Trước những ý kiến cho rằng kỳ thi học sinh giỏi hiện đã lỗi thời và không còn tác dụng trong bối cảnh giáo dục mới, cô giáo Phương Hoa bày tỏ: “Theo tôi, bất cứ một cuộc thi nào của ngành giáo dục cũng có mục tiêu và mục đích chính đáng dành cho cả học sinh lẫn thầy cô giáo cũng như những người làm giáo dục".
Học sinh giỏi THPT Quốc gia là niềm mơ ước của biết bao thế hệ học sinh, được ví như “hào quang lấp lánh” trong quãng thời gian ngồi trên ghế nhà trường. Song thực tế rất ít phụ huynh nắm được cách thức, quy chế thi, cũng như “cái được” nếu con em mình tham gia và đoạt giải.
Nhân dịp hàng triệu học sinh cả nước chuẩn bị chào đón năm học mới 2023 – 2024, PV đã có cuộc trao đổi với cô giáo Phương Hoa – Giáo viên bộ môn Ngữ văn, từng có nhiều năm kinh nghiệm đào tạo học sinh giỏi của tỉnh Hưng Yên để hiểu hơn về kỳ thi này.
Cô Phương Hoa cho biết, kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia trung học phổ thông là kỳ thi chọn học sinh giỏi cấp quốc gia dành cho học sinh bậc trung học phổ thông do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức vào tháng 12 hoặc tháng 2 hàng năm.
“Đối tượng dự thi: là học sinh đang theo học bậc THPT ở Việt Nam đã tham gia kỳ thi chọn tuyển học sinh giỏi cấp cơ sở (tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và một số trường THPT chuyên thuộc các trường đại học) và được chọn vào đội tuyển của đơn vị dự thi. Song vài năm trở lại đây, thí sinh tham gia kỳ thi này chủ yếu là học sinh tại các trường chuyên của tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Bởi so về trình độ cũng như cường độ học tập, học sinh ở đây được “rèn giũa” gắt gao hơn các trường địa phương”, cô giáo cho hay.
Các môn thi trong kỳ thi học sinh giỏi quốc gia bao gồm: Toán, Vật lí, Hóa học, Sinh học, Tin học, Ngoại ngữ, Ngữ văn, Lịch sử, Địa lí. Trong đó, môn Tin học thi theo hình thức lập trình trên máy vi tính; các môn khác thi theo hình thức thi viết; riêng các môn Vật lí, Hoá học, Sinh học có thêm hình thức thi thực hành, các môn Ngoại ngữ có thêm hình thức thi nói.
“Tại kỳ thi này, có hai buổi thi đối với các môn Toán, Vật lí, Hóa học, Sinh học, Tin học và các môn Ngoại ngữ; có một buổi thi đối với các môn Ngữ văn, Lịch sử, Địa lí.
Thời gian làm bài thi của buổi thi viết và buổi thi môn Tin học là 180 phút. Còn thời gian làm bài thi của buổi thi thực hành đối với các môn Vật lí, Hóa học, Sinh học và buổi thi nói đối với các môn Ngoại ngữ sẽ được thực hiện theo Hướng dẫn tổ chức thi chọn học sinh giỏi cấp Quốc gia hằng năm của Bộ Giáo dục và Đào tạo”, cô Phương Hoa thông tin.
Nội dung thi được thực hiện theo hướng dẫn nội dung dạy học các môn chuyên của các trường trung học phổ thông chuyên do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành, áp dụng từ năm học 2001 – 2002. “Thực tế, nội dung thi các môn khoa học tự nhiên đạt tới trình độ rất sâu, có thể tương đương với các kiến thức ở bậc đại học và gần như không liên quan đến kiến thức phổ thông.
Ví dụ ở môn thi Hóa học, học sinh phải biết đến những kiến thức như cấu tạo chất, hoá phân tích,... – đây kiến thức hoá học chuyên ngành ở bậc đại học. Sở dĩ nội dung thi như vậy nhằm đáp ứng với yêu cầu chất lượng thí sinh tham gia thi các kỳ thi chọn đội tuyển Olympic khu vực và quốc tế”, cô Phương Hoa cho biết.
Nhắc đến việc có nhiều ý kiến cho rằng kỳ thi học sinh giỏi hiện đã lỗi thời và không còn tác dụng trong bối cảnh giáo dục mới, cô Phương Hoa bày tỏ quan điểm: “Theo tôi, bất cứ một cuộc thi nào của ngành giáo dục cũng có mục tiêu và mục đích chính đáng dành cho cả học sinh lẫn thầy cô giáo cũng như những người làm giáo dục.
Ví dụ như kỳ thi học sinh giỏi THPT Quốc gia này có mục đích động viên, khuyến khích người dạy và người học phát huy "năng lực sáng tạo", dạy giỏi, học tốt; góp phần thúc đẩy việc cải tiến, nâng cao chất lượng dạy và học, chất lượng công tác quản lý, chỉ đạo của các cấp quản lý giáo dục; phát hiện học sinh có năng khiếu về môn học để tạo nguồn bồi dưỡng, thực hiện mục tiêu đào tạo nhân tài cho địa phương, đất nước.
Đặc biệt, thông qua kỳ thi này sẽ chọn được học sinh giỏi cấp quốc gia bậc học THPT và chọn đội tuyển dự thi Olympic quốc tế trong số những người đạt giải cao nhất”.
Cũng theo cô Phương Hoa, học sinh tham gia kỳ thi và đoạt giải sẽ nhận được rất nhiều “quyền lợi” trong học tập. Cụ thể, học sinh đạt giải Nhất, Nhì, Ba được tuyển thẳng vào các trường đại học và có cơ hội được học bổng cho các năm học, được cộng điểm thi trong kỳ thi tốt nghiệp THPT; học sinh đạt giải Khuyến khích được xét tuyển thẳng vào các trường cao đẳng và trung cấp chuyên nghiệp.
Hơn cả, kỳ thi này có ý nghĩa rất quan trọng trong việc đánh giá chất lượng học tập giữa học sinh các tỉnh thành ở Việt Nam.
