Nhận xét học sinh tiểu học: Choáng!

“Một giáo viên (GV) bộ môn phải nhận xét hàng ngàn học sinh (HS) một lần thì quá vô lý”. Đó là bức xúc của hiệu trưởng một trường tiểu học ở TP.HCM (xin giấu tên) khi nhận định về các mẫu sổ sách mới mà GV sẽ phải làm khi thực hiện đánh giá học sinh bằng nhận xét.

Bắt đầu từ ngày 15/10, các trường tiểu học trên cả nước chính thức thực hiện đánh giá HS bằng nhận xét thay cho điểm số theo Thông tư 30/2014 của Bộ GD&ĐT và không ít GV đã “choáng” với khối công việc phải làm.

“Thật khủng khiếp”

Theo phân tích của vị hiệu trưởng trên, mỗi GV chủ nhiệm phải thực hiện nhận xét ít nhất sáu loại bài vở, sổ sách sau: Tập vở; bài kiểm tra thường xuyên; kiểm tra định kỳ; sổ liên lạc; sổ theo dõi chất lượng giáo dục (thay cho sổ điểm); học bạ. Trong đó GV chủ nhiệm phải nhận xét thường xuyên bằng lời trực tiếp hoặc ghi vào phiếu, vở của HS hằng ngày. Hằng tuần, GV lưu ý đến những HS có nhiệm vụ chưa hoàn thành để giúp đỡ các em kịp thời.

Thay đổi lớn nhất và nặng nhất đối với GV là vấn đề sổ sách theo dõi HS. Mỗi HS có một cuốn học bạ, ngoài các thông tin cá nhân phải viết tay, cuối mỗi học kỳ GV chủ nhiệm phải nhận xét chi tiết gần 20 mục. Trong đó có 11 môn học và 9 mục về phẩm chất, năng lực, thành tích nổi bật… Ngoài ra, mỗi lớp sẽ có thêm hai loại sổ nữa là sổ theo dõi chất lượng giáo dục của GV chủ nhiệm (hai cuốn vì sổ chỉ cho phép ghi 35 HS, trong khi lớp thường trên 40 HS) và GV bộ môn (cũng hai cuốn/lớp). Cứ cuối tháng, GV chủ nhiệm và GV bộ môn phải cập nhật nhận xét cho mỗi HS vào sổ này một lần theo ba mục gồm: môn học và hoạt động giáo dục, năng lực, phẩm chất.

“Bình quân mỗi lớp có 45 HS. GV bộ môn (âm nhạc, thể dục, mỹ thuật, tin học…) chỉ dạy một tiết/lớp/tuần nên để dạy đủ số tiết quy định họ phải dạy ít nhất 23 lớp/tháng. Nghĩa là ngoài nhận xét thường ngày, cuối tháng họ phải nhận xét vào 46 sổ theo dõi chất lượng giáo dục cho tất cả HS 23 lớp là 1.035 em, mỗi em phải ghi đủ ba mục, trường nào có sĩ số cao thì thật khủng khiếp. Như thế thì quá vô lý, GV làm đối phó còn không đủ thời gian chứ đừng nói đến hiệu quả!” - vị hiệu trưởng này bức xúc nói.

Làm cho xong thì mang tính đối phó

Sau khi tiến hành đổi mới cách đánh giá học sinh bằng nhận xét, thầy Dương Đức Anh, GV dạy âm nhạc kiêm tổng phụ trách của Trường Tiểu học Lê Quý Đôn (quận Gò Vấp), cũng không khỏi lo lắng. Thầy Anh phụ trách dạy môn âm nhạc cho tất cả 15 lớp của trường với khoảng 600 HS. Trong quá trình dạy, thầy không thể nhớ hết HS, nay yêu cầu phải nhận xét hết 600 em mỗi ngày rồi ghi vào sổ theo dõi chất lượng giáo dục hằng tháng là việc không đơn giản; còn nếu ráng làm cho xong thì mang tính hình thức, đối phó. “Quy định của Bộ làm GV chúng tôi thêm vất vả, làm GV mà lúc nào cũng vùi đầu vào sổ sách. GV cũng là con người, đi dạy cả ngày rồi cũng phải lo cho gia đình, nghỉ ngơi, sinh hoạt khác nữa. Chưa kể, tôi đang kiêm làm tổng phụ trách, mỗi tháng phải đề ra các hoạt động cho trường, làm báo cáo, triển khai hoạt động…” - thầy Đức Anh chia sẻ.

Đồng tình nhận xét này, một GV dạy lớp 5 tại một trường tiểu học ở quận 5 cũng giãi bày hiện cô đang làm chủ nhiệm một lớp 45 HS. Mỗi lần ghi nhận xét cô phải tốn gấp ba lần thời gian để chấm điểm vì phải suy nghĩ và rèn chữ viết, nhất là gặp những bài làm của các em sai gần hết lại càng phải suy nghĩ nhiều hơn vì không thể nhận xét cho có. Cô thẳng thắn: “Bình thường tôi phải ở trường cả ngày, đến sổ liên lạc cuối tháng phải ôm về nhà mới ghi được hết nói gì đến các loại sổ mới, nhìn mục nào cũng nhận xét mà chóng cả mặt. Tối ngày lọ mọ viết nhận xét thì thời gian đâu để nghỉ ngơi hay nghiên cứu, sáng tạo cho bài giảng hay hơn?”.

Cần điều chỉnh lại

Nhận xét HS thay cho điểm số là cách làm hay của các nước có nền giáo dục tiên tiến, mang tính nhân văn, khuyến khích HS học tập, rèn luyện. Nhưng cách làm này chỉ phát huy hiệu quả tốt khi sĩ số HS trong lớp ít và mỗi GV chỉ phụ trách một vài lớp, còn không sẽ phản tác dụng. Ở Việt Nam, sĩ số lớp thường cao ngất nên GV phải gánh cả núi công việc. Để tháo gỡ, trước mắt nhiều hiệu trưởng kiến nghị nên chăng GV bộ môn chỉ phải ghi nhận xét HS vào sổ theo dõi vào cuối năm hoặc cùng lắm là cuối mỗi học kỳ (hiện quy định mỗi tháng). Ngoài ra, Bộ chỉ nên thiết kế các mục là “đạt” hay “chưa đạt” vì ghi nhận xét thì GV đã làm hầu như liên tục hằng ngày rồi.

“Đánh giá HS bằng nhận xét là hay nhưng phải phù hợp với lao động của GV để họ đi dạy được thoải mái, tạo ra bài giảng có chất lượng thì cách làm đó mới hiệu quả thực sự chứ không phải vùi đầu vào sổ sách để đối phó” - vị hiệu trưởng nêu ý kiến.