Bước xuống bục vinh quang của huy chương vàng Olympic Rio 2016, xạ thủ Hoàng Xuân Vinh nhận nhiệm vụ mới, tiếp tục truyền lửa cho các thế hệ vận động viên trẻ.
Bước lên bục vinh quang tại Olympic Rio 2016
Năm 2016, Hoàng Xuân Vinh là huyền thoại số một của thể thao Việt Nam với một Huy chương Vàng 10m súng ngắn hơi và một Huy chương Bạc 50m súng ngắn tại Olympic Rio. Olympic Rio 2016 là lần đầu tiên môn thi bắn súng thay đổi thể thức thi đấu. Thay vì để tất cả các vận động viên cùng thi đấu, thể thức mới sẽ loại đi vận động viên có điểm số thấp nhất sau mỗi lượt bắn. Thể thức này đã tạo nên cuộc đấu cân não thực sự, mỗi viên đạn sẽ là một lần đánh cược.
Từ một vận động viên bị đánh giá tâm lý kém, Xuân Vinh đã thể hiện bản lĩnh ở những thời điểm cuối cùng. Hàng triệu người yêu thể thao Việt Nam đã có những phút giây hồi hộp để rồi vỡ òa khi xạ thủ này đã có những phát súng hoàn hảo với thành tích 202,5 điểm sau 20 lượt bắn, phá kỷ lục Olympic và mang về tấm Huy chương Vàng Olympic đầu tiên trong lịch sử cho thể thao Việt Nam với điểm số 10,7 ở nội dung 10m súng ngắn hơi.
Chiến thắng huy hoàng này đã khiến khán giả và chính đối thủ Brazil phải ngả mũ bái phục. Ở nội dung 50m súng ngắn, Xuân Vinh thua cuộc trước huyền thoại Hàn Quốc Jin Jong Oh và chỉ về nhì, nhưng báo chí Hàn Quốc và Châu Á đều phải thốt lên: “Xuân Vinh chơi quá hay”.
Cũng chính vào năm ấy, cái tên Hoàng Xuân Vinh trở thành dấu ấn lịch sử không thể quên của thể thao Việt Nam nói chung và bộ môn bắn súng nói riêng. Xuân Vinh đến Olympic trong sự thừa nhận về chuyên môn của làng bắn súng thế giới. Anh là một trong những ứng cử viên hàng đầu. Chiến thắng, nếu có, sẽ không phải là một kết quả may mắn.
Quá khứ đầy thương đau của Hoàng Xuân Vinh
Để có được thành công ở Olympic Rio 2016, Hoàng Xuân Vinh đã phải có vô số lần thất bại và những ngày luyện tập khổ cực của xạ thủ này. Hoàng Xuân Vinh sinh ngày 6/10/1974 tại Sơn Tây thuộc Hà Tây cũ. Anh tốt nghiệp Trường Sĩ quan công binh năm 1994. Năm 1998, Xuân Vinh vô địch Giải bắn súng toàn quân trước khi được gọi vào Đội tuyển quốc gia vào năm 2000. Được sự cho phép của lãnh đạo, anh chia tay chức chỉ huy công binh ở Thường Tín, chuyên tâm theo nghiệp bắn súng.
Mẹ mất sớm, Xuân Vinh và các em phải cơm cháo nuôi nhau. Sau khi lập gia đình, Xuân Vinh cũng chuyên tâm luyện tập. 16 năm kể từ ngày lên đội tuyển là 16 năm anh xa gia đình. Anh đi biền biệt, mỗi năm chỉ về nhà có ba tuần. Nhiều năm dài, cuộc sống của Xuân Vinh là sự khổ luyện, mỗi ngày, anh dành từ 10-12 giờ tập luyện, anh gần như không dùng internet, điện thoại, hạn chế tối đa xem truyền hình hay chơi điện tử. Khi các con chào đời, Hoàng Xuân Vinh cũng không thể ở bên mà phải “phó mặc” cho vợ một tay chăm sóc.
Thế nhưng những ngày đầu thi đấu, may mắn chưa mỉm cười với chàng kì thủ môn bắn súng. ASIAD 2010, Xuân Vinh thất bại đau đớn đã ảnh hưởng đến tâm lý của anh rất nhiều, tới mức có nhiều năm anh muốn giải nghệ. Như nhiều vận động viên Việt Nam khác, anh cũng bị liệt vào nhóm “tâm lý yếu”. Đó là lúc gia đình, HVL, đồng nghiệp, đồng đội… ở bên cạnh và ủng hộ Hoàng Xuân Vinh rất nhiều. Cuối cùng, thành công đã mỉm cười với anh.
Năm 2014, Hoàng Xuân Vinh lần đầu tiên giành Huy chương Vàng Cúp bắn súng thế giới – giải đấu quy tụ những tay súng hàng đầu. Chiến thắng ấy như là dấu hiệu báo trước cho một Hoàng Xuân Vinh mới: bản lĩnh hơn, tự tin hơn. Olympic Rio 2016 càng khẳng định cho điều đó bằng chiếc huy chương vàng xứng đáng.
Rời khỏi bục vinh quang Olympic Rio 2016 nhận nhiệm vụ mới
Giành chiến thắng ở Olympic 2016 không khiến cuộc sống của xạ thủ Hoàng Xuân Vinh thay đổi quá nhiều. Anh quay về luyện tập và thi đấu giao lưu ở một số cuộc thi trong và ngoài nước. Năm 2023, bộ môn bắn súng (Cục Thể dục Thể thao) đã xác nhận, huấn luyện viên Hoàng Xuân Vinh đã được giao nhiệm vụ huấn luyện viên phụ trách đội tuyển bắn súng Việt Nam.
Sau Olympic Rio 2016, bắn súng Việt Nam đã có giai đoạn trầm. Đó là thời điểm đội tuyển bắn súng Việt Nam không có thành tích huy chương ở Olympic Tokyo 2020, chỉ giành hai Huy chương Đồng tại ASIAD 18-2018. Với trọng trách mới, huấn luyện viên trưởng Hoàng Xuân Vinh đang được chờ đợi sẽ “mát tay” để có những học trò làm tốt nhất chuyên môn, từ đấy giành được huy chương cao nhất tại ASIAD 19 hay chí ít có những suất chính thức dự Olympic Paris 2024.
Dù vậy, bản thân huấn luyện viên Hoàng Xuân Vinh từng bảo rằng, công tác huấn luyện là khác biệt hoàn toàn với thi đấu. Người huấn luyện viên giỏi chính là người làm tốt các phương pháp để xạ thủ vào bục bắn là thi đấu thành công. Tinh thần, ý chí trong thi đấu và tính nghiêm túc, sự kỷ luật đối với xạ thủ là điều huấn luyện viên nào cũng muốn xây dựng cho vận động viên.
Bây giờ, ngoài công tác đã đảm nhiệm là huấn luyện viên trưởng đội tuyển bắn súng Việt Nam, huấn luyện viên Hoàng Xuân Vinh còn mang quân hàm đại tá và là huấn luyện viên trưởng đội bắn súng Quân đội (thuộc Trung tâm Huấn luyện Thể dục - Thể thao Quân đội).
Đã từng có ý kiến bảo rằng vì sao nhà vô địch Hoàng Xuân Vinh không tính đến giải nghệ sau đó để còn giữ tiếng vang trong vinh quang sự nghiệp. Huấn luyện viên Hoàng Xuân Vinh chỉ bảo, nếu mình nghỉ thì bản thân không biết làm gì do mình là vận động viên chuyên nghiệp với bắn súng thể thao và chưa một khi nghĩ đến việc thoái lui. Chưa kể, ý thức kỷ luật của một quân nhân không cho phép mình làm vậy.
Kể cả khi còn thi đấu lẫn lúc chuyển sang công tác huấn luyện, huấn luyện viên Hoàng Xuân Vinh đánh giá rất ngắn gọn về mình nếu ai hỏi về sự tự nhận xét bản thân với hai từ: khát khao. Bây giờ, Hoàng Xuân Vinh đang muốn tạo sự khát khao ấy cho các học trò ở đội tuyển bắn súng Việt Nam để họ luôn xây dựng cho mình sự quyết tâm, khát khao chinh phục thành tích trong môn thể thao mình đáng theo đuổi.
Cuộc sống giản dị của xạ thủ Hoàng Xuân Vinh
Xạ thủ Hoàng Xuân Vinh từng chia sẻ mình may mắn có một người vợ "chấp nhận" đồng hành cùng người lính. Chị là Phan Hương Giang, anh Vinh còn có hai con nhỏ, một trai, một gái. Con gái lớn của anh sinh năm 2002 tên Hoàng Minh Tuệ và con trai Hoàng Nam Trung (SN 2009). Vào thời điểm phỏng vấn gia đình xạ thủ này khi giành được huy chương vàng Olympic Rio 2016, khán giả không khỏi bất ngờ với nơi mà anh và gia đình sinh sống quá đỗi giản dị và đơn sơ. Trong số hai con của anh Vinh, Minh Tuệ có dự định sau này lớn lên sẽ trở thành nhà thiết kế thời trang trong khi đó, Trung lại chỉ mê bóng đá.
Là một Đại tá kiêm vận động viên trọng điểm của Việt Nam, anh Vinh thường xuyên phải đi công tác xa nhà, chị Giang phải thay anh gánh vác tất cả, từ họ hàng hai bên tới đối nội, đối ngoại, một tay chị phải làm hết. Đối với vợ và các con, họ buộc phải làm quen với cuộc sống vắng mặt người đàn ông trụ cột. "Nhưng tôi và các con đã quen lắm rồi. Chúng tôi tự sắp xếp cuộc sống theo cách của mình nên thậm chí có lúc anh Vinh về, tôi hay nói vui là vì có anh mà mọi thứ bị xáo trộn lung tung hết cả lên", chị Giang cười vui vẻ.
Dù vậy anh Vinh rất yêu gia đình. Chị Giang tâm sự, ngoài tài bắn súng, anh Vinh còn có rất nhiều tài lẻ, trong đó có hội họa. Anh thường dạy con gái vẽ. Trong cuộc sống hàng ngày, chị tự nhận mình là người được chồng yêu chiều hơn cả hai con. Chị nói anh Vinh là người rất lãng mạn. Đi đâu xa đều mua quà cho vợ, con. Hình ảnh Xuân Vinh ôm chặt vợ trong ngày trở về Nội Bài đã làm lay động biết bao trái tim.
Chị Giang chia sẻ chị rất vui vì dù anh hay vắng nhà nhưng tình cảm cha con vẫn rất luôn gắn kết. "Tôi cũng rất hạnh phúc vì được chồng yêu thương và có thể chăm sóc, dạy dỗ các con thành những đứa trẻ ngoan ngoãn, biết nghe lời".
