ chanh trên thị trường thế giới là khá cao. Chanh được người dân sử dụng liên tục cho nhiều mục đích. Hiện nay còn có cả nhu cầu làm nước ép nên yêu cầu về sản phẩm chanh nguyên liệu ngày càng nhiều. Cứ mỗi vụ thu hoạch chanh vàng, anh thu về vài trăm triệu đồng
Bon sai chanh vàng Mỹ - một cách khai thác “hái ra tiền” của nông dân.
Không thỏa mãn với những gì đang có, anh Hà còn muốn tăng lợi nhuận hơn nữa, và giúp các hộ dân khác cùng làm giàu. Mấy năm trở lại đây, "lão nông" này đã liên kết sản xuất với nông dân ở nhiều tỉnh, thành phía Bắc để chia sẻ bí quyết canh tác và hợp tác trong trồng trọt, tiêu thụ sản phẩm. Ông Hà cung cấp cây giống, hướng dẫn cách trồng, chăm sóc chanh hữu cơ và tìm hướng bao tiêu sản phẩm cho các hộ nông dân khác.
Nhờ có ông Hà, nhiều nông dân trong khu vực và các tỉnh lân cận tìm được kế sinh nhai, làm giàu và phát triển. Còn thị trường chanh vàng Mỹ tại Việt Nam cũng “đủ cung đủ cầu", mà đặc biệt là tự cung tự cấp, không cần phải nhập khẩu xa xôi loại quả chanh này từ Châu Mỹ để bày bán tại Việt Nam, giá cả cũng vì thế mà cạnh tranh hơn rất nhiều.
