Theo luật sư, có hai trường hợp người dân không được hưởng thừa kế theo quy định trong Bộ luật dân sự 2015.
Bạn đọc hỏi: Pháp luật quy định mọi cá nhân đều bình đẳng về quyền để lại tài sản của mình cho người khác và quyền hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật. Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp có người không được hưởng thừa kế, đó là những trường hợp nào?
Theo luật sư Nguyễn Trọng Nghĩa - Đoàn Luật sư TP Hà Nội, có hai trường hợp người dân không được hưởng thừa kế là:
Không được hưởng thừa kế trong trường hợp có di chúc;
Không được hưởng thừa kế trong trường hợp không có di chúc.
Theo luật sư Nguyễn Trọng Nghĩa - Đoàn LS TP Hà Nội, có hai trường hợp người dân không được hưởng thừa kế.
Người không được hưởng thừa kế trong trường hợp có di chúc
Di chúc theo quy định là sự thể hiện ý chí của người lập di chúc nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết đi.
Trên tinh thần đó, điều 626 Bộ luật dân sự năm 2015, người lập di chúc có quyền chỉ định người thừa kế, truất quyền hưởng di sản của người thừa kế.
Như vậy, có thể thấy, người lập di chúc có quyền quyết định về việc để lại tài sản của mình cho ai, để lại bao nhiêu, phân chia như thế nào.
Người lập di chúc cũng có quyền quyết định ai sẽ không được hưởng di sản thừa kế mà mình để lại.
Do đó, những người không được chỉ định hưởng thừa kế trong di chúc chính là những người không được hưởng di sản thừa kế trong trường hợp này.
Tuy nhiên, cần kèm theo điều kiện, không rơi vào các trường hợp đặc biệt sau đây:
Trường hợp di chúc vô hiệu, hoặc còn phần tài sản của người lập di chúc để lại không được định đoạt trong di chúc.
Vì trường hợp này, phần tài sản đó vẫn được chia theo pháp luật.
Và có những người không được chỉ định thừa kế trong di chúc nhưng thuộc diện, hàng thừa kế thì vẫn được chia thừa kế theo pháp luật.
Trường hợp là cha, mẹ, vợ chồng của người để lại di sản, con chưa thành niên hoặc con đã thành niên mà không có khả năng lao động.
Nếu thuộc trường hợp này, dù không được chỉ định thừa kế trong di chúc nhưng thuộc diện, hàng thừa kế thì vẫn được hưởng hai phần ba của một suất thừa kế nếu chia theo pháp luật.
Người không được hưởng thừa kế trong trường hợp không có di chúc
Với trường hợp người chết không để lại di chúc thì tài sản của người đó để lại sẽ được chia theo quy định của pháp luật.
Vậy, những người nào không được hưởng di sản thừa kế trong trường hợp này?
Có trường hợp nào cha, mẹ, vợ, chồng, con không được hưởng thừa kế? Những người thân thích khác như anh, chị, em, cháu có được hưởng thừa kế không?
Pháp luật dân sự quy định chia thừa kế theo hàng thừa kế, ưu tiên hàng thừa kế thứ nhất trước, không có người được hưởng thì lần lượt đến hàng thừa kế thứ hai, thứ ba.
Trong đó cũng đã chỉ rõ từng hàng thừa kế bao gồm những ai.
Tuy nhiên, điều 621 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về những người sau đây không được hưởng di sản dù thuộc hàng thừa kế theo quy định, bao gồm:
Một là người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;
Hai là người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;
Ba là người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;
Bốn là người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc, giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.
Đây là những đối tượng có hành vi vi phạm về quyền và nghĩa vụ theo quy định của pháp luật hoặc vi phạm đạo đức nghiêm trọng, hoặc có hành vi trái pháp luật khác ảnh hưởng đến ý chí tự nguyện của người lập di chúc nhằm được hưởng di sản.
Những người này mặc dù thuộc hàng thừa kế thứ nhất, là cha, mẹ, vợ, chồng, con, hoặc người thân thích thuộc diện được hưởng di sản thừa kế, nhưng cũng không được quyền hưởng di sản nếu thuộc một trong các trường hợp đã nêu.
Tuy nhiên, pháp luật hiện hành cũng có quy định đảm bảo tối đa quyền của người để lại di sản.
Đó là trường hợp người để lại di sản đã biết hành vi của những người đó, nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc thì những người thuộc một trong các trường hợp trên vẫn được hưởng di sản thừa kế.
Tất nhiên, điều này chỉ xảy ra nếu người để lại di sản lập di chúc và chỉ định những người đó vẫn được hưởng di sản thừa kế.
