Ít ai biết rằng, “vi khuẩn ăn thịt người” không phải là bệnh lạ ở Việt Nam, trong nhiều năm qua nó xuất hiện rải rác nhưng không ai tổng kết, để ý.
Việt Nam xuất hiện “vi khuẩn ăn thịt” người từ năm 2009
“Vi khuẩn ăn thịt người” thực chất là các ca nhiễm trùng huyết do khuẩn Aeromonas hydropila. Chúng gây hoại tử nhanh chóng các tổ chức viêm nên được mệnh danh là "vi khuẩn ăn thịt người".
Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, Phó trưởng khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương cho biết, từ năm 2009-2013, Việt Nam đã có hàng chục ca, trong đó nhiều ca bệnh do đứt chân tay khi làm việc dưới nước (một bệnh nhân lội cống nước thải, một bệnh nhân làm việc ở khu vực nước ngâm bè nứa). Thậm chí có trường hợp bắt cá, bị ngạnh cá đâm vào tay gây nhiễm trùng huyết và hoại tử.
Trong hai năm 2010-2011, BV Bệnh nhiệt đới Trung ương đã ghi nhận 10 trường hợp bị “vi khuẩn ăn thịt người” tấn công. Bệnh nhân đều là nam giới tuổi từ 30-77, ở nhiều tỉnh, thành khác nhau.
Gần đây nhất là trường hợp bệnh nhân nam, 40 tuổi ở Tiền Hải, Thái Bình. Anh được chuyển đến vào ngày 12/4 trong tình trạng sốc nặng, viêm hoại tử lan tỏa khắp cánh tay bên trái. Trước đó, anh có biểu hiện sốt, sau đó cẳng tay trái bắt đầu bị sưng nề và lan ra khắp cánh tay và lên vai. Sau 10 ngày điều trị, bệnh nhân thoát khỏi tình trạng sốc và nhiễm khuẩn huyết nhưng do hoại tử toàn bộ da cánh tay bên trái nên được chuyển đến Viện Bỏng quốc gia để ghép da.
Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, Phó trưởng khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương cho biết, bệnh nhân này có các biểu hiện lâm sàng hoàn toàn giống với các ca nhiễm vi khuẩn Aeromonas hydropila nhưng vì đã dùng kháng sinh nên quá trình xét nghiệm không thấy sự hiện diện của vi khuẩn này.
Theo ông Cấp, Aeromonas hydropilaA là loại vi khuẩn dạng hình que, phổ biến trong tự nhiên và thường có trong môi trường nước ngọt và nước lợ, đa số gây bệnh cho cá, tôm và động vật lưỡng cư.
Tuy ít gây bệnh cho người, nhưng chúng có thể gây nhiều thể bệnh khác nhau. Chúng có thể tiết độc tố làm ô nhiễm nước uống gây bệnh tiêu chảy, xâm nhập qua đường ruột gây nhiễm trùng máu ở người bệnh suy giảm miễn dịch hoặc xâm nhập cơ thể người khỏe mạnh qua các vết thương gây viêm, hoại tử tổ chức sau đó lan tràn vào máu gây nhiễm trùng máu.
Bác sĩ Nguyễn Hồng Hà, Phó giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cũng khẳng định: "Các trường hợp nhiễm Aeromonas hydropilia nhập viện có biểu hiện đặc trưng gây hoại tử vùng cổ, ngực, chân tay… Tuy nhiên, đây không phải thể bệnh đã phát hiện trên nhiều bệnh nhân ở Mỹ”.
Bệnh nhân bị sưng nề chân do "vi khuẩn ăn thịt người" tấn công (Ảnh do BS Nguyễn Trung Cấp cung cấp)
Chưa xác định được đường lây bệnh ở Việt Nam
Bác sĩ Cấp khuyến cáo, tuy ít gặp ở người nhưng nhiễm trùng huyết do Aeromonas hydrophila là thể bệnh rất nặng. Trước đây, tỷ lệ tử vong có thể tới gần 100%, ngày nay nhờ những tiến bộ về hồi sức mà có thể hạn chế được phần nào đó tỷ lệ tử vong. Trong 10 ca được ghi nhận trong 2 năm 2010-2011 tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương chỉ có 3 ca được cứu sống, 7 ca còn lại đều tử vong.
“Đây là bệnh lý hiếm gặp nên người ta ít nghĩ đến bệnh do nguyên nhân này, vì thế dễ bỏ qua. Trong khi đó, bệnh diễn tiến rất nhanh, bệnh nhân hoại tử nhiều, dễ sốc nặng dẫn đến suy đa tạng, đe dọa tính mạng. Nếu được phát hiện sớm, điều trị kháng sinh sẽ có đáp ứng tốt. Tuy nhiên, dù khỏi người bệnh vẫn có thể chịu nhiều di chứng do hoại tử các tổ chức”, bác sĩ Cấp cho biết.
Theo BS Cấp, điều đáng lo ngại là đến nay vẫn chưa xác định được yếu tố lây nhiễm vi khuẩn này trong các ca bệnh tại Việt Nam. Trong 10 ca mắc ghi nhận trong hai năm 2010-2011, có tới 7 ca không xác định được yếu tố phơi nhiễm. 3 trường hợp còn lại được xác định do tiếp xúc với nước bẩn và ăn hàu sống. Cụ thể, một bệnh nhân lội cống nước thải, một người làm ở khu vực nước ngâm bè tre nứa, một bị ngạnh cá làm rách da và có ăn hàu sống.
Các bệnh nhân này đều có viêm mô mềm, hoại tử da ở chân, tay, sưng nề vùng vết thương xây sát. Thậm chí một ca còn bị nhiều vết phỏng nước, hoại tử lan rộng lên cả vùng ngực, bụng.
“Đây không phải là bệnh lạ, lần đầu xuất hiện ở Việt Nam nhưng là bệnh hiếm gặp, Việt Nam cũng chưa ghi nhận trường hợp nào nào bị cắt cụt chân, tay như ở Mỹ nên người dân khi đi tắm biển, hồ bơi… Và không phải ai có vết thương hở xuống vùng nước bẩn cũng bị “vi khuẩn ăn thịt người” tấn công nên người dân không nên quá hoang mang, đặc biệt là trong mùa hè, nhu cầu đi bơi nhiều”, BS Cấp nói.
Tuy nhiên, bác sĩ cũng khuyến cáo người dân nếu có vết thương, bị xây xát không nên tiếp xúc với nguồn nước bẩn. Trên thực tế, BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương từng tiếp nhận nhiều ca bệnh bị xây xát nhỏ trên da nên khi tiếp xúc với nước bẩn không biết bị nhiễm bệnh trong hoàn cảnh nào.
Đối với người bắt buộc phải làm việc thường xuyên trong môi trường nước bẩn, tốt nhất nên có trang bị phòng hộ phù hợp. Nếu có dấu hiệu sưng nề, hoại tử ở vùng có vết thương sau khi tiếp xúc nước bẩn thì cần đến ngay cơ sở y tế để được xử trí kịp thời.
