Do có giá trị kinh tế cao lại không tốn nhiều công chăm sóc, nguồn thức ăn dồi dào nên mô hình nuôi ngựa bạch đang phát triển rộng khắp cả nước, giúp nhiều hộ nông dân thoát nghèo, vươn lên làm giàu.
Ngựa bạch hay còn gọi là ngựa bạch tạng, ngựa trắng gen trội là những thuật ngữ được sử dụng khi nhắc đến những cá thể ngựa sở hữu bộ lông màu trắng toàn thân do hiện tượng đột biến. Một con ngựa bạch tốt sẽ đạt những tiêu chuẩn sau: Có mắt màu thau đồng, móng trắng, môi trắng hồng, không có bất cứ đốm đen nào, mũi, mõm đều có màu hồng đỏ, bốn chân có móng sừng, màu cước ánh bạc.
Ngựa bạch thường chậm lớn hơn so với ngựa thường nhưng thuần tính hơn nhiều nên ít khi xảy ra vấn đề ẩu đả, kể cả trong thời gian sinh sản của chúng. Đây là loài vật rất dễ nuôi, dễ chăm sóc. Ngựa bạch ăn được tất cả những thứ cây cỏ mà ngựa thường có thể ăn, nên nuôi ngựa bạch không cần tốn quá nhiều chi phí.
Ngựa bạch được nuôi ở nhiều nơi để phát triển kinh tế
Từ xưa tới nay, ngựa bạch vẫn luôn là một trong những loài động vật quý hiếm, có giá trị cao, chúng được nhiều người nuôi để lấy cao, sử dụng làm thuốc chữa bệnh. So với tất cả các giống ngựa hiện nay thì ngựa bạch là loài ngựa có giá thành cao hơn hẳn. Mức giá bán của một con ngựa bạch giống khoảng trên dưới 30 triệu đồng, ngựa bạch đã trưởng thành giá bán lên đến khoảng 60 - 80 triệu đồng/con. Cao ngựa bạch trên thị trường hiện nay có thể có giá thành lên đến 1,2 triệu đồng/lạng.
Những năm gần đây, tận dụng lợi thế về tiềm năng đất đai, nguồn thức ăn dồi dào, nhiều hộ nông dân đã mở rộng mô hình chăn nuôi ngựa bạch đem lại hiệu quả kinh tế cao, mở ra triển vọng phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo.
Ông Nông Minh Châu (Bắc Kạn) là một lão nông chân chính với mô hình chăn nuôi tại địa phương, giúp phát triển kinh tế gia đình. Cách đây nhiều năm, ông Châu đã tìm hiểu thông tin về giống ngựa bạch để làm giàu. Nhận thấy nuôi ngựa bạch dễ, phù hợp với đất rừng lại có thu nhập cao, dễ bán nên gia đình ông đã mua ngựa cái về nuôi sinh sản.
Ông Châu đã có hướng đi đúng khi chăn nuôi ngựa bạch
Theo ông Châu, một con ngựa bạch tốt và chuẩn là con ngựa có mắt thau đồng, móng trắng, môi trắng hồng, không có đốm đen. Từ con ngựa giống ban đầu có giá 40 triệu đồng, ngựa đã sinh sản và đàn ngựa ngày càng phát triển. Nhờ nuôi ngựa bạch mà gia đình ông đã có thêm khoản thu nhập trang trải cuộc sống, có tiền sửa sang nhà cửa và cho con cái đi học.
Hiện tại, gia đình ông Châu có khoảng 5 - 6 con ngựa cái giống thả trong vườn, thỉnh thoảng mới cắt cỏ cho ăn thêm. Giá của một con ngựa bạch giống bình thường dao động từ 20 - 25 triệu đồng, tùy độ tuổi của mỗi con. Đối với ngựa trưởng thành có thể bán với giá khoảng 50 - 70 triệu đồng/con. Trừ hết các chi phí, gia đình ông Châu thu lãi đến 500 triệu đồng/năm.
Trong khi đó, nhận thấy đất đồi bãi rộng, năm 2017, ông Hoàng Văn Thư (Bắc Giang) đã đầu tư chăn nuôi ngựa bạch. Ban đầu do chưa có vốn, ông chỉ đầu tư 3 con ngựa giống. Nhờ có đồng cỏ rộng, thức ăn dồi dào nên sau 2 năm, đàn ngựa đã sinh sản lứa đầu tiên. Từ đó đến nay, đàn ngựa bạch gia đình ông phát triển rất tốt.
Ông Thư và đàn ngựa nuôi tại nhà
Ông Thư cho biết, chăn nuôi ngựa bạch có nhiều ưu điểm như dễ chăm sóc, ít bệnh, giá trị kinh tế cao. Ngoài chăn thả ngoài tự nhiên, gia đình có thể trồng cỏ voi tại vườn nhà để bổ sung dinh dưỡng cho đàn ngựa. Lúc thấp nhất, giá ngựa bạch trên thị trường từ 25 - 30 triệu đồng/con, ngựa bạch cái trưởng thành có giá hơn 50 triệu đồng.
Hiện nay, ông đang nuôi bán chăn thả 13 con ngựa bạch các loại, trong đó 7 con đang trong thời kỳ sinh sản, số còn lại là ngựa con và đực giống. Bình quân, mỗi năm đàn ngựa nhà ông cho sinh sản từ 4 - 5 ngựa bạch con, sau 5 - 6 tháng tuổi, ông xuất bán giống thu về gần 200 triệu đồng.
Gia đình anh Ngô Xuân Văn (Bắc Giang) cũng là một trong những hộ chăn nuôi ngựa (gồm nuôi ngựa bạch và ngựa đỏ) với số lượng tương đối lớn ở địa phương, đem lại hiệu quả kinh tế cao. Gia đình anh Văn đã chăn nuôi ngựa từ rất lâu, anh là người kế thừa và phát huy nghề chăn nuôi ngựa từ đời cha ông truyền lại.
Anh Văn phát triển đàn ngựa theo truyền thống gia đình
Trong quá trình chăn nuôi ngựa, anh Văn cũng thử nghiệm chăn nuôi thêm những đối tượng khác như trâu, bò. Tuy nhiên, đến giờ gia đình vẫn gắn bó với nghề chăn nuôi ngựa, bởi lẽ chăn nuôi ngựa có giá trị kinh tế cao, giá ổn định, loài vật nuôi này ít bị bệnh hơn so với những con khác.
Hiện nay, gia đình anh Văn đang nuôi 100 con ngựa, trong đó luôn duy trì từ 50 - 60 con ngựa bạch, số còn lại là ngựa đỏ và ngựa kim thương phẩm. Với giá bán ngựa bạch 6 - 10 tháng tuổi khoảng 70 - 80 triệu/con, ngựa kim, ngựa đỏ 40 - 50 triệu đồng/con. Sau khi trừ tất cả các loại chi phí mỗi năm gia đình anh Văn thu về khoảng trên 1 tỷ đồng từ tiền nuôi ngựa.
Dù nuôi ngựa bạch mang lại hiệu quả cao nhưng người nông dân cần chú ý tới kỹ thuật chăn nuôi, thành lập các tổ hay hợp tác xã mới có mối liên kết từ nuôi đến tiêu thụ. Để phát triển bền vững, các địa phương đang tích cực hướng dẫn người dân kỹ thuật chăn nuôi, hỗ trợ vay vốn phát triển đàn, đầu tư chuồng trại.
